Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 1 augustus 2016

Filmrecensie: Tokyo Story (1953), Yasujiro Ozu


Overeenkomsten tussen generaties groter dan de verschillen

De Japanse filmmaker Yasujiro Ozu portretteert een Japanse familie die net zo goed elders in de wereld zou kunnen wonen, als we de tatami matten en de waaiers wegdenken. De verschillen tussen de generaties zijn niet veel anders dan in Nederland, om maar een willekeurig land te noemen. Dat is verrassend omdat de Japanners zo gesloten heten te zijn. Tegelijk is men elders in de wereld niet veel opener is. Ik denk daarbij, om in Nederland te blijven, aan de West-Friese cultuur, waarin de jeugd zich dood drinkt of zich op een andere manier van het leven beneemt omdat het moeilijk is om gevoelens te uiten.

Ozu opent met een scène waarin de ouders, die samen met hun lesgevende dochter Kyuoko in het provincieplaatsje Onomichi wonen, op reis gaan naar Tokyo om de andere kinderen te zien. De vader zegt meteen al dat zoon Keizo hen in Osaka zal begroeten, maar daar zien we weinig van. Zonder verdere aankondiging verplaatst Ozu de plaats van handeling naar een doktersgezin in Tokyo dat bestaat uit Koichi, zijn vrouw Fumiko en twee zoons, die meteen al boos zijn op hun moeder omdat hun eigen ruimte wordt opgeofferd aan hun grootouders. Net als men in Nederland zou doen, zegt Fumiko dat ze niet moeten zeuren.

De verwelkoming van de ouders is nogal koel, maar hartelijk. Ik bedoel dat er weinig affectie getoond wordt en dat men voorzichtig omgaat met elkaars gevoelens. De dokter besluit dat er die avond sukiyaki gegeten wordt. Schoondochter Noriko schuift na haar kantoorwerk aan, hetgeen door de ouders zeer op prijs wordt gesteld, al zeggen ze dat ze niet zo’n haast had hoeven maken. Het uitwisselen van nieuwtjes verloopt nogal stijfjes. Ik kan me voorstellen dat de ouders blij waren dat ze zich konden neervlijen op de matten. De volgende dag zou de dokter en zijn kinderen met de ouders een uitstapje maken, maar hij moet naar een ziek kind, waarop oma met de jongste zoon gaat wandelen en de oudste zoon, een puber eigen, stuurs op de stoel in de spreekkamer ronddraait.  

Een volgende scène speelt zich af in de kapsalon van dochter Shige, die zelf ook niet veel tijd heeft voor haar ouders en daarom Noriko belt die een dagje vrij kan krijgen en haar schoonouders Tokyo laat zien. Ze is zelf ooit getrouwd geweest met een zoon van hen die in de oorlog gestorven is en heeft nog steeds zijn portret in de kamer staan.

Fumiko heeft het plan opgevat dat de ouders de volgende dagen naar een badplaats aan de kust kunnen gaan. Dat doen ze ook maar ze slapen daar slecht door de luide muziek en bedenken dat ze net zo lief naar huis gaan. Fumiko is teleurgesteld dat ze zo snel terug zijn, temeer omdat ze die avond een bijeenkomst bij haar thuis heeft. De moeder besluit naar Noriko te gaan, de vader wil een oude vriend bezoeken. Dat laatste loopt uit op een drinkgelag, waarin de mannen elkaar eerlijk vertellen wat ze voelen, onder andere dat het erg is dat zonen dood zijn, maar dat de levenden ook niet meevallen. De moeder vertelt tegen Noriko dat ze eens moet hertrouwen, maar Noriko zelf dat ze gelukkig is.

Later in de film als de familie bijeen is in Onomichi omdat de moeder plots ernstig ziek geworden is en zelfs dood gaat, zegt Noriko tegen haar schoonvader dat ze wel eens wanhopig is over haar leven, maar dat niet tegen haar schoonmoeder wilde vertellen. De vader geeft haar het horloge van zijn vrouw en zegt haar dat zij hem erg lief is. Tenslotte blijft de vader eenzaam achter als Kyoko weer naar haar schoolklas is. 

Ozu werpt in een esthetisch zeer fraaie film op de veranderingen in de maatschappij na de oorlog. De schoorstenen in Tokyo die af en toe tussen de veelal in huis gemaakte scènes te zien zijn, duiden op de industrialisatie, die aan het hechte gemeenschapsleven een einde maakt. De overeenkomsten blijken groter dan de verschillen en geven aan dat we allemaal mensen zijn die met dezelfde omstandigheden moeten leren omgaan.

Hier de trailer van Tokyo Story ofwel Tokyo Monogatari met Nederlandse ondertitels.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten