De aarzelende zoon van de veertiende Kakiemon-meester
Suzanne Raes duikt in de wereld van het porselein. In de
Japanse stad Arita wordt veel porselein gemaakt. De beste porselein is van
Kakiemon en stamt uit een aloude traditie. Dit handelsmerk wordt al vanaf de zeventiende
eeuw van vader op zoon gemaakt. Inmiddels staat de veertiende Kakiemon aan het
hoofd, maar die maakt zich enige zorgen of zijn zoon Hiroshi de zaak straks kan
overnemen. Hij moet de schoonheid van Kakiemon nog ontdekken.
In karakteristieke Japanse beelden met nadruk op vorm en
hiërarchie leren we het bedrijf kennen. De Kakiemon-meester loopt rond in het
atelier waar ambachtslieden de potten en vazen boetseren, die vervolgens in een
warme witte ondergrond gedompeld worden en met frisse kleuren beschilderd. Het
duurt zo’n dertig jaar tot een ambachtsman volleerd is. Het zal nog zwaar
worden voor Hiroshi zegt de vader, die klaagt over rugpijn, maar hij relaviteert
dit door te zeggen dat hij er vroeger zelf ook moeite mee had.
Hiroshi is opgegroeid temidden van de ambachtslieden, zegt
zijn moeder, maar hij mist assertiviteit. Zelf zegt de zoon dat hij zich minder
getalenteerd voelt dan de ambachtslieden.
De jongste medewerker, die net als de anderen in de
documentaire met zijn functie in beeld komt, maakt de oven aan en is er trots
op dat hij in een vierhonderd oude traditie staat. De vader vindt die traditie ook
wel eens een last. Hij wil wel eens iets nieuws maken maar de traditie weegt
zwaarder.
Hiroshi zag zijn vader zelden. Hij besprak kort met hem dat
hij ging studeren in Tokio, maar maakte zijn studie niet af en ging bij zijn vader
in de leer. Suzanne Raes toont enkele beelden van tien jaar daarvoor toen
Hiroshi verf aan het mengen was. Zijn vader was erg kritisch. Hij vond dat zijn
zoon veel moest oefenen om zich het handwerk eigen te maken. Het gaat om het
vastleggen van het obscure. Hij is er van overtuigd dat zijn zoon een eigen
stijl zal ontwikkelen en zijn beklemming zal kwijtraken.
We bezoeken de markt in Arita waar vier kilometers lange
porselein winkels zich aaneen rijgen. Kakiemonm dat uitgeroepen is tot Levende
Nationale Schat behorend tot het Levende Japanse culturele erfgoed, is er niet
te koop. Daarvoor moeten we naar de Kakiemonwinkel. Een theekop van 100 gram
kost 100 euro. De vader vertelt dat Kakiemon bekend werd door de Nederlanders
die de porselein meenamen op hun schepen.
Veel Japanners kunnen het niet betalen. Ze gebruiken plastic
en hullen zich in kleding gemaakt van kunstvezels. Na de Tweede Wereldoorlog
was Japan in verwarring. Tijdens een zelfonderzoek kwam men tot een
herwaardering van de traditie. Na 1990 stortte de verkoop van porselein in. Een
deskundige denkt na over de rol ervan in de moderne samenleving. Hiroshi zou
geen jaren maar eeuwen moeten vooruit kijken. Misschien helpt men het herstel van
ziekte als men de soep in ziekenhuizen laten opdienen in porseleinen kommen. Porselein
past in een eenvoudige, spirituele leefwijze zonder kernenergie.
Hiroshi zegt dat zijn vader leiding gaf in een periode van
bloei en dat hij het bedrijf door de neergang moet leiden. Hij keurt vazen en
zegt dat hij dat niet zo snel kan als zijn vader. Afgekeurd porselein wordt
stukgegooid in een container. Hij gaat de natuur in om schetsen te maken. De mens
kan zelf niets verzinnen, zegt hij. Hij past een compositie aan en zegt dat hij
in zichzelf moet geloven. Hij heeft zelf ook een zoon en ziet hij als zijn taak
die op te leiden.
Tijdens de ondertiteling lezen we dat de vader van Hiroshi
inmiddels overleden is. De vijftiende Kakiemon staat inmiddels aan het roer.
Hier
de trailer op de site van Idfa.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten