Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 1 november 2016

Droomland Amerika (2016), achtdelige reisserie met Eelco Bosch van Rosenthal


Acht bijzondere plekken in de Verenigde Staten, bezocht door een goed geïnformeerde verslaggever

Geregisseerd door Hans Pool reisde Eelco Bosch van Rosenthal, oud correspondent in de Verenigde Staten voor de NOS, terug naar zijn vroegere werkterrein om te onderzoeken hoe het gesteld is met de resten van de Amerikaanse droom. Hij baseert zich daarbij op het boek The unwinding van George Packer, die af en toe in de afleveringen een en ander uitlegt over de onzekere staat waarin de Amerikanen zich bevinden op weg naar nieuwe verkiezingen op 8 november a.s.

Aflevering 1: De belofte

De belofte heeft betrekking op uitspraken gedaan door verschillende politici aan de stad Youngstown in swingstate Ohio na het ineenstorten van de staalindustrie. Bosch van Rosenthal loopt door verlaten fabriekshallen. De laatste werd in 1990 gesloten. De Rust Belt die ooit werk en inkomen verschafte, is verdwenen en daarmee het sociale leven. Dit leidt tot persoonlijke ontwrichting zoals de lege winkelstraten laten zien. Politiek journalist Bertram de Souza zegt dat men het aan zichzelf te danken heeft dat men niet eerder alternatieven ontwikkelde. De mooie praatjes van democratische presidentskandidaten in dit vakbondsbolwerk, zoals Bill Clinton in 1992, zetten ook geen zoden aan de dijk. Waarmee de stad is geworden tot een weemoedig lied van Bruce Springsteen, zie hier.

Terwijl een idealistische winkelier de straten schoonhoudt en het leven weer op gang probeert te krijgen, stellen de mensen meer vertrouwen in Donald Trump, die in zijn Boeing arriveert en belooft dat hij de banen van weleer terug zal brengen. Men hoopt liever dan kritische vragen te stellen over de manier waarop hij dat denkt te doen.i men  Mensen willen liever bedrogen worden dan de waarheid horen. Packer zegt dat het voor het eerst in de geschiedenis is dat de volgende generatie het niet automatisch beter krijgt dan de vorige. De markteconomie is vooral in het voordeel van de rijken. De middenklasse heeft het loodje gelegd. De Souza denkt dat door de bril van de nieuwe tijd gezien Trump zeker niet kansloos is om de volgende president te worden.

Aflevering 2: Chinatown

In Ardadia, een buitenwijk van Los Angeles, maakt de middenklasse plaats voor kapitaalkrachtige Chinezen die paleisjes laten neerzetten tussen vrijstaande Amerikaanse woningen. Niet iedereen is daar blij mee. Een buurtcomité bindt de strijd aan met het gebruik van woningen als investering. Anderen vertrekken na de verkoop van hun huis met veel winst. Op school is Chinees een lesvak. De oudste zoon van Robert Hegger leert de taal om later een goede baan te kunnen krijgen. Zijn ouders kwamen in 1997 met hun drie kinderen in de buurt wonen, waar inmiddels ook een Chinese supermarkt is. Robert stamt af van Duitse immigranten, werd aangetrokken door de openheid in Californië. Hij past zich aan aan de nieuwe ontwikkelingen.

Minder rijke Chinezen proberen ook een graantje van de Amerikaanse droom mee te pikken. Een stel is Beijing ontvlucht vanwege de smog en het slechte onderwijs. De vrouw wil hier een bedrijf beginnen, de man werkt voorlopig als Uber chauffeur en leert met een app de taal. Ze hopen een verblijfsvergunning te krijgen, al mist de man wel zijn familie en vrienden. Chinese vrouwen komen illegaal naar de Verenigde Staten om hier te bevallen waardoor hun kind automatisch het Amerikaanse staatsburgerschap krijgt. Bosch van Rosenthal is bij een ceremonie waar men het bewijs van staatsburgerschap krijgt uitgereikt. De mensen die overal ter wereld vandaan komen, zijn trots op hun diploma. Straks is de blanke bevolking zijn meerderheid kwijt, maar dat geldt in 2050 voor heel de Verenigde Staten, zegt Bosch van Rosenthal die ik verder EBR zal noemen. 

Aflevering 3: Chiraq

Chiraq is de bijnaam voor Chicago vanwege de vele moorden die in de South Side gepleegd worden. EBR gaat mee met een man van een rampendienst, die spreekt over een bloedige stad waarin nietsontziende bendeoorlogen aan de orde van de dag zijn. Daaraan nemen ook kinderen deel. Chicago is de meest gesegregeerde stad in de Verenigde Staten. Een restauranthouder praat over zijn dochter die op 15 jarige leeftijd zonder reden doodgeschoten werd. Zij zou optreden als majorette tijdens de inauguratie van Obama. Hij heeft ook nog een zoon van dertien maar ziet die met mooi weer liever niet buiten, want dan zijn de bendes actiever.

Naast het geweld van de bendes is er ook het politiegeweld. De beweging Black lives matter stelt dat het leven daardoor ontwricht is. Sinds 1972 bestaat er een systeem van martelingen, opgezet door de toenmalige chef van politie. De zwarte Darell Cannon werd daarvan de dupe. Nadat hij met een veeprikker zwaar was mishandeld moest hij wel bekennen en belandde 24 jaar in de gevangenis. Zwarte jongeren zonder baan gaan vaak regelrecht van school de gevangenis in, waardoor men spreekt van een pijplijn. Door acties van burgers zijn de aanhoudingen afgenomen, maar daardoor is een vacuüm ontstaan waar de bendes van profiteren. Scholen en psychiatrische inrichtingen worden gesloten. Een pastoor wil in de kale toendra een gezonde gemeenschap stichten, maar de al te soepele wapenwetten staan dat tegen. Onderwijl verleent men voedselhulp aan de armsten.

Chicago is ook de stad van de muziek. Er zijn veel muziekclubs. Een lid van negentig jaar oud zegt dat muziek belangrijk is om het sociale verval tegen te gaan. Chicago is ook de stad waar Obama carrière maakte. De medewerker van Black Lives Matter vindt dat hij zijn idealen verkwanseld heeft. Er komt straks wel een museum over hem, dat volgens de pastoor tot nieuwe investeringen en een betere toekomst zal leiden.  

Aflevering 4: Niemandsland

EBR is in Rio Grande, de grensstad tussen de Verenigde Staten en Mexico. De grensstreek kent vele problemen door de invoer van drugs en de toevloed van illegalen. EBR gaat mee met de grenspolitie die een wagen heeft aangehouden. De bestuurder, een mensensmokkelaar, is verdwenen, maar in de auto zitten nog illegalen. Een van hen is een Braziliaan die in Mexico slecht behandeld werd en de rivier was overgestoken. Hij betaalde de bestuurder 18. 000 dollar door zijn huis te verkopen, maar heeft al vijf dagen geen eten gehad. De politie zal hem uitzetten. Zijn droom op een beter bestaan voor zijn gezin dat achtergebleven is, is vervlogen. Elf miljoen mensen voor hem is het wel gelukt.

De angst voor illegalen is zuurstof in de campagne van Trump, zegt EBR. Het leven in het Texaanse deel van de stad is onveiliger geworden door de vele drugsbendes die hier actief zijn. In het niemandsland langs de rivier komen gemakkelijk transacties tot stand. Een misdaadjournalist praat in het geheim met mensen aan de andere kant van de grens. De grenspolitie bedient zich van informanten om de drugshandel te onderscheppen. De informanten krijgen geld, maar zijn hun leven vervolgens niet meer zeker.

Een advocaat staat opgepakte mensensmokkelaars bij. Hij vindt het vreselijk wat de laatsten teweeg brengen met hun gewelddadige acties maar helpt hen in de rechtszaal aan de voor hen beste oplossing. Dat leidt in een zaak tot 45 jaar gevangenisstraf. De auto’s van de daders worden geveild. Voor het geld koopt men weer politieauto’s, een werkwijze die bevreemding bij EBR opwekt.

Een illegale moeder hoopt dat haar jonge kinderen een betere toekomst dan zijzelf zullen krijgen. Ze wilde vroeger rechten studeren om op te komen voor de armen, maar daar was geen geld voor. Ze maakt heel veel schoon om in het levensonderhoud te voorzien. Palacio, een Latino advocaat wil in het parlement komen om op te komen voor de belangen van zijn mensen. Hij ziet de stad als een geheel en wil de grenzen openen.

Aflevering 5: Het diepe Zuiden

Onder de weinig intrigerende titel Het diepe Zuiden gaat een boeiend portret schuil van de sfeer in de Mississippi delta, bezongen in de blues en bepaald door de naweeën van de slavernij.

De levensverwachting is er niet hoog. In een kapperszaak, waar het zwarte deel van de mannen samenkomt, kan men de bloeddruk laten opmeten. Om ruzie te voorkomen praten ze niet over politiek. De van oorsprong Iraanse arts Mohammed Shahbazi probeert de gezondheidszorg van onderop te organiseren. De gezondheidstoestand is slechter door het slavernijverleden. Men is minder actief en eet te veel en te vet. Zwarte medewerkers, zoals Priscilla, gaan bij de mensen langs omdat er veel wantrouwen is. Het racisme leeft nog steeds op de achtergrond. Zelf raakte ze op jonge leeftijd zwanger en trouwde met een politieagent, maar het huwelijk was niet gelukkig. Ze heeft kinderen van drie vaders. De Obamacare heeft hier weinig opgeleverd, zegt ze. Omdat gouverneurs weigerden subsidiegeld aan te nemen, is de verzekering te duur, terwijl men voor Medicaid vaak niet in aanmerking komt. Vaders zijn afwezig in de gezinnen, zegt ze, door drugsverslaving of een gevangenisstraf.

Hulpverlening komt van het particulier initiatief, zoals in de kliniek van de blanke zuster Brooks. Vroeger waren daar aparte wachtkamers voor blanken en zwarten en nog steeds zijn er blanken die niet bij zwarten in de wachtkamer willen zitten. In de jaren tachtig werd Brooks bedreigd, inmiddels in het racisme meer onderhuids.

Een kleinzoon van een plantagehouder weet niet goed wat hij moet denken van het verleden. Inmiddels woont men vreedzaam samen. Dat was vroeger wel anders. EBR verhaalt van een gruwelijke moordzaak uit 1955, toen Emmett Till uit Chicago werd vermoord omdat hij de blanke winkelmevrouw aansprak. Priscilla bekijkt de ruïne van de winkel en wil liever dat die weggehaald wordt dan dat er een museum in gevestigd wordt. Haat is er nog steeds, nu in het politieapparaat.  

Aflevering 6: Silicon Valley

In Silicon Valley wordt hard gewerkt aan de technologische toekomst, maar denkt men ook na over de groeiende sociale tegenstellingen. EBR is in Palo Alto, het kloppende hart van Silicon Valley en loopt door de buurt waarin veel Google medewerkers wonen, waardoor de huizenprijzen er de pan uitrijzen. Onderwijzers staken zelfs voor meer loon omdat ze hun huis niet meer kunnen betalen. Filantroop Bill Sommer maakt zich zorgen over de leefomgeving.

Net als in aflevering 2 volgt EBR een gezin, ditmaal dat van Naoh Standridge die nauwelijks rond kan komen omdat hij kanker heeft en ontslagen is aan de universiteit.
Ze moeten hun huis verkopen en op zoek naar iets anders maar dat is niet zo gemakkelijk. Overal staan huizen met hoge hekken die contact met de omgeving uitsluiten. Noah had nooit kunnen denken dat hij zo diep zou zinken. Hij schaamde zich voor het feit dat hij een beroep moest doen op anderen. In de aftiteling lezen we dat hij 50.000 dollar heeft opgehaald met fundraising.

Packer vertelt over het verdwijnen van de middenklasse en herkent de buurt niet meer waarin hij zelf opgroeide. Rijken geven op over hun dure sportauto’s. De highschool die opleidt voor Stanford is erg competitief ingesteld. .

In een trailerpark wonen veel Latino’s. Hoewel ze arm zijn hebben ze wel contact met elkaar. Een vriendelijke bewoonster toont het krappe onderkomen waarin haar gezin woont. Ze heeft twee banen om in haar levensonderhoud te voorzien, maar is niet te beroerd om een recept van guacamole te geven en een door haar geschreven gedicht voor te lezen.

Aflevering 7: De plaag

Met de plaag wordt de enorme drugsverslaving in het mooie Vermont bedoeld. EBR is in Rutland waar men de behandeling van drugsverslaafden anders aanpakt dan in de rest van de Verenigde Staten. De repressie die uit de War on drugs sprak, is vervangen door een humane benadering en dient als voorbeeld voor andere steden. Het gaat daarbij om medemenselijkheid in plaats van gespierde taal, zegt EBR.

De verslaving aan drugs heeft te maken met de verslaving aan pijnstillers die opioïden bevatten. Artsen schrijven die veel te gemakkelijk en te lang voor, zodat patiënten daarna hun heil zoeken bij heroïne. Dealers trekken in huizen van mensen die naar een andere omgeving gaan. Kennis van de gevolgen is geen garantie voor het afzien van het gebruik zoals uit een aangrijpend verhaal van een verpleegkundige blijkt. Zij liep tenslotte tegen de lamp liep en raakte haar baan kwijt.

Het project VISION moet de verloedering tegengaan. Dit burgerinitiatief coördineert verschillende hulpdiensten. Empathie is een deel van de oplossing. Volgens de broken windows theorie moeten huizen snel gerenoveerd worden, om te voorkomen dat de wijk achteruit gaat. Een vrouw die daarmee bezig is, heeft zelf ook een verleden als drugsverslaafde.  

Aflevering 8: Het systeem

De laatste aflevering gaat over het democratische systeem in de Verenigde Staten. Daarop is het nodige af te dingen, zoals een demonstratie van burgers uit allerlei staten naar het Capitool in Washington D.C. , de burcht van de democratie, laat zien. In de Supreme Court liet men onder andere de Citizens United wet passeren, waardoor grote bedrijven ongelimiteerd geld kunnen geven aan de politiek en die daarmee kunnen beïnvloeden.

George Packer stelt dat dit geld het bloed van het systeem vormt, dat burgers aan hun lot overlaat en corruptie bespoedigt. Hij krijgt steun van een vroegere cameraman van EBR die zegt dat de democratie een mythe is en dat die door Sanders en Trump aan de kaak wordt gesteld. De jonge assistent Kolby Keo, die in het Capitool werkt, ziet de gevaren niet zo. Hij doet net als andere jongeren zijn best veranderingen tot stand te brengen. ij  Activiste Samantha Miller denkt daar tegenover dat verandering alleen van onderop tot stand kan komen.

Op een steenworp afstand van het Capitool ligt een armoedige zwarte wijk. Een vuilnisman helpt daklozen die ’s nachts overal op straat liggen. Hij vraagt zich af of een president, die overal van wordt afgeschermd, deze mensen kan begrijpen. Een fotograaf stelt dat men echte zaken in het parlement niet te zien krijgt. Lobbyisten hebben veel invloed op het politieke proces. Politici zijn druk in de weer om aan fundraising te doen. Dat geeft een rijke meer invloed dan een arme.

Packer wijst erop dat in de Verenigde Staten verrassing niet is uitgesloten. Hij denkt dat de revolutie die hij in 2008 verwachtte, pas nu komt. Op 9 november weten we meer.

Hier meer over de serie op de site van de VPRO, hier een terugblik op de serie van EBR in VN.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten