Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 10 juni 2017

Genderbende (2017), documentaire van Sophie Dros


Mensen zien als wie en niet als wat ze zijn

De documentaire Genderbende van Sophie Dros sluit mooi aan bij de tentoonstelling IK MAN/VROUW die een aantal jaren geleden in Museum het Dolhuys in Haarlem te zien was. Ze bouwt voort op het idee van gender als een vloeiende lijn tussen het mannelijke en het vrouwelijke, waarbij mensen minder vastgepind worden op hun sekse identiteit. Naast alle vrijheid die dit geeft, heeft deze gender fluid, zoals dit ook genoemd wordt, ook nadelen. We zien dit in de portretten van vijf personen die daar dagelijks mee geconfronteerd worden.

De Vlaamse Selm met de lange haren (zie poster) vertelt meteen een hele mooie anekdote over een bezoek aan de bakker. Voor het bestellen spreekt het bakkersmeisje hem aan met mevrouw en excuseert zich in het vervolg omstandig voor haar fout. Gevraagd naar het verschil tussen gender en transgender antwoordt hij dat als men het op de man af vraagt…waarmee hij aangeeft dat ook onze taal doorspekt is met een duidelijke bepaling van het mannelijke of vrouwelijke. Hij wil zich niet manifesteren, maar liever opgaan in anderen, deel uitmaken van een groep, zoals we zien tijdens een voetbalwedstrijd van de Belgen op tv. Als hij zich in de sauna bij de vrouwen omkleedt houdt hij liever zijn mond om problemen te vermijden. Hij zet zich neer als vrouw als hij op een vrouw valt en vraagt zich af hoe eerlijk hij wil zijn. Zijn gender identiteit brengt veel onzekerheid met zich mee. Anderen kijken meer naar wat hij is dan wie hij is. Het liefst wil hij een liefdesmaatje.

Dennis vertelt over de verwarring bij een andere man toen hij in een mannentoilet stond te urineren. Vroeger wilde hij het liefst ballerina op spitzen worden en was zwaar teleurgesteld toen dat niet mocht. Hij doet een foto-shoot en vindt het moeilijk iemand te vinden die bij hem past. Zwanger zijn en bevallen lijkt hem fantastisch. Hij geniet van een afspraak met een gelijkgestemde in Barcelona. Sinds een half jaar ervaart hij niet meer het innerlijk conflict in zichzelf. Eerder dacht hij altijd dat hij dat moest oplossen.

Lashawn had al op jonge leeftijd veel meer zin in meisjesspelletjes dan in stoere jongensactiviteiten. Nog steeds geniet hij ervan om pruiken te passen en zijn nagels te laten doen. Met zijn ouders ging hij naar een ontmoeting met transgenders maar hij wilde helemaal geen meisjesnaam aannemen. Hij voelt zich van allebei een beetje en kan kiezen. Een knipbeurt als man is goedkoper. Als hij zich voordoet als vrouw tijdens een date, loopt het vaak mis. Hij doet auditie bij een casting bureau en krijgt te horen dat het niet gemakkelijk is om hem geplaatst te krijgen, maar dat er soms wel iemand is die een persoon vraagt zoals hij. Lashawn ziet op tegen de realiteit. Gelukkig zijn is het belangrijkste.

De zusjes Bosveld zijn vooral speels met elkaar, bijvoorbeeld op boksgebied, in een pashokje of met het zetten van tatoeages. Voor een bord gezet met daarop een schaal van man tot vrouw, maken ze een boeiende compositie van hun idee daarover, terwijl de anderen sterk twijfelen over de positie die ze moeten aangeven of daar helemaal geen zin in hebben. Aan het eind zegt de ene Bosveld tegen de ander dat ze ook de hele lijn als punt kan nemen.

Het begrip gender identity leverde ook bij Sophie Dros vragen op, zo vertelt ze in een nagesprek met Lex Bohlmeijer van De Correspondent. Dat begon met een vriendin die een hormoonbehandeling deed en met ‘hij’  wilde worden aangesproken. Ze maakte daarop een korte film met de tweeling Bosveld. Daaruit volgde de documentaire van twee jaar, waarin we echte en open mensen zien, met al hun verschillen.
Bohlmeijer verwijst naar de onlangs overleden Poolse socioloog Zygmunt Bauman die stelde dat we steeds meer in de richting van een vloeibare maatschappij gaan en dat de documentaire Genderbende daar een mooi voorbeeld van is. Men krijgt tijd om te kijken en vertrouwd te worden met het vreemde. DRos wil graag documentaires maken die tussen de shockdoc en de esthetische in liggen en daarmee een groot publiek bereiken. Ze houdt niet van een activistische ondertoon en veroorzaakt liever kortsluiting in het hoofd van de kijker.
Bohlmeijer vraagt hoe ze omgaat met tegenstrijdige tendensen in de maatschappij tussen behoudzucht en vernieuwing. Dros is daar dubbel over. Enerzijds wil ze graag haar ideeën uitdragen, maar anderzijds ziet ze veel agressie op internet. Men kan zomaar afgebrand worden door lieden die dat anders niet zo gemakkelijk zouden doen. Ze vond het dapper van Sunny Bergman dat ze in haar documentaire Wit is ook een kleur haar belagers opbelde. Ze wil dat mensen door haar documentaires nieuwe ervaringen opdoen en wil meer liefde in de wereld brengen. Haar keuze voor de filmacademie was een gok. Ze maakte eerder een film over de begrafenisondernemer, die de uitvaart van haar plotseling overleden vader verzorgde. De dood van hem toen ze veertien jaar was, bracht een grote schok teweeg waardoor de wereld er meteen heel anders uit zag. Ze vreest nog steeds dat bekenden zomaar kunnen wegvallen.
Ze heeft steun aan haar crew die haar ideeën kritisch beoordelen, maar dat houdt haar scherp, al vindt ze het editen vanwege haar perfectionisme wel lastig.

Hier mijn bespreking van de tentoonstelling IK MAN/VROUW, hier de site van Sophie Dros met daarop ook een trailer, hier mijn bespreking van Wit is ook een kleur.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten