Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 24 december 2016

Perfect horse (2015), documentaire van Hans Fels


Eeuwenoude foktraditie versus klonen van Lipizaner paarden

Een paar jaar geleden liep ik rond in Lipica, de plaats in Slovenië waar de witte Lipizzaner paarden naar vernoemd zijn, maar daarover in de mooie documentaire van Hans Fels geen woord. De twee mannen die op de voorgrond treden, Max het hoofd van de stoeterij in Piber en Peter, een stalmeester aldaar, zijn echte Oostenrijkers die ons inlichten over de aloude traditie van het fokken van deze Spaanse rijpaarden voor het keizerlijke hof in Wenen. Daartegenover staat het klonen van de Lipizzaners, een heel wat minder romantische bezigheid.

Hans Fels maakt gebruik van het boek Dier, bovendier (2010) van Frank Westerman en leest daar in het begin van de documentaire uit voor. We horen dat de Lipizzaner een paard was van de Habsburgse keizers, uit Spanje gehaald toen de macht van Karel V zich daartoe uitstrekte. In 1918 verloor de toenmalige keizer zijn alleenrecht, maar nog steeds zijn de Lipizzaner in de Spaanse rijschool in Wenen te bezichtigen. De staatsstoeterij in Piber stuurt jaarlijks nieuwe paarden naar de rijschool. Met röntgenfoto’s worden eerst de gewrichten van de Lipizzaner gecontroleerd.

De documentaire vertelt op stemmige wijze over de vijf eeuwen bestaande foktraditie van deze edele beesten. De klassieke pianomuziek eronder verhoogt het kijkgenot naar de beelden van de kudde die in de groene heuvels of boven in de bergen alle vrijheid geniet.

Peter houdt de stamboeken van de paarden bij. We zien een hengst op de bok en Peter die trots de hoeveelheid toont, die genoeg zou zijn om tien merries te bevruchten. Het sperma wordt met een microscoop onderzocht. Als het aan de standaard voldoet, wordt de merrie door de hengst gedekt. Zo’n zeventig merries baren het ene na het andere veulen. De hengsten worden boven in de bergen voorbereid op hun edele taak. Peter ziet dat het daar goed is, bakt een eitje en eet dat met het befaamde Oostenrijkse desembrood. Generale is de leider van de kudde en is onbaatzuchtig van aard. In de zomerhitte leidde hij de jonge beesten naar het water in het bos en dronk zelf als laatste.

Nadat Peter gezegd heeft dat zestig tot tachtig procent van de eigenschappen door de omgeving bepaald wordt, krijgen we iets te zien over het klonen van Lipizzaner. In de Italiaanse Po vlakte zit een bedrijf dat zich daarmee bezig houdt. Men krijgt eierstokken geleverd uit een naburig abattoir. Na het verwijderen van de aanwezige eicellen wordt genetisch materiaal van een celbank ingebracht en de bevruchte cel ingebracht in een draagmerrie. Promittea was in 2003 het eerste gekloonde paard ter wereld.

Max gaat in een sportwagen naar een manege in Florida waar een mevrouw haar gekloonde paard toont. Ze vertelt erbij dat ze geen afscheid kon nemen van haar oude Lipizzaner Marc en daarom maar een duplicaat liet vervaardigen. Max bekijkt met een onwezenlijk gevoel de stamboom van het gekloonde dier en ik vroeg me af of zo’n mevrouw niet beter zou kunnen beseffen dat alles in het leven eindig en veranderlijk is.

Max hoort van een deskundige over de genoomsequentie in het DNA die een en ander zegt over de eigenschappen van een paard. Het gen van de schimmelkleur is bekend, maar men kan geen paard leveren met het ramshoofd, zoals dat door Hamilton geschilderd werd. Daartoe kan men beter terecht bij een fokker.  

Hier de trailer op vimeo, hier de site van Lipica.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten