Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 8 december 2016

Recensie: Het land van zijn vader (2011), Greta Riemersma


Prachtige verbinding tussen politieke - en Marokkaanse familiegeschiedenis

Het land van zijn vader heeft als ondertitel Een Marokkaanse familiegeschiedenis. Greta Riemersma portretteert daarin de familie van haar man Saïd, die ze begin jaren negentig in Amsterdam ontmoette. Ze trouwden en kregen drie kinderen, die in Groningen opgroeiden. Omdat Saïd langzamerhand steeds meer heimwee kreeg naar zijn geboorteland, ging het gezin eind 2007 voor een aantal jaren terug naar Marokko. Het feit dat Riemersma via de Volkskrant een correspondentschap in Marokko kon krijgen, zorgde voor een financiële basis voor het verblijf. Dat was in Kenitra, een stadje ten noorden van Rabat, waar de familie van Saïd woonde. Said dacht zelf Mercedessen te gaan verkopen om het gezinsinkomen op te krikken, maar dit bleek moeilijker dan verwacht. Afspraken in Marokko hebben een andere status dan in Nederland. Later probeert hij het als tussenhandelaar, maar ook met wisselend succes.

In haar boek beschrijft Riemersma tenslotte ook een reis naar het zuiden waar de vader van Saïd vandaan komt, maar ze geeft toch vooral inzicht in het dagelijks leven in een islamitische cultuur, die, na de aanslagen op de Twin Towers, vooral door de hersenspoeling van televisiepredikers, in een meer orthodox vaarwater kwam. Opeens gingen de zussen van Saïd een hoofddoek dragen. Die kan zowel een teken zijn voor trots op het geloof als bedoeld om een losbandig leven te verhullen. “Met hoofddoek, zonder onderbroek”, zeggen Marokkanen in Nederland.’

Op beeldende wijze beschrijft Riemersma het leven in Kenitra in de tijd dat de Fransen daar de macht hadden. In het stadje bestond een aparte buurt voor de Fransen, die weinig contact hadden met de Marokkaanse bevolking. Ider, de vader van Saïd die met zijn jongere broer vanuit de Sahara via Marrakech naar Kenitra was gekomen, werkte als tuinman voor rijke Fransen, maar was ook actief in het verzet tegen de koloniale heerser. Hij belandde zelfs in de gevangenis, maar wilde daar nooit veel over zeggen, net als over de oorlogstijd. De martelkamers in de wijnkelder van de Fransen werden later door de Marokkaanse regering gebruikt om de roep om meer democratie te smoren.

Na de onafhankelijkheid vertrok Ider naar Saint Etienne om daar te werken. Het geld dat hij verdiende, stuurde hij naar zijn gezin in Kenitra, waar hij af en toe naar terugging. SaÏd wilde graag mee naar Frankrijk en drong net zolang aan tot zijn vader toestemde. Via Bordeaux kwam hij in Amsterdam terecht waar de vrije sfeer, hem ingeblazen door zijn moeder, hem heel goed beviel. Riemersma, journaliste van de Volkskrant, werd tijdens een feest aangetrokken door het levensgemak dat Saïd uitstraalde. Ze trouwden en bouwden een toekomst op in Groningen, tot heimwee Saïd parten begon te spelen en voor Riemersma het avontuur lonkte.

In Kenitra kregen ze te maken met problemen, voortkomend uit het verschil tussen de westerse en de islamitische cultuur. Riemersma werd aanvankelijk nauwelijks alleen gelaten door de zussen van Saïd en voelde dat er een onzichtbare sluier om haar heen hing als ze samen met haar man iemand sprak. Ze slaagden er niet in een school te vinden waar kinderen niet geslagen werden. Dat vormde één van de breekpunten om terug te gaan naar Nederland, maar niet voor ze de plaatsen bezochten waar Tamou en Ider, de ouders van Saïd, vandaan kwamen, resp. het armoedig dorpje Mlelha linksboven Marrakech en het kleine plaatsje Tazrote aan de rand van de Sahara. Riemersma bewaart de tocht tot het eind van het boek, waarbij ze voor de familie ook nog eens informeren naar de lap grond in de vruchtbare Draa-vallei die mogelijk nog in bezit is van de familie. Een neef die daar woont helpt hen uit de droom. De vader van Said wist van de armoede aldaar en stond zijn land af in ruil voor een jaarlijkse kist dadels. Gulheid kenmerkte hem.

Riemersma geeft een scherp inzicht in de verhouding tussen mannen en vrouwen in een islamitische cultuur. Door de gescheiden opvoeding blijven de twee geslachten vreemden voor elkaar met alle nadelige gevolgen voor het huwelijk van dien. Het is verarmend dat man en vrouw elkaar slecht leren kennen, maar het valt niet mee daarin verandering te brengen. Anderzijds wijst Riemersma ook op het seksisme in de westerse wereld, waar half ontblote vrouwen op billboards als sekssymbolen afgebeeld worden om de verkoop van producten te stimuleren. Een meer humane behandeling van kinderen die Saïd op scholen voorstaat, wordt niet gesteund. Iets meer succes heeft hij om ervoor te zorgen dat vrouwen bij een rouwdienst aanwezig mogen zijn, al blijft die beperkt door het plaatsen van luidsprekers in een andere ruimte. Het stemt positief dat de meeste islamieten ook tegen geweld gekant zijn en dat ze niet zoveel verschillen van christenen. Het land van zijn vader brengt de islamitische levenswijze daarmee dichterbij de onze. In een tijd van vijandigheid en onbegrip vormen de beschouwingen van Riemersma een welkom tegenwicht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten