Verhalen als reclame voor het leven
De Israëlische schrijver, acteur en regisseur Etgar Keret
(1967) is een meester op het gebied van verhalen en films die zich op het
snijpunt van realiteit en fictie bewegen. Documentairemaker Stephane Kaas ging
met zijn assistent Rutger Lemm bij hem op bezoek om te horen hoe hij aan zijn
werkwijze gekomen is.
Het is nog een hele toer voor het tweetal om bij de
schrijver in de buurt te komen. De grenswacht wil wel eens weten wat de
Nederlanders bij Keret te zoeken hebben. Hun verzoek wordt verschillende keren
afgewezen, tot ze besluiten maar gewoon eerlijk te zijn. Dat werpt een blik
vooruit op Keret zelf die zijn verhalen zo naturel mogelijk houdt en zelfs soms
de realiteit in zijn fictie afzwakt omdat het anders niet geloofwaardig
overkomt.
In de documentaire horen we dat een zelfmoord van een vriend
tijdens de dienstplicht zoveel indruk op Keret maakte, dat hij is gaan
schrijven om zijn gevoelens daarover te verwerken en niet zelf ook in een
negatieve spiraal terecht te komen. Het vertellen van verhalen was hem al met
de paplepel ingegoten. Zijn moeder had in een concentratiekamp gezeten en
vertelde voor het slapen gaan fantastische verhalen, zijn vader vertelde
ruigere verhalen, maar de vijfjarige Etgar had geen enkele moeite met de inhoud
die zich in bordelen en andere louche omgevingen afspeelde omdat de figuren
erin heel menselijk waren. Zelf wil hij het als schrijver ook opnemen voor de
mens.
Dat zijn verhalen bijzonder zijn blijkt al uit zijn
voorstelling van de ontmoeting tussen zijn ouders, zestig jaar geleden. Zijn
vader, een elektricien, hield erg van feesten, had op een avond een
zigeunerorkestje uitgenodigd en was de laatste gast die de feestzaal verliet.
Omdat hij nietsvermoedend buiten stond te plassen tegen de Franse ambassade
werd hij ingerekend door de politie. Vanuit de politiewagen volgde hij een
opstootje met het zigeunerorkestje. Hij zag een mooie vrouw, stapte uit de auto
en begon een gesprek met haar maar werd opnieuw ingerekend en was blij dat de
vrouw, Orna geheten de volgende dag contact met hem opnam. Het bleek dat zij
hem meteen wilde kussen en dat hij het rustig aan wilde doen, maar hij wel
gecharmeerd was van haar snelheid, tot hij van haar hoorde dat hij haar
verkeerd begrepen had en dat zij gevraagd had of hij een taxi voor haar wilde
bellen.
Zijn geboorte verliep dramatisch en ook voor die tijd gaven
de doctoren weinig om zijn leven, vandaar dat Orna hem Etgar noemde, hetgeen
uitdaging betekent. Het was voor hem een uitdaging om in leven te blijven. Zijn
boezemvriend Uzi vertelt dat Etgar bang was voor de wereld en zich daarom
verschool achter boeken. Zijn moeder had hem door haar verhalen geleerd om de
wereld in dienst te stellen van zijn verbeelding. Hij begon zelf met schrijven
na de dood van zijn vriend. Zijn broer was meteen gefascineerd door het verhaal
Buizen, dat over een arbeider in een
fabriek gaat die niet tevreden is met zijn werk en andersoortige buizen maakt
waardoor hij in een wereld terecht komt waarin mensen leven die op een nieuwe
manier zin aan hun bestaan proberen te geven. Door de reactie van zijn broer
begreep Etgar dat een schrijver kan toveren en daardoor andere mensen aan het
denken kan zetten. Verhalen zijn voor hem een manier om de chaotische
werkelijkheid te bedwingen. Sterke emoties die hij niet kan delen kan hij in
verhalen uitdrukken. Liegen staat bij hem ten doel om de waarheid te zeggen.
Schrijven is een antwoord op de zinloosheid van het leven en een reclame
ervoor.
Hier de website van Stephane Kaas met
daarop ook een trailer van Etgar Keret:
based on a true story
Geen opmerkingen:
Een reactie posten