Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 16 juli 2017

The family album (1986), documentaire van Alan Berliner


Snelle opeenvolging van filmpjes toont het menselijk levensrad

Voordat de Amerikaanse filmmaker Alan Berliner zich ging bezig houden met films over personen uit zijn familie, zoals Nobody’s business (1996) over zijn vader Oscar en First cousin once removed (2013) over zijn neef Edwin, maakte hij onder de titel The family album een compilatie van home video’s van landgenoten uit de jaren twintig, dertig en veertig van de vorige eeuw. De inhoud gaat een aardig beeld van een onbezorgd land waarin het leven goed is, maar ongetwijfeld heeft dat te maken met de middenklasse die de camera hanteert en de periode in het leven die men geschikt achtte om op film vast te leggen. We zien veel fragmenten van kleine kinderen en gezinsvakanties, maar gelukkig ontbreken de zwaardere elementen niet, waardoor de documentaire aan diepte wint.

Berliner opent met het begin van het persoonlijke leven, met baby’s in hun bedje en slaapliedjes die gezongen werden om hen een ongestoorde nachtrust te bezorgen. Moeders zijn blij met hun kroost en dansen met hen aan de borst door de kamer. Het liefst hebben ze een meisje dat ze heerlijk kunnen verzorgen, terwijl de vader natuurlijk een jongen wil om een honkbal mee te kunnen spelen. De vader is er voor de structuur. Hij wordt voorgesteld als een goedgezinde despoot die het recht heeft om anderen zijn wil op te leggen. Hij is ook minder handig dan de moeder, zoals we zien in fragmenten waarin de vader het kind in de lucht gooit terwijl de moeder het lief knuffelt.

Het is sterk dat Berliner commentaren invoegt die mens zelf op de filmpjes heeft, zoals een vrouw die de verjaardag van haar inmiddels dertig jarige dochter viert terwijl ze terugkijken naar een filmpje waarop de dochter drie jaar was. Ze is nog net zo schattig, zegt de moeder. Ook de tragedie wordt niet geschuwd, zoals in een fragment waarin een negenjarig meisje praat over de dood van haar moeder. Ze zag voor het eerst dat haar vader huilde en ervaarde dat haar wereld instortte. Tijdens het fragment over de vader als goedgezinde despoot horen we een discussie over de geest van die tijd die heel anders was dan de moderne, waarin een man tot geacht wordt compromissen te sluiten of in ieder geval daarnaar te zoeken.

Het kind is inmiddels wat ouder geworden, gaat naar school en zit op de padvinderij. Patriottisme is heel belangrijk in de Verenigde Staten. De vlag is een belangrijk symbool om de daarvan te getuigen. Fraai is een demonstratie tegen de oorlog met spandoeken die aangeven dat oorlog haat is. Dit doet erg modern aan. Na de schoolperiode volgt de verkering, de verloving en het huwelijk, waarna we weer de kinderen zien in hun wiegje, maar dit keer vanuit het perspectief van het gezin. Een vrouw voelt zich veilig met een kostwinner, haar zorg voor de kinderen en de verantwoordelijke taak in huis. Tijdens feestjes kan de plicht af en toe wijken, al gaat dit ook gepaard met ruzies over de hoeveelheid drank die ingenomen is, hetgeen soms leidt tot een pijnlijk scheiding. Het geeft aan dat er meer is dan de gladde buitenkant.

Aan het eind zijn we bij de ouderdom aangekomen. Het geheugen laat ons in de steek maar gelukkig zijn er de filmpjes die ons vertellen hoe het er vroeger aan toe ging. Die bedriegen ons niet, ook al is het wel eens moeilijk beelden terug te zien van dierbare personen die allemaal al dood zijn. De polonaise waarmee Berliner afsluit toont de saamhorigheid die mensen in de eerste helft van de vorige eeuw met elkaar hadden. De snelle wisseling van filmpjes geeft een mooie indruk van het levensrad waarin wij ons korte tijd bevinden, waarna we weer afgelost worden door anderen, die weer hun eigen vreugde en verdriet kennen.

Hier de trailer van The family album op vimeo, hier mijn bespreking van Nobody’s business, hier die van First cousin once removed.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten