Indrukwekkende schets van de strijd tegen aids
De Amerikaanse documentairemaker David France brengt de
strijd in de Verenigde Staten in beeld, waarin activisten druk uitoefenen op de
maatschappij om ervoor te zorgen dat er medicijnen komen tegen hiv besmetting.
Het positieve is dat die er tenslotte kwamen, het wrange dat er volgens de
aftiteling nog steeds elke vier minuten een wereldburger aan de gevolgen van
aids overlijdt. Afgelopen donderdag drong de directeur van het Aids fonds er nog eens op aan dat Nederland niet mag beknibbelen op de wereldwijde strijd tegen aids Trouw, 9 juni 2016).
France brengt de jaren van activisme chronologisch in beeld.
Hij begint met een voorbeschouwing waarin getoond wordt dat aids slachtoffers
in de jaren tachtig in ziekenhuizen geweigerd werden en in hun eentje
verkommerden. Vrienden en familieleden van doodzieke slachtoffers voerden
actie, om te beginnen in Greenwich Village in New York. Ze vormden Act Up en
bezetten het stadhuis omdat burgemeester Ed Koch om de hete brij heen draaide.
In 1987 sterven wereldwijd 500.000 mensen aan aids.
Behandelingsmethoden ontbreken. France portretteert een drietal lijders aan
aids die een belangrijke rol in Act Up vormen. Daaronder is de charismatische
advocaat Bob Rafsky, die de strijd tegen aids als een oorlog ziet. Act up trekt
op naar een ziekenhuis in Greenwich Village, waar het tot een confrontatie met
de oproerpolitie komt. Voormalig apotheker Iris Long verschaft de actiegroep
informatie over de ziekte, waardoor men wetenschappelijke rapporten nader gaat
bestuderen. Een nieuwslezer meldt dat er een medicijn tegen aids bestaat,
namelijk AZT, maar dat is wel erg duur, zodat Act Up naar het bedrijf trekt om
aan te dringen op prijsverlaging.
In 1988 sterven 800.000 mensen aan aids. Uit het buitenland
worden medicijnen geïmporteerd, maar dat gaat via de zwarte markt. Act Up
dringt er bij de FDA, de Federal Drugs Administration, op aan medicijnen tegen
aids vrij te geven, zoals het middel DHPG. Protesten tijdens een hoorzitting om
dit medicijn toe te laten worden gehonoreerd. Op een internationale conferentie
in Montreal bepleit men een integrale aanpak van het aidsprobleem. Onder druk
van Act Up komt het nieuwe medicijn DDI op de markt dat anders dan AZT niet
blind maakt.
In 1989 is het dodencijfer opgelopen tot 1200.000. Act Up
voert actie tegen de New Yorkse kardinaal O’ Connor die zich uitspreekt tegen
condoomgebruik. Men protesteert liggend in de kathedraal en wordt door
ordetroepen op brancards weggedragen. George Bush senior stelt volgens Act Up
verkeerde prioriteiten. Men ageert tegen aidswetenschapper Fauci om ervoor te
zorgen dat middelen tegen longontsteking als gevolg van aids beschikbaar worden
gesteld. Na een bezetting van een onderzoekscentrum wordt de strijd grimmiger.
Tijdens een internationale aidsconferentie in San Francisco roept Rafsky op tot
actie, hetgeen leidt tot stappen in de wetenschap. Bush geeft geen sjoege.
In 1990, een jaar met 1700.000 slachtoffers, werkt Act Up
samen met de wetenschap en pakt men het huis van de rechtse senator Jesse Helms
in in een reusachtig condoom vanwege zijn grove aanval op de homoseksuele
levensstijl. De wetenschap stuit op een plafond. Nieuwe infecties komen op. Act
Up praat indringend met het hoofd van een Japans bedrijf in de V.S., dat
weigert een middel tegen aids te ontwikkelen.
In 1991, 2400.000 doden, richt de woede over aids zich naar
binnen. Er dreigt een tweespalt tussen een elite die met de wetenschap meedenkt
en de rest van de protestbeweging. Schrijver Larry Kramer refereert aan de 41
aidsdoden die tien jaar daarvoor vielen en roept op indrukwekkende wijze op tot
eenheid. Er ontstaat een denktank binnen de beweging, TAG genoemd, Treatment
Action Group.
In 1992, 3300.000 doden, roept Act Up, in kader van de
voorverkiezingen, op tot een mars op Washington om Bush uit het Witte Huis te
halen. Bill Clinton zegt de beweging steun toe. Het aidsonderzoek speelt een
rol in de verkiezingscampagne. Men spreidt in Washington een enorme quilt uit
om de aidsslachtoffers te herdenken. Rafsky vervloekt Bush in een toespraak.
IN 1993, 4700.000 doden, sterft ook Rafsky op 44 jarige
leeftijd. Hij laat een vrouw en een jonge dochter na. De werking van het middel
AZT wordt net als andere middelen betwist. In 1994, 6200.000 doden, worden
nieuwe middelen ingezet. TAG trapt op de rem om nieuwe fouten te voorkomen,
maar de meerderheid snakt naar medicijnen. In de jaren tot en met 1995,
8200.000 doden, sterven veel activisten van Act Up, maar er komt wel een
doorbraak op het medicijnenfront, waardoor de sterfgevallen teruglopen. Men is
blij, maar met ziet ook met verdriet om naar de gemiste kansen van Reagan. Hoewel
het allemaal anders had gekund heeft Act Up de kracht van een beweging die van
onderop is ontstaan, weer eens bewezen. Stand up for your rights! zong Bob
Marley al in 1980.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten