Heterogene joodse gemeenschap in beeld gebracht
Journaliste en schrijfster Ronit Palache (1984), zelf
opgevoed in de orthodox joodse traditie, wilde wel eens onderzoeken hoe het
heden ten dage in Nederland zit met de joodse identiteit en ging daarom een
groot aantal personen interviewen.
Jeroen van Kan vraagt hoe ze aan die mensen kwam.
Palache vertelt dat de joodse gemeenschap in Nederland zo
groot niet meer is en dat een oproep in het Nieuw Israëlitisch Weekblad - het
oudste tijdschrift van Nederland – voor veel aanmeldingen zorgde. Ze had het
idee voor dit boek omdat ze geboeid is door de vraag wat joods-zijn inhoudt. In
het Voorwoord van haar boek spreekt ze van een worsteling met het onderwerp. De
ambivalente houding van verbondenheid en afstand herkende ze ook bij anderen.
Van Kan zegt dat in haar boek alle mogelijke posities ten
aanzien van de houding ten opzichte van Israël vertegenwoordigd zijn.
Palache wilde een representatief beeld schetsen van de
joodse gemeenschap in Nederland. Ze hoorde over de herkenning van joden als men
op bezoek gaat in Israël, het gevoel ergens bij te horen, maar joods zijn is
meer dan kippensoep eten op de vrijdagavond. Het geloof is niet altijd
belangrijk. De joodse cultuur en de literatuur spelen ook een belangrijke rol,
in ieder geval in haar eigen leven.
Van Kan spreekt van een heterogene gemeenschap, waarin de
veel voorkomende vaderjood niet altijd een welkom persoon is.
Palache vindt het al een vreselijk woord en
betreurenswaardig dat dit zo is. Kinderen met alleen een joodse vader mogen
niet naar een joodse school en evenmin trouwen in de synagoge. Het is pijnlijk
dat kinderen van mensen die in Auschwitz zijn omgekomen, niet volwaardig
meetellen, net als joodse homoseksuelen. Gelukkig kan men tegenwoordig wel lid
worden van de liberale gemeenschap, al moet men wel eerst bevestigd worden. Een
vrouw in het boek die moeilijk haar joodszijn kon bewijzen, werd pas toegelaten
toen men hoorde dat ze jiddisch sprak.
Van Kan stelt dat men al gauw ruzie heeft als joden bijeen
zijn.
Volgens Palache geldt dat voor alle gesloten gemeenschappen.
Ze maakt daarmee meteen duidelijk waarom er geen islamitische partij is. Net
als de joden, hebben islamieten veel meningsverschillen. Er is pas eenheid als Israël
wordt aangevallen. Dan wordt zelfs zij belaagd over de rechtse politiek die
Netanjahoe volgt, terwijl haar rubriek in het NIW nota bene de titel Mensch droeg. Het stijgende
antisemitisme zegt iets over de sfeer in onze samenleving, waarin mensen steeds
meer in categorieën worden ingedeeld. Het is belangrijk daarvoor de ogen niet
te sluiten.
Van Kan refereert aan Frits Bolkestein die in 2010 stelde
dat bewuste joden beter uit Nederland kunnen emigreren.
Palache zegt dat ze daarom haar boek aan Bolkestein heeft
aangeboden. Ze laat daarmee zien dat zij hier bestaan. Bolkestein is niet
teruggekomen op zijn standpunt. Zij hoopt niet dat de uitspraak van deze,
volgens haar, visionaire liberaal ooit profetisch zal blijken te zijn geweest.
Hier
een kort interview van Palache met Arnon Grunberg uit 2013 in de tijd dat zijn
moeder nog leefde, gefilmd door Pascal Bonnier, hier een toespraak in
het Engels van Palache tijdens een symposium over Spinoza in december 2015, hier een interview met
Palache over de tot stand koming van haar boek en een verklaring van de titel in
NIW.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten