Mensen zien als wie en niet als wat ze zijn
De documentaire Genderbende van Sophie Dros sluit mooi aan
bij de tentoonstelling IK MAN/VROUW die een aantal jaren geleden in Museum het
Dolhuys in Haarlem te zien was. Ze bouwt voort op het idee van gender als een
vloeiende lijn tussen het mannelijke en het vrouwelijke, waarbij mensen minder
vastgepind worden op hun sekse identiteit. Naast alle vrijheid die dit geeft,
heeft deze gender fluid, zoals dit ook genoemd wordt, ook nadelen. We zien dit in
de portretten van vijf personen die daar dagelijks mee geconfronteerd worden.
De Vlaamse Selm met de lange haren (zie poster) vertelt meteen een hele
mooie anekdote over een bezoek aan de bakker. Voor het bestellen spreekt het bakkersmeisje
hem aan met mevrouw en excuseert zich in het vervolg omstandig voor haar fout. Gevraagd
naar het verschil tussen gender en transgender antwoordt hij dat als men het op
de man af vraagt…waarmee hij aangeeft dat ook onze taal doorspekt is met een
duidelijke bepaling van het mannelijke of vrouwelijke. Hij wil zich niet
manifesteren, maar liever opgaan in anderen, deel uitmaken van een groep, zoals
we zien tijdens een voetbalwedstrijd van de Belgen op tv. Als hij zich in de
sauna bij de vrouwen omkleedt houdt hij liever zijn mond om problemen te
vermijden. Hij zet zich neer als vrouw als hij op een vrouw valt en vraagt zich
af hoe eerlijk hij wil zijn. Zijn gender identiteit brengt veel onzekerheid met
zich mee. Anderen kijken meer naar wat hij is dan wie hij is. Het liefst wil
hij een liefdesmaatje.
Dennis vertelt over de verwarring bij een andere man toen
hij in een mannentoilet stond te urineren. Vroeger wilde hij het liefst
ballerina op spitzen worden en was zwaar teleurgesteld toen dat niet mocht. Hij
doet een foto-shoot en vindt het moeilijk iemand te vinden die bij hem past.
Zwanger zijn en bevallen lijkt hem fantastisch. Hij geniet van een afspraak met
een gelijkgestemde in Barcelona. Sinds een half jaar ervaart hij niet meer het
innerlijk conflict in zichzelf. Eerder dacht hij altijd dat hij dat moest
oplossen.
Lashawn had al op jonge leeftijd veel meer zin in
meisjesspelletjes dan in stoere jongensactiviteiten. Nog steeds geniet hij
ervan om pruiken te passen en zijn nagels te laten doen. Met zijn ouders ging
hij naar een ontmoeting met transgenders maar hij wilde helemaal geen
meisjesnaam aannemen. Hij voelt zich van allebei een beetje en kan kiezen. Een
knipbeurt als man is goedkoper. Als hij zich voordoet als vrouw tijdens een
date, loopt het vaak mis. Hij doet auditie bij een casting bureau en krijgt te
horen dat het niet gemakkelijk is om hem geplaatst te krijgen, maar dat er soms
wel iemand is die een persoon vraagt zoals hij. Lashawn ziet op tegen de
realiteit. Gelukkig zijn is het belangrijkste.
De zusjes Bosveld zijn vooral speels met elkaar,
bijvoorbeeld op boksgebied, in een pashokje of met het zetten van tatoeages.
Voor een bord gezet met daarop een schaal van man tot vrouw, maken ze een
boeiende compositie van hun idee daarover, terwijl de anderen sterk twijfelen
over de positie die ze moeten aangeven of daar helemaal geen zin in hebben. Aan
het eind zegt de ene Bosveld tegen de ander dat ze ook de hele lijn als punt
kan nemen.
Het begrip gender identity leverde ook bij Sophie Dros vragen
op, zo vertelt ze in een nagesprek met Lex Bohlmeijer van De Correspondent. Dat
begon met een vriendin die een hormoonbehandeling deed en met ‘hij’ wilde worden aangesproken. Ze maakte daarop
een korte film met de tweeling Bosveld. Daaruit volgde de documentaire van twee
jaar, waarin we echte en open mensen zien, met al hun verschillen.
Bohlmeijer verwijst naar de onlangs overleden Poolse
socioloog Zygmunt Bauman die stelde dat we steeds meer in de richting van een
vloeibare maatschappij gaan en dat de documentaire Genderbende daar een mooi voorbeeld van is. Men krijgt tijd om te
kijken en vertrouwd te worden met het vreemde. DRos wil graag documentaires
maken die tussen de shockdoc en de esthetische in liggen en daarmee een groot
publiek bereiken. Ze houdt niet van een activistische ondertoon en veroorzaakt
liever kortsluiting in het hoofd van de kijker.
Bohlmeijer vraagt hoe ze omgaat met tegenstrijdige tendensen
in de maatschappij tussen behoudzucht en vernieuwing. Dros is daar dubbel over.
Enerzijds wil ze graag haar ideeën uitdragen, maar anderzijds ziet ze veel
agressie op internet. Men kan zomaar afgebrand worden door lieden die dat
anders niet zo gemakkelijk zouden doen. Ze vond het dapper van Sunny Bergman
dat ze in haar documentaire Wit is ook
een kleur haar belagers opbelde. Ze wil dat mensen door haar documentaires
nieuwe ervaringen opdoen en wil meer liefde in de wereld brengen. Haar keuze
voor de filmacademie was een gok. Ze maakte eerder een film over de
begrafenisondernemer, die de uitvaart van haar plotseling overleden vader
verzorgde. De dood van hem toen ze veertien jaar was, bracht een grote schok
teweeg waardoor de wereld er meteen heel anders uit zag. Ze vreest nog steeds
dat bekenden zomaar kunnen wegvallen.
Ze heeft steun aan haar crew die haar ideeën kritisch
beoordelen, maar dat houdt haar scherp, al vindt ze het editen vanwege haar
perfectionisme wel lastig.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten