Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 21 februari 2014

My Perestroika (2010), documentaire van Robin Hessman



Vijf jonge Russen tegen het opkomende sovjetpatriottisme

De recente Russische geschiedenis kent nogal wat breukvlakken, die voor verwarring hebben gezorgd in het leven van de burgers. In de documentaire My Perestroika laat Robin Hessman die zien aan de hand van het levensverhaal van vijf jonge inwoners uit Moskou. De documentaire lijkt op een aflevering van de Up serie en wel de 42 Up aflevering, omdat de vijf vrienden rond 1970 geboren waren en samen met elkaar op school zaten, School 57 om precies te zijn. Nostalgische beelden en eigen gemaakte video-opnamen zorgen voor een indrukwekkende film. Op school schreven de kinderen een opstel over een communistisch rolmodel dat ze als voorbeeld wilden nemen. Staatsburgerschap was belangrijker dan de individuele ontplooiing. Rond het presidentschap van Gorbatsjov speelden zich veel intriges af, die uiteindelijk leidden tot een kapitalistische ontwikkeling onder Jeltsin. Inmiddels haalt Poetin de teugels weer aan en zweert bij het trotse sovjetpatriottisme.

De eerste beelden zijn archiefbeelden van de zoveelste verjaardag van de USSR, jaarlijks met veel ceremonieel herdacht, in de jaren zeventig met Breznjev aan het roer. Lyuba Meyerson was een van de pioniers van de Komsomol die met een rode zakdoek om de nek bij de viering aanwezig was. Terugkijkend zegt ze dat ze er niet echt bij wilde zijn, maar iedereen deed het. Ze waren heel tevreden met hun Sovjet wereld waarin alles voor hen geregeld werd, zoals vrijwilligerswerk voor de kinderen. De gehoorzaamheid leidde tot conformisme, zegt Lyuba die inmiddels getrouwd is met Borya, met wie ze zoon Mark heeft. Ze geven beide geschiedenisles op de middelbare school. Borya studeert er nog psychologie bij. Ze wonen in de flat waarin Borya als kind al woonde. Op de lagere school zaten ze in de klas bij Ruslan Stupin, die in de muziek wilde, Andrei Yevgrafov die in zaken ging en Olga Durikova die de mooiste van de klas was. Deze vrienden vertellen ieder hun eigen verhaal van hun jeugd.

Borya werd in zijn puberteit geconfronteerd met het verschil tussen leer en leven. Leugens waren een teken van de afbraak van het systeem. Zij rebelleerden tegen het conformisme. Gorbatsjov, die een toespraak voor de televisie uit zijn hoofd deed, was een verademing. Hij wilde de USSR ontbinden en de lidstaten meer vrijheid geven. Het was het begin van de perestroika. Helaas werden de idealen al gauw ontheiligd. Borya stemt daarom niet. Hij wil zeker geen patriottisme uitdragen en vertelt zijn klas over het gemeenschappelijke leven op kolchozen en de deportaties daarheen. Hij hoopt dat de informatie op internet de nieuwe generatie zal behoeden voor verdere misstappen van de regering.

Lyuba herinnert zich het protest tegen Reagan en zijn Star Wars programma. Zij waren zelf voor de vrede en hielpen landen die gebukt gingen onder het imperialisme zoals Nicaragua. Nu lacht ze om de vroegere werkelijkheid die niet te bevatten is, zeker niet voor haar leerlingen. Zoon Mark zegt dat de Koude Oorlog eng geweest moet zijn. Op archiefbeelden zien we oefeningen met gasmaskers. Tijdens de perestrojka werd er gepraat over de Stalin-tijd. De lege schappen maakten het leven niet gemakkelijker. Er kwam van alles op, zoals healers, die de, met propaganda gevulde, lege zielen wilden helen. Ook de kerk werd populair. In 1991 nam Jeltsin de macht van Gorbatsjov overnam. Ze was bij de demonstraties voor het Witte Huis, waarin het parlement zetelt en voelde dat ze een historisch moment meemaakte. Ze maakt zich zorgen over de retoriek van Poetin en zijn anti-westerse uitspraken.   

Olga rookt in haar flat en ziet de vooruitgang met lede ogen aan. Ze bemoeide zich niet zo met de wereld. Ze werkt, sinds de moord op haar partner door rivaliserende bendes, voor een bedrijf dat in biljarttafels handelt en doet de klantencontacten. Ze heeft een kind en woont in een appartement met haar zus. Vroeger was er niets op televisie. Ze lazen veel boeken en hunkerden naar andere informatie dan over partijcongressen en oogsten. Ze stemde op de rechtse Zjirivnoski, maar denkt dat het niet uitmaakt omdat alles al beslist is.

Andrei wilde iets met mode doen, maar kreeg in de Sovjettijd daarvoor geen kans. Op het moment dat hij zich aanmeldde bij de partij werd hij afgewezen. Voor hem een teken dat het systeem rot was. Inmiddels heeft hij een winkelketen met Franse mode. Vroeger liep hij vaak rond met het hondje van zijn tante. Hij heeft een vrouw en een kind en kijkt thuis naar Poetin op televisie, maar zijn vrouw vindt de verheerlijking vreselijk en wil dat hij overschakelt naar een ander kanaal. Andrei heeft veel werk en zette een tandje bij na de inflatie in 1992. Voor het eerst stemde hij niet.

Ruslan die een gevoelig zoontje heeft stond zelf vroeger ook buiten de maatschappij. De rockmuziek van zijn voorkeur was niet te krijgen. Vele jaren waren hetzelfde. Toen hij uit het leger kwam zag hij hanenkammen op straat en punkbandjes op televisie en besefte dat er echt iets veranderd was. Hij begon zelf ook een punkband met opruiende teksten tegen de bourgeosie. Al gauw na de overwinning van Jeltsin begon de chaos. Hij zegde na twaalf jaar de samenwerking met de band op omdat het teveel showbusiness werd. Zijn vrouw zette hem uit huis omdat hij geen consessies wilde doen. Hij geeft nu muziekles. Hij begrijpt niet dat anderen de oude waarden verkwanselden. In politiek opzicht verandert er niets, alleen het decor. 

Hier de trailer van deze sombere maar ook bemoedigde documentaire.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten