Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 7 april 2017

Filmrecensie: Above us all (2014), Eugenie Jansen


Verlies van moeder weerspiegeld in trauma Eerste Wereldoorlog

De Nederlandse Eugenie Jansen (1965) maakte eerst documentaires en dat is te zien in haar eerste documentaire achtige film Sleeping rough ofwel Tussenland (2002), over de vriendschap tussen een Indiëveteraan en een jonge Soedanese asielzoeker.  Haar laatste film Above us all (2014) is net zo bijzonder vanwege de documentaire stijl die eraan ten grondslag ligt. In wat genoemd wordt een hedendaags sprookje verliest een Australisch meisje haar moeder en gaat met haar vader en broer naar familie in België om afstand van het drama te nemen. Jansen legt weinig uit maar laat des te meer zien, vooral met langzame voortschrijdende beelden die vanuit één standpunt gemaakt zijn, waardoor de kijker des te sterker de vervreemding ervaart die het meisje Shay voelt.

Shay stelt zichzelf en haar gezin voor nog voordat het drama zich voltrekt en het gezin nog gelukkig is. Haar vader Koen werkt bij de sterrenwacht, haar moeder Maree is netjes, haar broer Kelab is een jongen zoals alle anderen met wie ze af en toe overhoop ligt, zij noemt zichzelf verwend en crosst graag op haar motorfiets. De ziekte van de moeder wordt in een enkele scène afgehandeld. Shay kruipt bij haar in bed en de volgende keer staat ze op het kerkhof, waar de geest van de Aborginals de boventoon voert en waar de opvatting leeft dat er voor iedere familie een plek in het heelal is waar men naar toe gaat. Shay wil het liefst haar verdriet verborgen houden maar de tranen komen er toch uit.

Shay, Kelab en Koen worden drie maanden later vanaf de luchthaven in een busje opgehaald door familie uit Ieper, een plaats die zwaar te lijden gehad heeft in de Eerste Wereldoorlog. Annette en Christian doen hun uiterste best om de gekwelde Australiërs zou goed mogelijk op te vangen, maar de cultuur is te verschillend om bij de gasten te kunnen aansluiten. De sfeer van rouw die in de plaats hangt sluit mooi aan bij de gevoelens van Shay. Ze voelt zich helemaal niet thuis in het kleinburgerlijke Belgische milieu. Ze kan de dood van haar moeder niet van zich afzetten en ook niet met haar vader of haar broer erover praten. De eenzaamheid van Shay is sterk voelbaar op een typisch Belgisch feestje met bier en een varken aan het spit waar ze meteen weer weg wil. Een brief van haar klas wil ze niet beantwoorden, waardoor haar vader maar terugschrijft. Deze Koen komt zelf ook in een crisis terecht en uit zijn wanhoop tegen zijn familie. Men stelt vast dat het tijd vraagt of het verlies te verwerken en uiteindelijk komt Shay zelf ook tot deze conclusie. Vanuit het heelal gezien is de aarde met al zijn worstelende bewoners maar een piepklein podium. 

Above us all is naast een gezins- ook een transcultureel drama, omdat Shay opgegroeid is met de cultuur van de Aboriginals die heel andere vormen van rouwverwerking hebben. De film begint met een fraaie vertelling over vogels die wegvliegen van gevaar, hetgeen al wordt uitgedrukt in het eerste beeld van een bol gevormd door witte vogels die door hun vlucht de bol uit elkaar doen vallen. Het verhaal dat erbij hoort gaat over de goden die de dag wilden aansteken maar bang waren dat de dieren dan zouden verbranden. Ze vonden een oplossing in een kookaburra die met zijn roep de andere dieren zou waarschuwen dat de dag eraan kwam. In de film zien we mensen luisteren naar het geluid van deze vogel. Dat laatste zegt al iets over de fraaie documentaire achtige inslag die Jansen hanteert. Het gevoelde verlies van Shay komt door deze opzet nog harder binnen dan wanneer die zich binnen de lijntjes van de film zou afspelen. 

Eerder al schreef Jansen het script voor de film Aletta Jacobs, het hoogste streven (1995) van Nouchka van Brakel. Hier mijn bespreking daarvan.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten