Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 3 april 2016

Theaterrecensie: De zender, Toneelschuur Producties, Toneelschuur, 2 april 2016


Toon nieuwslezer doet een vonk overslaan

De zender is getoonzet naar de Amerikaanse film Network van Sidney Lumet uit 1976, die de macht van de media aan de kaak stelde in een bijzonder verhaal over een oudere nieuwslezer die uitgerangeerd raakt en besluit tot een drastische stap, namelijk om zijn zelfmoord aan te kondigen, hetgeen een vlucht naar voren teweegbrengt. Regisseur Joost van Hezik heeft dit verhaal aangegrepen voor de theatervoorstelling De zender met de ondertitel De opstand van een nieuwslezer. Zijn stelling dat het onderwerp nog steeds actueel is maakt hij helemaal waar in deze uitvoering van Toneelschuur Producties in samenwerking met het Nationale Toneel. Het cynisme over de berichtgeving van het nieuws wordt in deze eerste try-out meteen al op een overtuigende manier over het voetlicht gebracht, mede door de geweldige rol van Stefan de Walle als nieuwslezer Bill. Zijn verzuchting over de sleur op zijn werk tegen het hoofd van de redactie Eric (Jaap Spijkers), die in cursieve letters op de site van de Toneelschuur terug te vinden is, is erg invoelbaar.

De sfeer zit er meteen goed in tijdens het nachtelijke dronkenmansgesprek tussen Bill en Eric aan de tafel in de studio. De twee oude rotten kunnen allereerst het licht al niet vinden en stommelen rond in het donker. Ze missen de hendel waarmee de studio vroeger meteen verlicht werd en weten met al die knoppen niet meer waar ze aan toe zijn. Eric vindt een bureaulamp en knipt die aan, waarna we getuige zijn van een tragikomisch gesprek in het halfdonker waarin Bill met een glas whisky in de hand herinneringen ophaalt aan vroeger en daarbij het geloof naar voren brengt in het hindoeïsme, hetgeen Eric tot een reactie brengt die slechts uit het woord runderen bestaat. Dit antwoord brengt Bill op de gedachte over de menselijke veestapel, die zonder commentaar alles slikt wat het krijgt voorgezet en vervolgens op zijn besluit om een punt achter zijn carrière te zetten.

De aankondiging van het dramatische besluit om zichzelf meteen voor de kop te schieten, wordt op net zo tragikomische wijze uitgebeeld: na het vertrek van Eric blijft Bill op zijn plaats zitten en wordt door de drukke medewerkers voorbereid op zijn taak. Vooral de rol van Rick Paul van Mulligen als opnameleider Bob is sterk. Terwijl hij als een volleerd technicus de opnames regelt, is hij met zijn hoofd bij een etentje met een lezeres van het weerbericht die hij roddels probeerde te ontfutselen. Hij en zijn assistente Sarah (Laurien van Rijswijk) hebben dan ook niet door dat Bill een persoonlijke getuigenis doet in plaats van een economisch onderwerp te behandelen. Michael (Mingus Dagelet) die de leader van de uitzending op een drumstel weergeeft, moet hen daarvan op de hoogte brengen, hetgeen meteen alles in rep en roer brengt. Eric probeert nog in te grijpen, maar kan niet verhinderen dat commercieel directeur Harry (Jochum ten Haaf) samen met een medewerker van amusement Laura (Hannah Hoekstra) hun opwachting maken, waarop een strijd ontbrandt tussen Harry en Eric over het nieuws en de kijkcijfers.

In de fraaie dynamiek van het verhaal laat Harry zijn woede varen op het moment dat hij zich realiseert dat hij Bill, die zijn aanvankelijke besluit om zichzelf dood te schieten heeft ingeruild voor een uiteenzetting van zijn persoonlijke visie over de wereld, voor zijn karretje kan spannen. De kijkcijfers geven immers aan dat hiermee winst mee te maken is. Het volk is moegebeukt door de aanhoudende stroom negatieve berichten over klimaat, terrorisme en economie en wil wel eens een profeet aanhoren die hen een uitweg biedt. Laura van het amusement krijgt een grote vinger in de pap en weet ook Eric en een radicale activiste daar omheen te winden. Inhoud is niet van belang, het gaat alleen om de bedrijfsresultaten. Daarbij wordt alles van stal gehaald, zoals te zien is na de verbouwing van de nieuwsstudio in een showparadijs, waarin de bijna goddelijke Bill in een zilveren kostuum over de loper naar ons toekomt. Deze visie keert zich tenslotte tegen zichzelf, waarna er een kop moet rollen, hetgeen niet toevallig die van Bill is. In een laatste scène wordt het eind knap gesuggereerd, beter in ieder geval dan de twee fel realistische aanslagen die eerder op het toneel te zien waren. Dat was een klein minpunt in een voorstelling die verder knap werd uitgewerkt. De zang van Van Rijswijk en het drumwerk van Dagelet gaven de voorstelling een extra dimensie, de inbreng van het publiek werkte sfeerverhogend, de vertolking van de rol van opperbaas Cain door Van Mulligen was ijzersterk, maar het was toch vooral de toon van De Walle die de vonk deed overslaan. Nu maar wachten op de ontbranding.   
  
Hier meer informatie op de site van de Toneelschuur met daarop ook verschillende filmpjes waarop de spelers zich zonder woorden voorstellen. De foto is van Annaleen Louwes. Komende donderdagavond is de première. In de week daarop begint de tournee, die eerst Den Haag aandoet.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten