Prachtige portretten van Chinezen uit onbekende gebieden
De documentaire Blank
lands van de Italiaanse filmmaakster Silvana Costa gaat over fotograaf
Zhuang Xueben uit Shanghai die uit nieuwsgierigheid in de jaren dertig van de
vorige eeuw naar het westen van China trok om daar te fotograferen in wat op de
kaart nog witte gebieden waren. Tien jaar later kwam hij terug met een schat
aan informatie in de vorm van dagboeken en foto’s, die echter tijdens de Culturele
Revolutie onder de mat geveegd werden maar tegenwoordig weer in alle pracht naar
boven komen. De documentaire werd in het Nederlands uitgezonden onder de titel Op zoek naar een onbekend China.
Costa spreekt met Wenjun, de zoon van Zhuang en met anderen
die zijn nalatenschap beheren, waaronder fotograaf Fu Yu en fotohistorica Li
Mei. De laatste zag in de jaren tachtig de foto’s van Xueben op het bureau van
haar man die voor een fototijdschrift werkte. Ze was meteen zeer onder de
indruk van zijn goede observatievermogen en zijn antropologische blik. China
was in die tijd een open maatschappij en kende invloeden vanuit Europa, waarin
sprake was van de opkomst van de moderne impressionistische fotografie. Fu Yu
zegt dat Xueben door het ontwikkelen van zijn foto’s een eigen stijl
ontwikkelde. Tussen de interviews door zien we beelden gemaakt in het voetspoor
van Xueben naar Golog.
Een dagboekfragment over de reis van Chengdu naar Golog
spreekt van een gebied waar volgens de overlevering veel geroofd werd. Xueben
trekt door de bergen die zesduizend meter hoog zijn langs paden waar hij af en
toe een spoor van mensen aantreft. In Golog treft hij opmerkelijk aardige
nomaden die in tenten langs de rivieren leven en yaks hadden. In de sneeuw en
de kou viel het niet mee daar te overleven. De mensen waren bezorgd toen Xueben
twee paarden misten waardoor ze hun tocht niet konden vervolgen. Het was
onwaarschijnlijk dat ze gestolen waren, eerder waren de dieren van het pad
afgedwaald.
Wenjun ontmoette zijn vader pas toen hij tien jaar oud was. Dat
was na de tweede oorlog met Japan, die van 1937 tot 1945 duurde. Li Mei zegt
dat tijdens de Culturele Revolutie in de jaren zestig veel werk is verdwenen en
dat dit pijn doet. Xueben schreef nog een brief aan minister president Zhou
Enlai (1898-1976) waarin hij vroeg waarom hij in 1965 uit staatsdienst
ontslagen was. Hij vermeldde daarin dat hij altijd zijn land gediend had en dat
hij inmiddels in de problemen gekomen was. Wenjun zocht zijn vader op in een
werkkamp, maar veel resultaat had de brief niet. Fu Yu zegt dat de kunst van de
jaren dertig inmiddels herleeft en zeer wordt gewaardeerd door jonge
fotografen.
Costa spreekt nog een oude vrouw die in het dagboek wordt
genoemd. Ze was de jonge dochter van een man in wiens huis Xueben verbleef en
met wie hij veel reizen maakte, tot India aan toe. Xueben schreef in zijn
dagboek over de dochter die heel verlegen was en met wie hij niet kon praten
omdat ze geen Manderijn sprak, maar wel mooi op een traditioneel
muziekinstrument speelde. Deze dochter wijst zichzelf op een foto van Xueben
aan.
Hier
werk van Xueben op Flicr.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten