Gevoelig Duits meisje gedeukt door strenge katholieke opvoeding
In Kreuzweg
schetst Dietrich Brüggemann de gevaren van een al te starre godsdienstige
opvoeding voor een gevoelige ziel. In dit geval om die van de veertienjarige Maria
Göttler, die door haar moeder en een pater van een zwaar conservatieve stroming
in de katholieke kerk dermate weinig levensruimte krijgt dat ze zichzelf wil uitgummen.
Ze heeft daarin een voorbeeld in Maria die Jezus bijstond tot op de berg
Golgotha en een nog beter voorbeeld in Jezus die zijn leven offerde voor de zonden
van de mensheid.
In het begin van de film zien we een groepje pubers dat gevormd
gaat worden - een van de zeven sacramenten in het rooms-katholieke geloof - bij
een pater die hem wekelijks het ware geloof bijbrengt. Deze man spreekt, nadat
hij hen een lijstje heeft laten maken van zaken die hen blij maken, listig als
een duivel op zijn pupillen in. Zij zijn de soldaten van God, zegt hij. De
vijand zit in het hart van de mens. Daarom moeten ze zich onthouden van satanische
verleidingen, zoals op muziek- en kledinggebied. Op hun lijstjes kunnen ze zien
wat ze zouden kunnen missen. Elke opoffering is een zegen en geeft nieuwe
energie.
Als de catechese is afgelopen blijft Maria zitten. Ze vraagt
de pater of ze niet iets kan offeren om haar autistische broertje Johannes beter
te maken. De pater heeft daar zijn twijfels over. Ziekte is het lot van een
kind dat God voor hem of haar bestemd heeft. Daarop zegt Maria dat ze haar
eigen leven zou willen offeren om haar broertje beter te maken.
Maria weigert zich aan te passen aan de gebruiken in het
gezin. Tijdens een zondagse wandeling staat ze nors op de foto omdat ze haar
jas moest aantrekken. Haar overbelaste moeder neemt het haar kwalijk dat ze zo lelijk
kijkt. Bernadette, de Franse au-pair, probeert een brug te slaan tussen moeder
en dochter maar slaagt daar niet in. De twee oevers, zo blijkt uit andere
incidenten, raken steeds verder uit elkaar. Ook op school treedt een verwijdering
op tussen Maria en haar klasgenoten, fraai in beeld gebracht tijdens de
sportles op muziek.
Eerder heeft Maria in de schoolbibliotheek nog een leuk
contact heeft met Christian uit de parallelklas. Hij vraagt of ze naar zijn
koor komt, waar ze ook liederen van Bach zingen, maar het plan wordt, na een leugentje
om bestwil van Maria door haar moeder getorpedeerd.
Een cruciale scène speelt zich af tijdens een biecht
voorafgaande aan het vormsel, waarin Maria vertelt dat ze misschien beter kan
zorgen voor haar broertje dan haar moeder, dat ze tegen haar moeder loog over
Christian uit angst voor straf en dat ze de jongen wellicht een verleidelijke
blik toewierp. Weet zo’n veertienjarige meisje veel? De biechtvader wijst haar
verlangen naar de hemel resoluut af. God heeft haar niet voor niets op aarde
geplaatst. Ze moet boete doen voor haar hoogmoed en haar moeder de waarheid
vertellen, hetgeen ze ook doet, maar zonder dat dit een bevrijding teweeg
brengt. Na een flauwte tijdens het vormsel belandt Maria samen met haar moeder
in de spreekkamer van de dokter, die merkt dat Maria zich niet in orde voelt en
haar daarover aan de tand voelt, maar door de moeder tegengewerkt, waarna het
verder bergafwaarts met haar gaat.
Het is vooral de sterke vorm die Kreuzweg zo adembenemend maakt. De lijdensweg van de principiële
Maria die in veertien fraai uitgezochte scènes, gelijk de kruiswegstaties van
Jezus, consequent naar het einde voert. Niets kan Maria meer van haar fatale
afloop weerhouden. De pater en de moeder kijken in het ziekenhuis machteloos
toe.
Hier
de officiële Nederlandse trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten