Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 18 februari 2014

De dwaze zoon (2014), documentaire van Matte Mourik



Tot hoever moet je gaan in de strijd tegen onrecht?

De documentaire De dwaze zoon begint en eindigt met Maarten Mourik, de vader van de documentairemaker, bovenop een berg zand als een wat machteloze triomfator over alles wat met recht te maken heeft. Mourik was diplomaat en dichter en maakte een punt van het flauwe verzet in Nederland tegen banden met de familie Zorreguieta. Zijn zoon staat na diens dood voor de vraag of hij diens stokje moet overnemen.

De dwaze zoon refereert aan de Dwaze moeders van het Plaza de Mayo en kreeg een motto mee ontleend aan Cees Buddingh. De zoektocht van de Argentijnse Alejandra Slutzky naar haar door het kolonelsregime van Videla vermoorde vader wordt afgewisseld met de protesten van Mourik tegen de band van Nederland met een dochter van Jorge Zorreguieta, die minister van Landbouw was in de dictatuur.

Alejandra Slutzky is in 1977 naar Nederland gevlucht, maar woont inmiddels weer in Buenos Aires. Haar zoektocht gaat langs instellingen die dozen bewaard met botten van slachtoffers. Dozen met gebroken beenderen duiden erop dat men van grote hoogte uit vliegtuigen in het water is gegooid. Later bezoekt ze met haar broer de gevangenis waar men vastgehouden en gemarteld werd en spreken ze met een begrafenisondernemer over een geschikte begraafplaats. Alejandra is besloten het proces tegen de beul van haar vader bij te wonen.

We zien archiefbeelden van de beginnende relatie tussen Willem Alexander en Maxima en de wisselende reacties daarop in de media. Maarten Mourik sprak zich in de media uit tegen de komst van Maxima, maar kreeg een boze reactie van het koningshuis en dreigbrieven van monarchisten. In een praatprogramma verwijt hij PvdA-er Rehwinkel dat men geen actie onderneemt, alsof men in Nederland een zwijgplicht heeft opgelegd gekregen over deze kwestie. De maatschappelijk bewogen kersttoespraken van Beatrix over onrecht vormen jarenlang een scherpe tegenstelling met de schrijnende zaak in haar persoonlijk leven.

In 2001 deed Maarten Mourik aangifte tegen Zorreguieta. Maxima was inmiddels met de kroonprins verloofd. Het is een opsteker dat onderzoeker Baud Zorreguieta fout noemt, een term die men in de Tweede Wereldoorlog bezigde voor mensen die met de vijand heulde. Als lid van de regering had hij beter moeten weten. Maxima vroeg haar vader naar de kwestie, maar hoorde van hem dat hij nergens van wist en geloofde hem op zijn woord, zo zei ze tegen Paul Witteman. Sonja Barend vraagt Maarten Mourik waarom hij zich zo vastbijt in een zaak die hij nooit kan winnen. Mourik zegt dat het om het recht gaat dat moet zegevieren en om de moraal. In 2002 sterft Mourik.

Tien jaar later wordt zijn zoon Matte zelf vader en ontdekt bij het inrichten van de kinderkamer de archiefdozen van zijn vader. Hij vraagt zich af of hij verder moet gaan met de zaak. Hij praat erover met zijn broer en zussen, die de acties van hun vader respecteren. We horen dat de vader vooral tegen onrecht opkwam omdat hij als dwangarbeider de oorlog meemaakte en zich machteloos voelde over de moord op zijn vrouw. Matte is net als zijn vader overtuigd van de schuld van Zorreguieta. Terwijl Job Cohen en Diederik Samson menen dat Zorreguieta bij de kroning aanwezig kan zijn, wordt de aangifte vernieuwd. Matte tekent. De appel valt niet ver van de boom. Inmiddels kan de aangifte worden uitgebreid met aanklachten over vermissingen van personen, zoals de vader van mede aanklager Alejandra. Op 7 november 2011 deelt advocate Liesbeth Zegveld mee dat Zorreguieta toch wordt vervolgd. Tijdens de abdicatie van Beatrix hullen de aangeklaagde, het koninklijk huis en het ministerie van Justitie zich in stilzwijgen. Tenslotte wordt de aanklacht tegen Zorreguieta niet ontvankelijk verklaard.

Een van de meest opzienbarende conclusies die uit de documentaire te trekken valt dat Nederland ver achterop is geraakt wat betreft de aandacht voor mensenrechten. Het bezoek van de minister president en het koningspaar aan het feestje van Poetin vormde daarin een voorlopige dieptepunt. In de jaren zeventig, met Max van der Stoel als minister van Buitenlandse Zaken, sprong Nederland heel wat minder nonchalant om met rechten van minderheden. Het waren de jaren van internationale solidariteit, een begrip dat de huidige regering zich wel eens ter harte mag nemen. 


Geen opmerkingen:

Een reactie posten