Missa in Mysterium, Herman Finkers, 9 oktober 2016

Gezongen mis brengt dichterbij het geheim van het leven

De televisieregistratie op Eerste Kerstdag van Missa in Mysterium onder regie van Herman Finkers toonde een staaltje van bijzondere, hogere schoonheid. De beleving van de mensen die de Latijnse hoogmis in de Piechelmusbasiliek op 9 oktober in Oldenzaal meemaakten, waren in hun commentaren, die aan het begin van de uitzending te horen waren, dan ook opgetogen.

Finkers zelf noemde het een gebeurtenis die alle zintuigen aanspreekt. Wat betreft de wierook is dat duidelijk. Al weet ik niet wat de smaakzin bedoelt, smaakvol was de dienst onder leiding van pater Marc, bijgestaan door de vrouwenzanggroep Wishful Singing (zie foto), de mannelijk gelegenheidsschola en de Twents sprekende lector Finkers zelf, zeker. De plannen om vaker zo’n gezongen dienst te houden, begroet ik, die zelf opgegroeid is met deze vorm van eredienst, van harte.

Van tevoren vertelde Finkers over de grote overeenkomst tussen theater en Latijnse mis. Beide zijn manieren om vorm te geven aan een andere dimensie dan de materiële werkelijkheid. De Gregoriaanse hoogmis is een vorm van opera opgevoerd door levenden voor allen die buiten de tijd zijn. Religie is voor Finkers een kunstvorm waarin men contact zoekt met God. Schoonheid is wezenlijk om geraakt te worden door het ritueel dat plaatsvindt. Zelfs kleine handelingen als het oppakken en neerzetten van de kelk door pater Marc maken onderdeel uit van de plechtigheid.

Tussen de verschillende gezangen door levert Finkers verder commentaar. Zo zegt hij over de schuldbelijdenis, het Confiteor, dat de mens per definitie schuldig is en dat dit te maken heeft met het feit dat hij kan reflecteren. De schuldbelijdenis refereert daarom aan onze menselijke conditie.

Finkers vertelt over de tijd dat hij zelf misdienaar was en handelingen verrichtte namens het kerkvolk. Deze handelingen, die in de basiliek ook door het volk worden verricht zoals knikken als men de naam Jesu hoort, maken het gemakkelijker om zich over te geven aan het geheim. Onder de negenhonderd aanwezigen zijn ook jongeren, afkomstig van scholengemeenschappen uit de buurt. Ze hebben de gezangen van tevoren geoefend. Finkers heeft hen en de anderen gevraagd vooral zacht te zingen om de schoonheid nog meer te laten uitkomen. De zang van Wishful Singing noemt hij een briesje dat door de bomen gaat.

De preek staat in het boekje. Die is te lezen terwijl men naar het koor luistert of over te slaan. Volgens Finkers was de preek nooit moraliserend bedoeld, maar een verklaring van de, voor die dag gekozen, gezangen en de lezingen. De preek kan dan ook kort zijn.

Finkers zegt zelf dat zijn mis tegen de aardse tijdsgeest in gaat, maar misschien vormt zijn experiment een signaal dat de tijdgeest aan het kenteren is. Als dit de wijze is waarop die verandert, mogen we ons gelukkig prijzen en God danken. Het liefst met een Gregoriaanse hoogmis.

Hier meer informatie over de mis op de site van Herman Finkers.