Moedige vrouw waagt zich in het hol van de leeuw
Vorig jaar vierde Suriname de veertigste verjaardag van de
onafhankelijkheid. Voor Lilian Gonçalves (zie foto), lid van de Staatsraad, reden terug te
gaan naar haar geboorteland om de stemming te peilen en aan te dringen op een
hervatting van het proces over de Decembermoorden in 1982 waarbij haar man om
het leven kwam, nadat ze tijdens de staatsgreep ook al haar broer verloren had.
Martijn Blekendaal vergezelt haar en vraagt haar naar haar bevindingen.
Gonçalves werkte in de tijd voor de onafhankelijkheid als
juriste op het Ministerie van Algemene Zaken en juichte de zelfstandigheid van
Suriname toe. Ze werd zwaar getroffen door de staatsgreep die eerst het leven
kostte aan haar broer en later aan dat van haar man Kenneth. De laatste werd
van zijn bed gelicht en net als veertien anderen in Fort Zeelandia gemarteld en
vermoord. Ze heeft een dubbel gevoel over de reis samen met haar dochter Valerie,
omdat Bouterse verdacht wordt van medeplichtigheid en in dezelfde tijd herkozen
wordt als president. In 2012 werd een amnestiewet aangenomen die de verdachten
van de Decembermoorden vrijuit laat gaan. Ze was daar toen ook en heeft geen
idee wat haar nu te wachten staat.
Ze staat bij het standbeeld van Wilhelmina die naar een plek
bij Fort Zeelandia is overgebracht en voelt zich daar niet op haar gemak, zo
dichtbij de plek waar haar man geëxecuteerd is. In een televisie-uitzending
vertelt ze over de klacht die de nabestaanden van de vijftien slachtoffers van
de Decembermoorden hebben ingediend. Ze vinden dat er een eerlijk proces moet
worden gehouden. Producer Idi discussieert met Gonçalves over de zinvolheid van
de klacht. Die zou de ontwikkeling van het land geen goed doen. Gonçalves
begrijpt dat niet. Ze erkent dat Suriname meer is dan Bouterse maar is erg
kritisch over de ontwikkelingen. Aan wie komen de voordelen toe? Hebben gewone
mensen het beter of is dat schone schijn?
Ze bezoekt een ziekenhuis en spreekt met een leidinggevende
over de verplichte ziektekostenverzekering die is ingevoerd, maar die een grote
bijdrage vraagt van de burger. Veel hangt af van de economische toestand van
Suriname. Een medewerker van een goudmijn ondervraagt ze over de milieu
aspecten. Zijn verhaal over het gebruik van kwik is nogal wollig, maar de vis
in de buurt is volgens hem wel te eten.
Politicoloog Zeggen vertelt haar dat er veel veranderd is in
Suriname en dat men tegenwoordig kan zeggen wat men denkt. Gonçalves wijst hem
erop dat hij de huidige toestand vergelijkt met de jaren tachtig terwijl zij
verder terugkijkt tot 1975, het jaar dat Suriname onafhankelijk werd. Op weg in
de auto spreekt ze met een moeder die fruit langs de weg verkoopt. Haar kinderen
helpen haar daarbij. Ze is niet erg te spreken over de leiding van het land.
Haar zoon wil bij de politie gaan om anderen te helpen.
Zeggen houdt een inspraak avond waarop de meningen over
Nederland verdeeld zijn. Gonçalves is verbaasd over het sterke ressentiment bij
de veelal jonge deelnemers aan de discussie. Hun trots gaat gepaard met een
weinig kritische instelling. Gonçalves wil geen moraalridder zijn, maar maakt
zich wel zorgen, vooral over de mensenrechten. Zij is blij met een
burgerinitiatief dat een verzoening tot stand probeert te brengen, maar over de
uitkomst van de klacht, die naar voren geschoven wordt, is ze minder te
spreken. De herverkiezing van Bouterse voelt als een nederlaag. Ze accepteert
de keuze van de bevolking maar kan er geen respect voor opbrengen. Ze ziet nog
wel wanneer ze weer terugkomt. Het is te hopen dat zij dan haar land in een menselijker
gedaante zal terugzien.
Hier de site van
Martijn Blekendaal.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten