Sprankelende hervertelling van een Griekse mythe over de
vrouwenliefde
Gender, een begrip dat de gedrags- en identiteitsaspecten
van onze sekse omvat, staat in de belangstelling. De Schotse schrijfster Ali
Smith verkent dit gebied in de korte, sprankelende en intelligente roman Meisje ontmoet jongen. Ze levert hiermee
ook een bijdrage aan het maatschappelijke debat over seksuele identiteit.
Een van de motto’s van het boek is van de hand van de
Amerikaanse feministische filosofe Judith Butler: ‘Gender dient niet opgevat te
worden als een vaststaande identiteit…gender is veeleer een broze identiteit
die zich mettertijd ontwikkeld heeft.’
Het boek waarin dat motto wordt geïllustreerd, begint met de
jonge zusjes Anthea en Midge Gunn bij hun grootouders in het Schotse Inverness.
De openingszin is meteen al fraai: ‘Ik ga jullie vertellen over toen ik een
meisje was, zegt grootvader.’
Hun moeder is uit huis vertrokken omdat ze zich bekeerd heeft
tot het feminisme. Later raken ze ook hun grootouders kwijt. Tijdens een
zeiltocht in Zuid Europa keren ze niet terug en worden als vermist opgegeven.
Anthea en haar oudere zus Midge blijven in hun huis wonen. Midge
is in dienst van het bedrijf Pure dat
flessenwater op een commerciële manier op de markt wil brengen. Midge regelt
dat ook Anthea, inmiddels 21 jaar, daar kan werken. Anthea is dromerig en
vergeet vaak haar werktijden. Als ze op een ochtend na een uitstapje naar
rivier Ness eenmaal op kantoor is, blijkt een belangrijke vergadering met de
big boss over de naamgeving van het flessenwater uitgesteld omdat zij er nog
niet was, maar veel interesse heeft ze er niet in. Ze observeert een zeemeeuw
die op de balustrade patrouilleert en later ziet ze vanuit het raam een jongen
daar met een spuitbus bezig om leuzen onder de bedrijfsnaam te kalken.
Anthea is meteen verkocht.
‘Mijn hoofd, binnenin gebeurde er iets. Het
was alsof er een storm op zee plaatsvond, maar slechts heel even en alleen
binnen in mijn hoofd. Mijn borstkas, daar gebeurde absoluut iets. Het was net
alsof hij zich van zichzelf losmaakte, als de romp van een schip dat tegen een
rots slaat, brak en of het schip dat ik was zich wijd binnen in me opende en de
oceaan naar binnen stroomde.
Hij was de mooiste jongen die ik ooit had
gezien.
Maar hij zag er echt uit als een meisje.
Zij was de mooiste jongen die ik ooit had
gezien.’
Zij heet Robin Goodman en is een oud klasgenote van Midge.
Anthea krijgt verkering met haar. Midge kan dat niet begrijpen dat het meisje
opeens bij hen op de bank zit. Haar onbegrip dat haar zus een pot is wordt
tijdens een joggingtocht overtuigend weergegeven. Ze plaagde het meisje tien
jaar daarvoor op school. Maar ook in het anti-homo gerichte bedrijfscultuur van
Pure voelt Midge zich niet op haar gemak, waardoor ze haar mening bijstelt.
Robin ondertekent haar leuzen met de naam Iphis naar de figuur
in De mythe van Iphis, een van de Metamorphosen van Ovidius. Ze vertelt over het
lesbische liefdesverhaal aan Anthea.
Smith slaat twee vliegen in één klap. Behalve de keuze om te
zijn wie je bent, afgezien van je geslacht, is Meisje ontmoet jongen ook een aanklacht tegen de commercie.
Daarnaast is het ook nog eens sprankelend opgeschreven met leuke
taalgrappen als over kiesgerechtigdheid. Oma spreekt spreekt daarover en Anthea
antwoordt: ‘Ik wil ook gerechten kiezen,’ zeg ik.’
Meisje ontmoet jongen
werd vertaald door Hien Montijn en maakt deel uit van een serie waarin
gerenommeerde schrijvers als David Grossman, Dubravka Ugresic en Jeanette Winterson
mythen op een moderne manier hervertellen. Hier
de Engelse site The myths.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten