Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 25 juni 2017

Filmrecensie: Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming (1975)


Heerlijke terugblik naar Nederlandse acteurs uit de jaren zeventig

De verhalenbundel Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming (1973, zie foto) vormde, net als ander werk van Heere Heeresma (1932-2011), een inspiratiebron voor filmmakers. Vier van de vijf verhalen uit de bundel werden door verschillende regisseurs verfilmd. Het verhaal Maar de wielrenner treft geen blaam kreeg de titel Zeeman tussen wal en schip en Anna, verslaafd aan peppillen en lijdend aan straatvrees, mocht niet meedoen. Het was een genot een groot aantal acteurs terug te zien, op de eerste plaats Lex Goudsmit die in het verhaal De smalle, oude man op onvergetelijke wijze een verschopte opa verbeeldt. Alle verhalen spelen zich, zoals de titel aangeeft, af in een sfeer van weemoed en onvervuldheid, misschien wel kenmerkend voor de jaren zeventig.

Bas van de Lecq nam Meneer Frits op zich op basis van een scenario dat door Guus Luyters werd geschreven. In de bundel heet het verhaal Mijnheer Frits en juffirouw Lenie dat uitdrukt waar het verhaal over gaat, namelijk de genegenheid die een kantoormeisje (Pleunie Touw) en haar baas (Hugo Metsers) voor elkaar voelen. De film begint op kantoor waar Frits Lenie op een fout wijst. Lenie haalt echter de instructies erbij om te laten zien dat zij de factuur geheel volgens de aanwijzingen heeft opgemaakt. Voordat Frits aan het eind van de dag aan Lenie bekent dat hijzelf de fout heeft gemaakt, speelt zich een vermakelijk rendez-vous af bij de ouders van Lenie in de Jordaan. Frits die duidelijk op zoek is naar vrouwelijk gezelschap, heeft ’s avonds op straat per ongeluk de weg gevraagd aan Lenie die boodschappen voor haar ouders heeft gedaan en nog in een etalage staat te kijken. De situatie is nogal genant, maar Lenie redt die door Frits de weg te vragen naar de dichtstbijzijnde tram, die haar naar huis brengt. De moeder van Lenie nodigt Frits uit voor een kopje koffie, waarbij de puzzelende vader van Lenie (Sacco van der Made) elk woord opvangt dat de twee met elkaar in de voorkamer wisselen. Voordat deze laatste scène is heel vermakelijk.

De smalle, oude man werd geregisseerd door Guido Pieters op basis van een scenario van Ton Ruys. Zoals gezegd speelt Lex Goudsmit hierin een onvergetelijke rol als een opa die door velen veracht wordt en niets wil weten van anderen, die het goed met hem voor hebben, zoals leden van het wijkcomité in Amsterdam Oost die hem aan het eind van het jaar een kerstpakket komen brengen maar geen geld daarvoor willen. De koppige opa stopt daarom een geeltje in de bus van het Leger des Heils, al vraagt de heilssoldate die daarbij staat hem of hij dat wel zou doen, zo’n groot bedrag. Opa heeft wel een goede verstandhouding met zijn kat, al net zo onafhankelijk als hijzelf. Dat wil niet zeggen dat hij geen behoefte heeft aan een vrouw. Hij spelt op zijn armoedige kamertje de kranten op contactadvertenties, maar dat valt niet mee. Tenslotte kruipt hij naast de kat in bed met aan de muur een krantenknipsel met de titel Oude man dood in gang.

Zeeman tussen wal en schip werd opnieuw bewerkt door Guus Luyters en geregisseerd door Ernie Damen. Het verhaal gaat over een zeebonk, mooi gepersonificeerd door Jon Bluming, die een moeilijke relatie heeft met een klarinettiste (Carry Tefsen) die in een nachtclubachtig café speelt met de naam Acapulco, schuin tegenover de bovenwoning van het stel. De zeeman voelt zich onbehaaglijk over de aandacht die zijn vriendin van andere mannen krijgt en slaat daarom de boel in Acapulco plat. Veel aansluiting heeft hij verder ook niet. In de fabriek waar hij werkt is hij een buitenbeentje en in een café dat hij vaak bezoekt kan hij ook geen rust vinden. Een zogenaamde collega wil hem op zijn schip introduceren als de zeeman nog eens zijn kunstje laat zien, namelijk de houten stang die voor de bar langs loopt, met zijn hoofd kapot slaan. Dat wordt ook geen succes. Eenmaal weer thuis gaat zijn vriendin weer naar de club en verwenst de zeeman haar in stilte dat ze dood mag vallen.

Een winkelier keert niet weerom werd geregisseerd door Nouschka van Brakel op basis van een scenario van Chiem van Houweninge. Het duo Johnny Kraaijkamp en Rijk de Gooyer speelt scènes tussen een ruziënde winkelier en een postbode mooi uit. De winkelier doet in porselein maar heeft besloten een dagje te gaan roeien. Vanwege de regen schuilt hij onder een bruggetje om een sigaret aan te steken. Hij verspeelt zijn laatste lucifer en vraagt aan een persoon op de brug of die misschien een vuurtje heeft. Omdat het met een aansteker door een opening tussen de planken niet lukt, vraagt de postbode of de man niet onder de brug vandaan kan komen. De winkelier heeft echter verkleumde vingers en kan de knoop niet loskrijgen waarmee zijn roeibootje vastligt. Daarop laat de postbode een mes naar beneden zakken dat een dierbare herinnering voor hem heeft. Omdat er ijzerdraad in het touw zit, maakt de winkelier het mes kapot waarna een strijd ontstaat over de vergoeding van de schade. Tenslotte kent het verhaal een surreëel einde.     

Hier de pdf van De smalle, oude man.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten