Vol verwachting klopte ons hart
Op de avond dat Sint Maarten wordt gevierd, in ons deel van
het land steevast met lampionnen, liedjes en snoepgoed waaronder mandarijnen,
begint ook het eerste Sinterklaasjournaal van 2014. Wat in 2001 begon als een
verhaal rond de stoomboot die in aantocht was - met ankervrouw Dieuwertje Blok die
steeds weer een variatie op het thema presenteerde, zoals Sint die zijn boek
kwijt is of de weg kwijt of geen plek heeft om te slapen - heeft zich inmiddels
tot een cultureel fenomeen van gewicht ontwikkeld.
Het Sinterklaasjournaal zou leidend gevend zijn in het debat
over Zwarte Piet dat al enkele jaren de gemoederen van een kleine, fanatieke
groep bezighoudt en die ik systematisch ontliep omdat er belangrijker zaken in
de wereld waren, dacht ik. De oppositie tegen de kleur van Zwarte Piet werd aangewakkerd
door een mevrouw van de Verenigde Naties die onze sinterklaastraditie als
racistisch bestempelde, al komt ze zelf uit een heel andere traditie en heb ik
zelf nog nooit een racistische uitspraak over een Zwarte Piet gehoord. In de
loop der jaren is het feest veranderd van een grimmige in een meer ludieke sfeer,
waarbij de Pieten op televisie ook steeds meer eigenheid kregen.
De tegenstellingen liepen hoog op, inmiddels dermate hoog dat
de sinterklaascentrale in Amsterdam geen delegaties meer uitzendt naar Zuid
Oost omdat ze daar lastige gevallen werden, zoals het grote mensen journaal van
zes uur dat gisteravond noemde. In Haarlem wordt van de andere kant de
bloemenpieten bedreigd die door de gemeenteraad worden ingezet als teken van
begrip voor andersdenkenden. Dat de middenstand de dupe van het protest werd
tekende de onzekerheid. Filosoof Haroon Sheikh noemde in de documentaire De kinderen van het succes de
Zwartepieten discussie als voorbeeld van een conflict
waarin traditie botst met moderniteit. Met onverzoenlijke standpunten tegenover
elkaar.
Het was daarom boeiend te zien hoe het eerste Sinterklaasjournaal
met de discussie zou omgaan. De makers moesten, gezien de afgelopen seizoenen, genoeg
creatief hebben om een invulling te geven die voor- en tegenstanders van Zwarte
Piet met elkaar zou kunnen verzoenen of in ieder geval de scherpte uit het
debat zou halen. Vriend van de Hoofdpiet, Erik van Muiswinkel wilde in Trouw geen commentaar geven op de
suggestie van verslaggeefster Iris Pronk op haar suggestie dat Dieuwertje
wellicht zwart geschminkt zou zijn.
Dat was niet het geval, zagen we meteen. Ze schakelde wel onmiddellijk
over naar de stoomboot die onderweg is naar Nederland om Sint op de man af te
vragen of zijn Pieten was, niet te ouderwets waren. Sint verklaarde echter
stellig dat dit niet het geval was en dat hij er ouderwets gezellig feest van
wilde maken. Vervolgens hoorde hij in de ruimte achter zich het geluid van een
boor. De aanwezige pieten, waaronder de Paniekpiet, susten de bezorgdheid van
hun baas als zouden ze iets gevaarlijks doen, maar niet veel later zagen we
toch dat ze een cadeautje voor de Sint, een portret van Dieuwertje, in het ruim
aan de wand opgehangen hadden. Toen ze de Hoofdpiet ervan in kennis stelden, wees
hen terecht. Ze stonden zelfs al in een plasje water. De Paniekpiet was
natuurlijk in alle staten. Hoe het verder gaat horen we de komende dagen. Wellicht
valt er toch een mouw te passen aan de kleur van enkele Pieten. Dat mag ons
niet weerhouden het vooral gezellig te houden, zei Dieuwertje die ook ook nog
wees op ansichtkaarten met de tekst Prettige
intocht en een gezellig Sinterklaasfeest! die we op de site kunnen
downloaden en naar elkaar kunnen sturen.
Het is in ieder geval te hopen dat de aloude traditie gehandhaafd
blijft, al was het alleen maar om hard te kunnen lachen om het verhaal van David
Sedaris over Six to Eight Black Men. Door
deze kant van onze culturele bagage door de fijne kam van het morele oordeel te
halen, wordt ons het vermogen tot relativeren ontnomen.
Hier
mijn bespreking van De kinderen van het
succes, hier
mijn verslag van David Sedaris in College
Tour met daarbij een link naar zijn hilarische sinterklaasverhaal Six to Eight Black Men, die overigens hier in een Nederlandse
uitvoering te zien is, hier
de site van het Sinterklaasjournaal, hier
het bericht van de NOS: Sint niet naar Amsterdam-Zuidoost.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten