Wonderschone beelden van een noodlottige liefdesverhouding
Met Othello zet
regisseur Mokhallad Rasem zich, na Romeo
en Julia en Hamlet, aan een derde
bewerking van een toneelstuk van Shakespeare en het resultaat mag er zijn. De
vrije interpretatie van de klassieke tragedie met een rijkdom aan beelden en mooie
muziek, onder andere van Jacques Brel, brengt vrijheid en ruimte voor eigen
interpretatie, ook bij de toeschouwer.
De witte doeken over objecten in het donker
doen denken aan lakens over dure meubels in een verlaten villa. De videoprojectie
die daarop getoond wordt, gaat inderdaad een verlaten huis in, maar wordt onheilspellender
naarmate die naar beneden in de kelders gaat. Een verontrustend begin van een noodlotsdrama
over de liefdesverhouding tussen Othello en Desdemona, dat vervolgd wordt met
het weemoedige Feelings van Nina Simone
en Jago die met veel cynisme een waardepapier vernietigt en al zinspeelt op de
wig die hij tussen de geliefden drijft.
Anders dan in een meer getrouwe versie van Othello, zoals
bijvoorbeeld die van Toneelgroep Amsterdam in 2003 met een zwartgeschminkte
Hans Kesting, is de Othello van Mokhallad Rasem blank. Hij zingt, terwijl hij
zichzelf op de gitaar begeleidt, een komisch en tegendraads lied waarin nee het
nieuwe ja is en verontschuldigt zich vervolgens dat hij niet aan de
verwachtingen voldoet. Hierna volgt een tirade over de vermeende superioriteit van het
blanke ras, dat niet zou kunnen springen. Othello biedt nederig zijn blanke vel
aan en gaat voor de liefde, bewapend met gitaren.
Jago praat op hem in. Hoe goed kent hij Desdemona? Weet hij
zeker dat hij met haar wil trouwen? Waar komt ze vandaan? Hoe betrouwbaar is
ze? Heeft ze wel papieren? Achter zijn vele vragen gaat zijn eigen interesse in
Desdemona schuil. Tussendoor kondigt hij haar aan, een verleidelijke zwarte vrouw
die zich uitdrukt in een inheemse Afrikaanse taal, eerst liefdevol, daarna
heftig en angstig, waarna ze neerzit en met dode ogen de conversatie tussen de
twee vrienden volgt. Hoewel Othello boos is op Jago en hem weg wenst, is de
twijfel gezaaid en zijn vertrouwen beschadigd. Hij kan geen brug slaan naar een
cultuur die er niet is, zegt hij. Mensen zijn en blijven vreemden voor elkaar.
De voorstelling krijgt extra glans door de omgeving waarin het liefdesdrama zich voltrekt. Meteen al als Desdemona als een
hebbeding tussen de rotsen ligt die met een fraaie grijze kleurschakering opgeroepen
worden, later in een romantisch decor met bomen en bloemen waarin de liefde tussen
Othello en Desdemona verbeeld wordt doordat ze elkaar zwart en wit schminken. Het
bed, waarop de liefde geconsumeerd werd, houdt het paar nog bijeen terwijl de
eerste barsten al in de verhouding optreden. De projecties van de grote onschuldige
ogen van Desdemona zijn indringend en zeer toepasselijk. Nergens dringt de
esthetiek teveel op de voorgrond.
Behalve de tekst van Shakespeare gebruikte Mokhallad Rasem
ook het gedicht Poem about my rights
van June Jordan. Haar schrijnende aanklacht over haar bestaan als mens in de
verkeerde huid, de verkeerde sekse en op de verkeerde plaats, was wat teveel
van het goede. Desdemona is al tragisch genoeg. Haar naam, door haar moeder gegeven,
betekent ongeluk. Verder is deze voorstelling in alle opzichten volkomen
gelukt. Chapeau!
Othello werd gespeeld door Roy Aernouts, Jago door Filip
Jordens en Desdemona (= slecht vertrouwende, terugslag) door Julia Ghysels. De bijgaande foto is van Mokhallad Rasem. Hier het gedicht Poem about my rights van June Jordan. Hier meer informatie op
de site van de Toneelschuur,
waaronder een trailer van de voorstelling.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten