Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 1 juni 2017

Censored voices (2015), documentaire van Mor Loushy


Verdedigen liep uit op vernederen

De Zesdaagse oorlog, die Israël in juni 1967 tegen Egypte, Jordanië en Syrië voerde, was zeer succesvol, maar achter dat succes scholen ook andere gevoelens. De Israëlische schrijver Amos Oz was zelf soldaat in die tijd en vertelt dat hij in de kibboets waar hij toen woonde, gesprekken voerde met andere, uit de oorlog teruggekeerde soldaten. De verslagen daarvan werden door de Israëlische regering gecensureerd en pas in 2015 vrijgegeven. Een mooie gelegenheid voor filmmaker Mor Loushy om Oz en andere soldaten nog eens naar de tapes te laten luisteren, terwijl oude televisiebeelden hun verhalen begeleiden.

Oz hoorde in de kibboets Geva dat soldaten een boekje open wilden doen over verdrietige ervaringen, die we ook hebben leren van Amerikaanse soldaten die totaal van slag terugkeerden uit Vietnam of Irak en ook wel van Nederlandse soldaten na hun vredesmissie in voormalig Joegoslavië. Oorlog maakt meer kapot wat je lief is, zou een goede slogan kunnen zijn, al stelt men dat vaak achteraf pas vast. Eerder is er strijdlust, zoals blijkt uit de triomfantelijke liederen die ook in Censored voices te horen zijn. Prijs de heer, want hij stond aan de goede kant.

De sfeer in Israël na het afsluiten van de straat van Akaba door Egypte was zeer geladen. Men vreesde de Middellandse Zee ingedreven te worden en praatte elkaar het einde van hun leven aan. De gemoedsgesteldheid van de soldaten na de mobilisatie was strijdvaardig, zoals we zien in oude fragmenten waarin ABC verslaggever Bob Young met de wachtende soldaten sprak. Sommige soldaten zeggen dat ze nog een schuld te vereffenen hadden met hun voorgangers die in 1948 en 1956 voor hun land vochten, anderen hadden daarentegen weinig zin om hun leven te wagen, maar deden toch mee toen het bevel om in actie te komen gegeven werd. Young berichtte ook over het verloop van de oorlog, tot de vernedering in de Palestijnse vluchtelingenkampen aan toe.

De oorlog duurde kort maar de heftigheid bracht veel angst teweeg bij de jonge soldaten. Daarnaast was er verdriet over hun gedode kameraden. Soldaten vertellen dat ze bevelen opvolgden om te schieten op vluchtende tegenstanders. Een van hen vond het erg pijnlijk om in de papieren van een gedode Egyptische officier een foto aan te treffen van zijn jonge kinderen. Het zien van lijken werd gewoon. Men probeerde de mooiste foto’s te maken. De verlate stad At Tur op weg naar het Suez kanaal maakte een spookachtige indruk. We zien een soldaat die een koele duik in het kanaal neemt.

Behalve op de verovering van de Sinaï, streed men ook in Gaza, in Jordanië en op de Golanhoogte. Gevangenen werden vernederd vanuit het idee dat het andersom ook het geval geweest zou zijn. Zwervende soldaten in de woestijn werden zonder pardon doodgeschoten. Er werd niet geprotesteerd, want de paratroepers waren nog een graadje erger. Een konvooi van gevangen in Golan werd na controle door de laatsten nog eens aangehouden. Daarbij werden de mannen eruit gehaald en standrechtelijk gedood. De commandant zei daarover dat waar gehakt wordt, spaanders vallen.

De strijd om Jeruzalem was extra heroïsch. Het oppakken van burgers die verdoofd waren van angst gaf een vreemd gevoel van almacht. Oz kreeg een zenuwinzinking toen hij de stad in ging waarin hij opgegroeid was en waarover hij erg mooi schrijft in het biografische Een verhaal van liefde en duisternis (2005). Anderen dachten bij de evacuatie van Palestijnen in Jericho aan de shoah. Een van hen zal nooit het vertrokken gezicht van een behulpzame vrouw vergeten toen ze zag dat een Arabier nog voor het transport in koele bloede werd doodgeschoten.

De gespreksgenoten zijn het voor het merendeel over eens dat de oorlog geen oplossing kan brengen. Het beheer van de bestuursgebieden zou, zoals ook gebeurd is, wreedheid kunnen veroorzaken, het steeds maar op de hoede moeten zijn het gemoed aantasten. Na de strijd kampte men met post stress verschijnselen als slapeloosheid en een slechte concentratie. Velen waren bereid om gebied terug te geven als dat rust kan brengen. Een enkeling is er alleen maar rechtser op geworden. De ouders van een gedode soldaat in Jeruzalem zouden de Klaagmuur terug willen geven als ze daarmee hun zoon weer terug zouden krijgen. Stenen zijn minder waard dan mensen.

Hier de Engelse trailer op de site van Idfa, hier mijn bespreking van Een verhaal van liefde en duisternis.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten