Identificatie van schrijver met Tweede Wereldoorlog levert
nog geen vuurwerk op
Een verlate reis (2015),
over een tocht naar Auschwitz die Daan Heerma van Voss met zijn oom Daan zou
maken, maakte me nieuwsgierig naar De laatste oorlog. In deze uitgebreide roman
gaat Heerma van Voss in een fictieve constructie in op feiten die hij in Een verlate reis aandroeg. Helaas mist
de roman de brille die in het eerdere dunne boekje zo tot de verbeelding sprak.
De laatste oorlog
gaat over Abel Kaplan, een bijna vijftig jarige historicus die op een
middelbare school in Amsterdam is gaan werken, daar niet tot zijn recht komt en
al gauw in de kelder wordt gezet om daar de absenties van de leerlingen bij te
houden. Een moslim leerling die gepest wordt voert hem terug naar de Tweede
Wereldoorlog. Zijn moeder trouwde met de broer van de omgekomen geliefde, een
tramconducteur die door een verdwaalde kogel gedood werd. Het is tekenend voor
Kaplan dat hij de leerling meteen Abraham in plaats van Ibrahim noemt.
De roman begint heel fraai met een feestje dat Eva, de vroegere
echtgenote van Kaplan in 2013 geeft. Ze heeft een functie als fondsenwerver
voor het Concertgebouw en kent daardoor veel invloedrijke mensen. Ze nodigt
Kaplan op haar feestjes uit om de schijn op te houden dat zij nog steeds een
relatie hebben. Op het feestje waarmee de roman begint en waarin Kaplan een
boeiend gesprek heeft met de knappe Emily, ziet Kaplan tot zijn verbazing dat
de directeur van zijn school de nieuwe vriend van Eva is.
In de proloog uit 1988 stelt de schrijver zich twee vragen
naar aanleiding van de hartstochtelijke relatie tussen Kaplan en Eva. Kaplan
bekeerde zich zelfs tot het jodendom om haar aan zijn zijde te krijgen. ‘Welke levens waren voor de belofte in de
plaats gekomen? En vooral: zouden de man en de vrouw hun laatste kans op het
nakomen van die belofte grijpen of laten varen?’ Het is, om met de eerste
vraag te beginnen, in ieder geval niet Emily die de plaats van Eva inneemt,
maar Judith, een andere jonge vrouw die zich inzet voor krakers van de
Vluchtkerk.
Hij kent haar al langer en vraagt haar informatie over een
gebouw ergens in West waar mensen worden vastgehouden. Hij kwam daar na het
feestje van Eva per ongeluk terecht omdat hij verdwaald was. Judith zet hem op
het spoor van een nieuw boek, dat een meesterwerk moet worden. Daartoe dient
een dagboek van de vader van Judith over diens kampervaringen als basis. De man
die ook Abel heet, vertelt daarin dat hij een jongen in het kamp verschool
omdat die anders om het leven gebracht zou worden.
Een schorsing op school maakt het leven van Kaplan niet
gemakkelijker. Hij herhaalt de oorlogsgeschiedenis in zijn eigen leven door een
Roma jongen uit het opvangcentrum waar Roma’s werden vastgehouden, te ontvoeren
en in zijn huis onder te brengen, maar een goede verstandhouding ontbreekt en er
komt pas enige ontspanning als Kaplan Judith om hulp vraagt.
Helaas blijft de hele geschiedenis nogal cerebraal. De vele
seksscènes brengen daar geen verandering in. Het is zelfs storend om steeds
weer over de escapades van Kaplan op dit gebied te vernemen. Als Kaplan besluit
de gerespecteerde historicus Van Stolk ten aanzien van de jodenvervolging bij
zijn boek te betrekken, neemt de spanning toe, maar helaas is de samenwerking
geen lang leven beschoren en staat al gauw Kaplan voor de tweede vraag in de
proloog gesteld.
Hier
mijn bespreking van Een verlate reis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten