Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 20 november 2014

Annes erfenis, Argos-tv Medialogica, 17 november 2014



Een meisje van vlees en bloed of een icoon tegen alle wereldrampen

Het onderzoeksprogramma Argos–tv Medialogica houdt zich bezig met de relatie tussen beeld en werkelijkheid. In deze aflevering onderzoekt regisseur Cees Overgaauw deze relatie in het geval van Anne Frank. De Stichting in Amsterdam en het Fonds in Bazel zitten elkaar in de haren, hetgeen de reputatie van Anne Frank niet ten goede komt. Clairy Polak spreekt op rustige manier de beelden aan elkaar. Conflicten lopen als een rode draad door de erfenis van Anne Frank, zegt ze, nadat de vader van Anne bij zijn dood in 1980 een boedelscheiding tussen archief en achterhuis bedacht had.

De uitzending begint met de première van het theaterstuk Anne op 8 mei j.l. Directeur Ronald Leopold van de Anne Frank Stichting noemt het een aanfluiting. Jessica Durlacher die samen met haar man Leon de Winter het scenario schreef, vindt de kritiek vervelend. Bestuurslid Yves Kugelmann van het Fonds is bij de première. Hij is gezaghebbend als het erom gaat wie de teksten van Anne mag gebruiken. In 2007 werd het archief door het Fonds in bruikleen gegeven aan de Stichting, maar later eiste men het via een rechtszaak weer terug.

David Barnouw werkte vroeger bij het NIOD dat de dagboeken ontving en is een Anne Frank kenner. Hij vertelt dat het Fonds de archieven van de familie Frank in Frankfurt heeft opgeborgen. Daar wil men ook een museum over de familie openen. Biografe Melissa Müller vindt dat het conflict onder de gordel gevoerd wordt en schadelijk is voor het imago van Anne Frank. Leopold wil niets meer toevoegen aan zijn schriftelijke verklaring.
Laureen Nussbaum schreef een essay over de drie dagboeken bestaan. Ze vertelt dat Anne de b versie van het het dagboek herschreef op losse vellen na een oproep op Radio Oranje om oorlogsdagboeken te bewaren. Het werden bewust vormgegeven composities met een inleiding, een hoofdthema en een slot, tot Anne werd verraden en op 4 augustus 1944 weggevoerd.

Als Otto na de oorlog als enige van de familie na de oorlog terugkomt, leest hij de dagboeken, redigeert ze, typt fragmenten uit en laat ze lezen aan kennissen, waaronder de ouders van Laureen Nussbaum. Iedereen wilde publicatie, maar dat was niet zo gemakkelijk. Pas toen historicus Jan Romein een stukje schreef in het Parool kwam er schot in Het achterhuis. Een artikel in de New York bracht haar naamsbekendheid verder de wereld in. Er kwamen theaterstukken en films. Millie Perkins speelde in een film de rol van Anne. Ian Buruma zegt dat het verhaal van Anne zich leende voor iconografie. Tegelijk moest burgemeester Van Hall een inzamelingsactie organiseren om het achterhuis van sloop te redden. Volgens Leopold zegt dit veel over de Nederlandse mentaliteit in de jaren vijftig. Na zijn dood in 1980 laat Otto de dagboeken na aan het NIOD en regelt de boedelscheiding.

In de film en in de toneeluitvoering spreekt Anne op het eind over haar geloof in de goedheid van de mens. Reagan haalde in Bergen-Belsen deze uitspraak aan nadat hij in Bitburg een verkeerd oorlogskerkhof had bezocht. Perkins is niet meer overtuigd van de strekking ervan. Het citaat komt in het dagboek drie bladzijden voor het einde voor, als Anne in moeilijke omstandigheden verkeert. In het Anne Frank Center in New York wordt Anne Frank opgevoerd als strijdster tegen onrecht zoals pesten en zelfs als trooster voor getraumatiseerden door de orkaan Sandy. Volgens Müller wil men Anne liever levend houden. Haar verhaal wordt steeds universeler. Buruma spreekt van een zich vastklampen aan een hoopgevende mythe. Historicus Jacob Boas, die geboren werd in Westerbork waar zijn vader kleermaker was, portretteert in zijn boek We are witnesses (1996) ook nog vier randere jeugdige Holocaustslachtoffers, maar noemt het verhaal van Anne het meest aansprekend. Ze werd niet zoals een Hongaars meisje na experimenten door Mengele in een vrachtwagen gegooid en naar de gaskamers gereden, maar was relatief veilig in het achterhuis waarin ze de wereld kon observeren. 

Inmiddels loopt het copyright op de dagboeken op 1 januari 2016 na zeventig jaar af en mag iedereen daarna de teksten van Anne gebruiken. Om het auteursrecht te omzeilen gaf het Fonds in 1991 een definitieve versie van de dagboeken uit. Dit werk van de Duitse schrijfster Mirjam Pressler werd in 1995 in het Engels vertaald onder de titel The diary of a young girl. Nussbaum was geshockeerd dat men de a en de b versie tot een pikant geheel transformeerde. Volgens Müller zoekt Kugelmann naar een juridische oplossing. Het NRC meldde dat hij Otto Frank wil opvoeren als coauteur.  

Hier op de site Anne Frank het essay van Nussbaum,dat ook ingaat op de verschillende versies van de dagboeken.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten