Jonge kinderen, ondanks goede bedoeling, opgeofferd voor een betere maatschappij
Onze kresj begint
met hilarische beelden van bodypaintende peuters en hun eveneens naakte
begeleiders, op een manier die op het ogenblik vervolging zou opleveren. Ook zien
we de kinderen met stokken op elkaar in slaan. De beelden uit het kraakpand Prins
Konstantijn in Amsterdam van Jan van den Brink, die in de documentaire Onze kresj te zien zijn, geven een mooi
tijdsbeeld van de periode begin jaren zeventig, waarin men, onder invloed van
de naweeën van het fascisme, met vrije lustbeleving en anti-autoraire opvoeding
een nieuwe mens probeerde te vormen. Inspectie was er toen nog niet. Die is
mogelijk na die tijd ingesteld.
Hilde, de overleden moeder van Marije, was een van de drijvende
krachten achter Prins Konstantijn. Merije en haar twee jaar jongere broer Gregor
ontkwamen niet aan deelname. Hilde wilde haar Marijne zelfs zeven dagen in de
week van negen tot vijf daar onderbrengen. In 1995 maakte Marije al haar
eindexamenfilm De kresj over een vijftal kinderen uit de crèche op twintig jarige leeftijd. In Onze kresj gaat ze, net Gregor
als cameraman, op zoek naar begeleiders uit die tijd. Ze raadpleegt de notulen
in het archief van haar moeder en spreekt met betrokkenen zoals moeder Lideke
die uit een adelijke familie kwam en zich niet gemakkelijk voelde met dat
bodypainten, maar geen burgertrut wilde zijn en met vader Peter die vertelt dat
de crèche gevestigd was in een theetuin met tapijten op de vloer die helemaal
niet geschikt was voor jonge kinderen.
Peter had zelf een katholieke opvoeding gehad en koos voor
deze crèche omdat hij daar graag weerbaarder wilde worden. Het was de bedoeling
dat ouders, naast vrijwilligers, bij toebeurt op de kinderen toezagen en aan de
hand van een observatieschema hun bevindingen noteerden die in de wekelijkse
vergadering besproken werden. Peter had een hekel aan de oeverloze
vergadercultuur en was ook niet blij met de vrijwilligers die weinig deskundig
waren of met ideoloog Piet de Vries die kinderen als middel zag om het doel van
een andere maatschappij te bereiken. Achteraf ging Peter teveel mee in een
nieuwe autoriteit en had hij daarover liever zijn mond open gedaan en gepraat over de praktijk van het opvoeden.
Marije belt met de nodige schroom - zoals te zien is in het
begin van de trailer - haar vader Jacques voor een interview. We weten dan al
dat hij en Hilde rond de geboorte van Gregor uit elkaar zijn gegaan. Jacques moet
erover nadenken, maar stemt toe. Gregor filmt zijn goedlachse vader terwijl hij
een maaltijd bereidt. Jacques bleef ondanks de scheiding een van de medewerkers
van de crèche. Hij vertelt dat er veel zaken geïnitieerd zijn die nu normaal
zijn, zoals de onderhandelcultuur met kinderen. Hij vraagt zich zelfs af of
kinderen gelukkiger zijn met alle aandacht die ze tegenwoordig van ouders krijgen.
Vroeger speelden kinderen gewoon buiten. Vrijwilliger Ferdinand had, in de tijd
dat partnerruil als gewoon gezien werd, een affaire met Hilde. Jacques wist
daar niets van. Hij woont op het ogenblik deels in Frankrijk en koestert Hilde
nog steeds in zijn hart.
Maurice was zijn tijd vooruit. Hij deed al mee met de
bevallingen van zijn vrouw, maar wil niet voorlezen uit de notulen over een
badscène op de crèche omdat die tegenwoordig als pedofilie zou worden
aangemerkt. Bloot was toen gewoon, tegenwoordig doet men daar hysterisch over. Achteraf gezien was hij vroeger te onzeker om over
zijn onzekerheid te praten en kon hij zich wat dat betreft niet blootgeven. Het
is nogal tekenend dat ook Hilde volgens haar naaste medewerker Tineke niet
gelukkig was, omdat ze zich gedroeg naar hetgeen ze geacht werd te voelen en
niet naar wat ze voelde. Marije leest in haar dagboek dat ze in 1974, toen de
onenigheid een einde maakte aan het experiment, compleet in de war was.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten