Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 13 februari 2014

Paradijs in Moskou (2013), documentaire van Leo de Boer



Oude historie tot leven gewekt en in de moderne tijd geplaatst

Leo de Boer onderneemt een aardig experiment in Paradijs in Moskou. Hij laat de Hollandse arts Nicolaas Bidloo en de Russische tsaar Peter de Grote tot leven komen. De twee ontmoetten elkaar in het begin van de achttiende eeuw in Leiden. Peter de Grote nam Bidloo mee als zijn lijfarts naar Rusland. De documentaire blijft niet in het verleden steken maar trekt lijnen naar het heden, naar het Levortofo-park waar Bidloo in in Moskou woonde en naar huidige Russische tsaar. Het motto komt van Lenin en luidt dat het verleden het deeg is dat gekneed wordt voor het brood dat vandaag op tafel komt.

De Boer toont beelden van de inauguratie van Poetin als nieuwe president en vraagt zich af wat machtsvertoon met iemand doet. Is het een zegen of een vloek, een roeping of een keuze? In ieder geval lijden velen onder het recht van de sterkste. En dan zijn er nog anderen die zich tegen de macht aanschurken om er bescherming bij te vinden.

Artsenij en krijgskunde komen erin overeen dat beide over leven en dood gaan, maar de verschillen zijn groter. Wat betreft de doelen staan ze lijnrecht tegenover elkaar. De tsaar gebruikt zijn manschappen om zijn rijk in stand te houden. Dat gaat niet vanzelf, dat kost mensen, de dokter wil die mensen juist in leven houden.

Nicolaas Bidloo ging niet tegen de visie Peter de Grote in, ook omdat die hem vertelde dat macht eenzaam maakte en dat niemand te vertrouwen was, maar bood hem nederig zijn vriendschap aan. Omdat hij echter al die slachtoffers niet kon aanzien, verzocht hij de tsaar om niet meer mee te hoeven op de veldtochten. Hij kreeg een plek in het Levortofo-park toegewezen waar hij een militair hospitaal kon beginnen met daarbij een opleidingsinstituut voor militaire artsen.

Dat hospitaal bestaat nog steeds. Pavel Brusov geeft er leiding aan. Met de vraag van De Boer hoe hij denkt over de idee om mensen op te lappen zodat ze weer ten strijde kunnen trekken, heeft hij weinig moeite. Als militair heeft men een opdracht. Als men weer hersteld is, is de vechtkracht vaak nog groter, zegt hij. Zelf heeft hij een boek geschreven, geïllustreerd met foto’s, over de oorlog in Tsjetsjenië. Het maakte hem niet uit of hij een vriend of vijand in zijn hospitaal kreeg. Hij behandelde alle slachtoffers.

Bidloo wilde de helende kracht van de natuur bij zijn behandelingen gebruiken. Landschapsarchitecte Eva Radioanova wil van het park dat inmiddels ingeklemd ligt tussen snelwegen weer een plaats van rust maken. De menselijke maat herstellen.

In het park staat een standbeeld van Peter de Grote en Nicolaas Bidloo waarop de eerste veel groter staat afgebeeld dan de tweede, terwijl ze in werkelijkheid niet veel verschilden, althans de acteurs niet die deze historische figuren verbeeldden. De tsaar was in werkelijkheid langer dan twee meter. 

Humor is hen niet vreemd. Op het eind lopen ze door Sint Petersburg en bezoeken een kledingzaak om zich in eigentijdse kleding te steken. Ze lopen door de Hermitage, gewijd aan de tsaar. Omdat de heren zich toch niet prettig voelen in hun pakken, steken ze zich weer in hun flamboyante rokkostuums. De conversatie doet een beetje gezocht aan. Het draait erop uit dat De Grote in het park rust probeerde te vinden na de dood van zijn opstandige zoon. Het eindigt ermee dat Poetin wellicht ook straks in het vernieuwde park de rust zal vinden om zijn daden te overdenken. De documentaire is niet voor niets opgedragen aan al die machthebbers die liever gevreesd dan geliefd worden. 

Hier meer op de site van Leo de Boer

aangepast 14 februari 2014 om 8:52 uur. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten