Toon nieuwslezer doet een vonk overslaan
De zender is
getoonzet naar de Amerikaanse film
Network van Sidney Lumet uit 1976, die de macht van de media aan de kaak
stelde in een bijzonder verhaal over een oudere nieuwslezer die uitgerangeerd
raakt en besluit tot een drastische stap, namelijk om zijn zelfmoord aan te
kondigen, hetgeen een vlucht naar voren teweegbrengt. Regisseur Joost van Hezik
heeft dit verhaal aangegrepen voor de theatervoorstelling De zender met de ondertitel De
opstand van een nieuwslezer. Zijn stelling dat het onderwerp nog steeds
actueel is maakt hij helemaal waar in deze uitvoering van Toneelschuur
Producties in samenwerking met het Nationale Toneel. Het cynisme over de berichtgeving
van het nieuws wordt in deze eerste try-out meteen al op een overtuigende
manier over het voetlicht gebracht, mede door de geweldige rol van Stefan de
Walle als nieuwslezer Bill. Zijn verzuchting over de sleur op zijn werk tegen
het hoofd van de redactie Eric (Jaap Spijkers), die in cursieve letters op de site
van de Toneelschuur terug te vinden is, is erg invoelbaar.
De sfeer zit er meteen goed in tijdens het nachtelijke dronkenmansgesprek
tussen Bill en Eric aan de tafel in de studio. De twee oude rotten kunnen
allereerst het licht al niet vinden en stommelen rond in het donker. Ze missen
de hendel waarmee de studio vroeger meteen verlicht werd en weten met al die
knoppen niet meer waar ze aan toe zijn. Eric vindt een bureaulamp en knipt die
aan, waarna we getuige zijn van een tragikomisch gesprek in het halfdonker waarin
Bill met een glas whisky in de hand herinneringen ophaalt aan vroeger en
daarbij het geloof naar voren brengt in het hindoeïsme, hetgeen Eric tot een
reactie brengt die slechts uit het woord runderen bestaat. Dit antwoord brengt
Bill op de gedachte over de menselijke veestapel, die zonder commentaar alles
slikt wat het krijgt voorgezet en vervolgens op zijn besluit om een punt achter
zijn carrière te zetten.
De aankondiging van het dramatische besluit om zichzelf meteen
voor de kop te schieten, wordt op net zo tragikomische wijze uitgebeeld: na het
vertrek van Eric blijft Bill op zijn plaats zitten en wordt door de drukke
medewerkers voorbereid op zijn taak. Vooral de rol van Rick Paul van Mulligen
als opnameleider Bob is sterk. Terwijl hij als een volleerd technicus de
opnames regelt, is hij met zijn hoofd bij een etentje met een lezeres van het
weerbericht die hij roddels probeerde te ontfutselen. Hij en zijn assistente
Sarah (Laurien van Rijswijk) hebben dan ook niet door dat Bill een persoonlijke
getuigenis doet in plaats van een economisch onderwerp te behandelen. Michael
(Mingus Dagelet) die de leader van de uitzending op een drumstel weergeeft, moet
hen daarvan op de hoogte brengen, hetgeen meteen alles in rep en roer brengt.
Eric probeert nog in te grijpen, maar kan niet verhinderen dat commercieel
directeur Harry (Jochum ten Haaf) samen met een medewerker van amusement Laura
(Hannah Hoekstra) hun opwachting maken, waarop een strijd ontbrandt tussen
Harry en Eric over het nieuws en de kijkcijfers.
In de fraaie dynamiek van het verhaal laat Harry zijn woede
varen op het moment dat hij zich realiseert dat hij Bill, die zijn
aanvankelijke besluit om zichzelf dood te schieten heeft ingeruild voor een
uiteenzetting van zijn persoonlijke visie over de wereld, voor zijn karretje
kan spannen. De kijkcijfers geven immers aan dat hiermee winst mee te maken is.
Het volk is moegebeukt door de aanhoudende stroom negatieve berichten over
klimaat, terrorisme en economie en wil wel eens een profeet aanhoren die hen
een uitweg biedt. Laura van het amusement krijgt een grote vinger in de pap en
weet ook Eric en een radicale activiste daar omheen te winden. Inhoud is niet
van belang, het gaat alleen om de bedrijfsresultaten. Daarbij wordt alles van
stal gehaald, zoals te zien is na de verbouwing van de nieuwsstudio in een
showparadijs, waarin de bijna goddelijke Bill in een zilveren kostuum over de
loper naar ons toekomt. Deze visie keert zich tenslotte tegen zichzelf, waarna
er een kop moet rollen, hetgeen niet toevallig die van Bill is. In een laatste
scène wordt het eind knap gesuggereerd, beter in ieder geval dan de twee fel
realistische aanslagen die eerder op het toneel te zien waren. Dat was een
klein minpunt in een voorstelling die verder knap werd uitgewerkt. De zang van
Van Rijswijk en het drumwerk van Dagelet gaven de voorstelling een extra
dimensie, de inbreng van het publiek werkte sfeerverhogend, de vertolking van
de rol van opperbaas Cain door Van Mulligen was ijzersterk, maar het was toch
vooral de toon van De Walle die de vonk deed overslaan. Nu maar wachten op de
ontbranding.
Hier meer
informatie op de site van de Toneelschuur met daarop ook verschillende filmpjes
waarop de spelers zich zonder woorden voorstellen. De foto is van Annaleen Louwes. Komende donderdagavond is de
première. In de week daarop begint de tournee, die eerst Den Haag aandoet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten