Meest eigenwijze sportjournalist van Nederland verzaakt
zijn taak
In deze dagen voorafgaande aan de honderdste Tour de France
besteden Bart Nijpels en Frederick Mansell van Argos TV, een
samenwerkingsverband van de VPRO en Human, aandacht aan de houding in de wielerjournalistiek
rond de dopingperikelen.
Ik vroeg me eerder af hoe Mart Smeets, een coryfee op dit
gebied, stond tegenover de recente bekentenissen van renners zoals Lance
Armstrong en wat zijn visie daarop was. Hoe kan het dat iemand, die bekend
staat als een kritisch en eigenwijs sportjournalist en jaren lang in dat
wereldje meefietste, nooit eens het dopinggebruik aanklaagde? Argos TV bediende
mij op mijn wenken.
De wielerwereld legt de journalistiek al langer zijn wil op,
zo luidt de vaststelling. Smeets haalt een incident aan tijdens het WK van 1979
in Zuid-Limburg toen hij achterop de motor verslag zat te doen en door de
ploegleiderswagen van Peter Post gesneden werd omdat hij berichtte dat Jan Raas
steeds heuvel op getrokken werd. Samen met zijn chauffeur belandde hij in een
weiland. Hij heeft daar nooit aangifte van gedaan, maar het heeft wel zijn
gedrag beïnvloed. Een vermilderingsproces noemt hij dat. ‘De waarheid, daar
komen we niet achter.’
Ook Guus van Holland, oud-sportjournalist van de Volkskrant
en de NRC, kreeg te maken met woede van de wielerwereld over zijn kritische krantenartikelen.
Renners schrokken niet terug voor bedreigingen. Gerrie Knetemann, die in 2004
op 53 jarige leeftijd aan een hartstilstand overleed, maakte zich boos over de
dopingverhalen. Tegelijk werd Van Holland gefascineerd door de sport,
identificeerde hij zich met de renners. Hij zou willen dat er meer
onderzoeksjournalistiek zou zijn.
In 1997 kregen Hoofs en Dohmen, twee Limburgse journalisten,
een Fiod-rapport in handen over doping. Coureur Danny Nelissen ageerde sterk
tegen de verdachtmakingen, er kwamen intimiderende telefoontjes. Omdat de
journalisten hun werk bleven doen, werden hun autobanden lek geprikt en een walgelijke
pamflet verspreid over contacten van Dohmen met Dutrout.
De Ierse sportjournalist Walsh was in de ban van Sean Kelly,
al wist hij van de duistere kanten aan de sport. In 2004 publiceerde hij een kritisch
boek over het dopinggebruik van Armstrong. Marc Belinfante, journalist werkzaam
bij de KRO, ging naar een persconferentie van Armstong waarop geen enkele vraag
over het boek van Walsh werd gesteld. Het was toch de taak van journalisten om
aan waarheidsvinding te doen? Hij stelde daarom zelf vragen. Armstrong
reageerde terughoudend en bedankte later de sportjournalisten voor hun steun. Belinfante
voelde zich geïntimideerd. Smeets zegt dat hij niets weten van vragen van
Belinfante tijdens die persconferentie. Argos diepte beelden op uit een Sportjournaal
waarin Smeets er wel over berichtte. Op de vraag van Argos waarom hij Walsh
niet uitnodigde in de Avondetappe geeft Smeets geen afdoende antwoord. Hij weet
ook niet waarom er geen onderzoeksjournalistiek over de wielersport is. Hoofdredacteur
Maarten Nooter van de NOS wil voor de camera niet reageren.
De Duitse sportjournalist was wel kritisch. Nadat Jan Ullrich vanwege betrokkenheid bij een dopingschandaal buiten de Tour de France van 2006 was gehouden, richtte men een speciale
dopingredactie op. Men zou de televisie uitzendingen staken bij een melding van
doping bij een Duitse renner. Toen die in juli 2007 kwam, eindigden de
uitzendingen inderdaad. Smeets noemt dat een domme beslissing. Een jaar later
kwam men met korte en kritische uitzendingen. De leiding van de Tour deed
vijandig. Een supporter riep dat ze de sport kapot maakten.
Dat men in de wielerwereld niet tot inkeer komt heeft ook te
maken met het wegkijken van de toeschouwers. We zien dit mooi geïllustreerd bij
het Vlaamse echtpaar De Clercq dat helemaal leeft voor de wielersport en met hun
camper de wedstrijden bezoekt. Cancellara is hun favoriet. Dat hij doping zou
gebruiken, geloven ze niet.
De Belgische sportsocioloog Vanreusel spreekt van
verbroedering onder de toeschouwers. Het bedrog is een facet. Een ander aspect
is de heroïek die de sport omgeeft. Ondanks bekentenissen over doping blijft de
wielersport daardoor populair. De roes die het veroorzaakt doet de kritiek
verstommen. Maar de liefde is niet oneindig, waarschuwt hij.
De farmaceutische karavaan trekt na honderd jaar gewoon verder
alsof er niets aan de hand is.
Hier
het pamflet dat in de woonplaats van Dohmen werd verspreid.
Vandaag zegt Nooter in Trouw: 'Mart Smeets is de enige journalist in dit land die drie maal aan Lance Armstrong heeft gevraagd of hij doping heeft gebruikt. Hij verwijt dat hij heeft zitten snurken, is volkomen onterecht.'
BeantwoordenVerwijderenDe Avondetappe kan zonder enige schroom weer van start gaan.