Oude historie tot leven gewekt en in de moderne tijd
geplaatst
Leo de Boer onderneemt een aardig experiment in Paradijs in Moskou. Hij laat de Hollandse
arts Nicolaas Bidloo en de Russische tsaar Peter de Grote tot leven komen. De
twee ontmoetten elkaar in het begin van de achttiende eeuw in Leiden. Peter de
Grote nam Bidloo mee als zijn lijfarts naar Rusland. De documentaire blijft
niet in het verleden steken maar trekt lijnen naar het heden, naar het Levortofo-park
waar Bidloo in in Moskou woonde en naar huidige Russische tsaar. Het motto komt
van Lenin en luidt dat het verleden het deeg is dat gekneed wordt voor het
brood dat vandaag op tafel komt.
De Boer toont beelden van de inauguratie van Poetin als
nieuwe president en vraagt zich af wat machtsvertoon met iemand doet. Is het
een zegen of een vloek, een roeping of een keuze? In ieder geval lijden velen onder het recht
van de sterkste. En dan zijn er nog anderen die zich tegen de macht aanschurken om er bescherming bij te vinden.
Artsenij en krijgskunde komen erin overeen dat beide over
leven en dood gaan, maar de verschillen zijn groter. Wat betreft de doelen
staan ze lijnrecht tegenover elkaar. De tsaar gebruikt zijn manschappen om zijn
rijk in stand te houden. Dat gaat niet vanzelf, dat kost mensen, de dokter wil die
mensen juist in leven houden.
Nicolaas Bidloo ging niet tegen de visie Peter de Grote in, ook
omdat die hem vertelde dat macht eenzaam maakte en dat niemand te vertrouwen
was, maar bood hem nederig zijn vriendschap aan. Omdat hij echter al die
slachtoffers niet kon aanzien, verzocht hij de tsaar om niet meer mee te hoeven
op de veldtochten. Hij kreeg een plek in het Levortofo-park toegewezen waar hij
een militair hospitaal kon beginnen met daarbij een opleidingsinstituut voor
militaire artsen.
Dat hospitaal bestaat nog steeds. Pavel Brusov geeft er
leiding aan. Met de vraag van De Boer hoe hij denkt over de idee om mensen op
te lappen zodat ze weer ten strijde kunnen trekken, heeft hij weinig moeite.
Als militair heeft men een opdracht. Als men weer hersteld is, is de
vechtkracht vaak nog groter, zegt hij. Zelf heeft hij een boek geschreven,
geïllustreerd met foto’s, over de oorlog in Tsjetsjenië. Het maakte hem niet
uit of hij een vriend of vijand in zijn hospitaal kreeg. Hij behandelde alle
slachtoffers.
Bidloo wilde de helende kracht van de natuur bij zijn
behandelingen gebruiken. Landschapsarchitecte Eva Radioanova wil van het park
dat inmiddels ingeklemd ligt tussen snelwegen weer een plaats van rust maken.
De menselijke maat herstellen.
In het park staat een standbeeld van Peter de Grote en
Nicolaas Bidloo waarop de eerste veel groter staat afgebeeld dan de tweede,
terwijl ze in werkelijkheid niet veel verschilden, althans de acteurs niet die
deze historische figuren verbeeldden. De tsaar was in werkelijkheid langer dan twee meter.
Humor is hen niet vreemd. Op het eind lopen ze door Sint
Petersburg en bezoeken een kledingzaak om zich in eigentijdse kleding te
steken. Ze lopen door de Hermitage, gewijd aan de tsaar. Omdat de heren zich
toch niet prettig voelen in hun pakken, steken ze zich weer in hun flamboyante
rokkostuums. De conversatie doet een beetje gezocht aan. Het draait erop uit
dat De Grote in het park rust probeerde te vinden na de dood van zijn opstandige
zoon. Het eindigt ermee dat Poetin wellicht ook straks in het vernieuwde park
de rust zal vinden om zijn daden te overdenken. De documentaire is niet voor niets opgedragen aan al die machthebbers die liever gevreesd dan geliefd worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten