Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 6 juni 2016

Theaterecensie: Over de schadelijkheid van tabak, Hans van Hechten, 5 juni 2016


Tragikomisch verhaal werkt goed in een huiskamer


In het kader van de Cultuurlijn van de Haarlemse Bosch en Vaart buurt speelt acteur, regisseur en schrijver Hans van Hechten (1946) de eenakter Over de schadelijkheid van tabak (1902) van Anton Tsjechov in een fraaie huiskamer in bovengenoemde wijk. De eenakter is een van de laatste toneelteksten die Tsjechov schreef voor zijn dood in 1904, maar is ruim een eeuw later nog altijd zowel amusant als schrijnend om aan te horen. De wijze waarop Van Hechten deze tekst tussen de schuifdeuren brengt, maakt die nog tragikomischer. In zijn nette pak met strik lijkt hij sprekend op een van de figuren van Tsjechov, dromend van een ander bestaan, maar gevangenen zittend in een slecht huwelijk.

Met een knappe mimiek laat Van Hechten het publiek in de bomvolle huiskamer kennismaken met de Rus Iwan Ivanovitsj Njoechin, echtgenoot van een vrouw die een muziekschool en een meisjesinternaat bestiert. Zelf geeft hij openbare lezingen. Hij staat daar wat bedremmeld, alsof hij niet goed weet hoe hij moet beginnen. Hij opent met ‘Zeer geachte dames’ en bedenkt dan pas dat er ook heren verwelkomd moet worden. Ook namens zijn vrouw. Hij verontschuldigt zich bij voorbaat voor het niveau van de lezing, die geen wetenschappelijke kwaliteit heeft, maar hij is ook niet iemand die zomaar wat roept. Eerder hield hij een lezing over wandluizen die door zijn dochters zeer op prijs werd gesteld. Vandaag gaat het over de schadelijkheid van tabak, al is hij zelf een roker. Zijn vrouw drong aan op het onderwerp. Wie het niet interessant vindt kan nog vertrekken.

Af en toe verontschuldigt Iwan zich voor zijn nerveuze gedrag dat zich bijvoorbeeld uit in het trekken van zijn oog. Dat is begonnen sinds de geboorte van zijn vierde dochter Barbara. Buiten zijn lezingen is hij docent en klusjesman van de muziekschool. De vorige dag regelde hij nog meel voor pannenkoeken, maar omdat er drie meisjes waren die ze niet aten vanwege gezwollen klieren, vond zijn vrouw dat hij die dan maar moest opeten. ‘Vreet jij die dan maar op, vogelverschrikker,’ riep ze hem toe. Ze gebruikt ook wel eens termen als adder of satan.

Iwan bedenkt dat hij liever een lied zou zingen en begint daar ook aan, maar raakt al gauw de draad kwijt. Oud en afgesleten voelt hij zich, ook al oogt hij misschien opgewekt. Zelfs zijn pak is versleten. Het getal dertien achtervolgt hem. Ze wonen op dat nummer in de Hondensteeg en zijn dochters zijn op de dertiende van de maand geboren. Vanwege de dominantie van zijn vrouw is het hen nog nooit gelukt om aan een man te komen. Zijn vrouw laat gewoon niemand in hun huis toe. Als men zijn dochters wil zien moet men op een feestdag naar hun tante gaan. Dan kan men meteen een drankje nemen. Zelf begint hij daar niet aan. Dan wordt hij melancholisch en wil hij weg uit het bestaan. Ver weg in een veld blijven staan, als een vogelverschrikker wellicht en daar naar de maan kijken en alles vergeten. Hij wil alleen nog rust. Dan bedenkt hij dat zijn vrouw op hem wacht. Hij drukt het publiek op het lijf tegen haar te zeggen dat de vogelverschrikker zich waardig heeft gedragen en eindigt met enkele volzinnen over de schadelijkheid van tabak.

De situering van deze voordracht in een huiskamer en het nauwe contact van de spreker met het publiek geeft er de nodige diepte aan. Zo wil Iwan de prospectus van de muziekschool verkopen en vraagt daar dertig kopeke voor. De vrouw des huizes is wel geïnteresseerd. Daarmee komt het verhaal op een heerlijke manier nabij.

Het verhaal Over de schadelijkheid van tabak is terug te vinden in deel 6 van de Verzamelde werken van Anton Tsjechov.

Hier de site van Hans van Hechten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten