Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 16 februari 2014

Franca Treur over De woongroep, Oba Amsterdam, 24 januari 2014



Schrijven om jezelf te vullen

Als redacteur van De Correspondent praat Lex Bohlmeyer, die eerder  het radioprogramma Casa Luna maakte, met Franca Treur over haar tweede roman De woongroep. Dat Bohlmeyer zeer onder de indruk is van de roman maakt het gesprek gemakkelijker. Treur is daar blij mee. Ze leest verschillende fragmenten voor uit haar roman, waaronder een gesprek dat Elenoor aangaat met haar vriend Erik die films maakt over de oorlog en zichzelf niet graag laat zien.

Bohlmeyer gaat door op het feit dat Elenoor contentmanager in een bedrijf is, een functie waarin ze zich juist niet met inhoud bezig houdt.
Treur bevestigt dat het om ironie gaat. Ze houdt er niet van als de inhoud al vastligt. Ook De woongroep begon heel open. Ze kan zich niet voorstellen dat iemand een boek schrijft waarvan de ontwikkeling geen verrassing vormt. Ze houdt ervan met clichés te spelen, al worden die vaak niet opgemerkt, zoals een omdraaiing van de Bijbeltekst Vreest niet etc.

Bohlmeyer merkt op dat Treur als schrijver iets wil ervaren, zich wil overgeven net als Elenoor.
Goed doen is niet zo gemakkelijk, zegt Treur. Overal zitten meerdere kanten aan. Ze vraagt Bohlmeyer wat zijn visie daarop is en wordt daarin bevestigt. Alles is ambigue, ingewikkeld. Vrijheid is niet alleen een groot goed, maar kent ook een verantwoordelijke kant. Elenoor verlangt naar overgave en komt na de relatie met Erik in een woongroep terecht die samenleeft in een oud weeshuis dat een spookachtige dimensie kent.

Bohlmeyer bezigt zelfs het begrip psychose om uitdrukking te geven aan het gevaar dat Elenoor loopt. Ze is zo leeg dat haar werkelijkheidsbesef wankelt.
Treur weet niet veel over psychoses maar vindt wel dat het zoeken naar iets groters vanuit leegte vaak een banale vorm aanneemt. Ze vindt het vreselijk dat men zich tegenwoordig opsluit in het gezin om aan die leegte te ontkomen. Dat laatste komt voor uit het feit dat andere verbanden zijn weggevallen. Ze vindt het een truttige maar logische reactie.

Bohlmeyer vraagt zich af waarom Elenoor niet voor een kind kiest.
Treur zegt dat Elenoor de schaduwzijden van het gezin heeft meegemaakt. Ze weet zelfs niet of zij een kind is van haar vader. Zelf had Treur ook veel moeite met het gezin waaruit ze voortkwam. Ze vindt het wonderlijk dat mensen het in die kleine ruimte met elkaar uithouden. Ze genoot van het moment dat ze op zichzelf ging wonen en geniet daar nog steeds van.

Bohlmeyer springt naar het onderwerp kijken en vooral het kijken naar jezelf.
Treur vindt dat het onderscheid tussen jezelf en het beeld dat een ander van je heeft te groot is. Dit wordt in de hand gewerkt door Facebook, dat van jonge mensen verlangt een ideaalbeeld van zichzelf te schetsen. Het gevolg is dat het zelfgevoel vermindert.

Bohlmeyer vraagt haar of ze daarmee een verloren generatie typeert.
Treur vindt zeker dat men tegenwoordig een wereldbeeld mist. Anderzijds geeft het ontbreken daarvan haar de vrijheid om zichzelf te zijn. Zeker na haar calvinistische opvoeding.
Ze raakte het beeld van een strenge God langzaam kwijt, woonde ze zelf in een woongroep in Nijmegen om toch nog iets gemeenschappelijks te beleven. Schrijven is daarentegen voor haar een betere manier om zichzelf te vullen.

Bohlmeyer wijst erop dat Erik en Elenoor elkaar toch weer tegenkomen, omdat een huisgenote in de woongroep hem aantrekkelijk vindt. Elenoor vrijt met hem vanuit het beeld van die huisgenote. Bohlmeyer noemt het tragisch omdat Elenoor niet zichzelf is, maar ook fantastisch dat zij zich op een creatieve manier van zichzelf bevrijdt.
Treur heeft zelf last van haar publieke rol, vooral als men haar zaken in de mond legt die ze niet deelt. Het is moeilijk met de inperking om te gaan, maar ze denkt dat het went. In de loop van de tijd trekt ze het zich minder aan.

Bij dat laatste moest ik denken aan een interview met Joost van Velzen in Trouw van 18 januari j.l. Het lijkt me vreselijk als er iemand op je dak gestuurd wordt zonder veel kennis van literatuur die meteen begint over negatieve recensies. Dan liever Lex Bohlmeyer die probeerde verbanden te leggen tussen roman en leven, al was het jammer dat de aard van de vervreemding en de leegte niet benoemd werd. Het dwangmatig benadrukken van de eigenheid is juist een teken van het verval van het individu en een direct gevolg van spookachtige economische wetten die ons regeren.  


Geen opmerkingen:

Een reactie posten