Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 15 augustus 2015

Project X (4): Een staat van zijn (2000), documentaire van Paul Cohen



Een duidelijke waarschuwing voor de gevolgen van het opofferen van rust en stilte.

Paul Cohen, die tien jaar later de prachtige documentaire Janine maakte over violiste Janine Jansen, houdt zich in Een staat van zijn bezig met het vierde gebod, dat zegt dat men de sabbat moet heiligen. Cohen steekt zijn eigen opvattingen niet onder stoelen of tafels. Voor hem is de zondag meer dan een rustdag. He is een dag waarin het innerlijke een verbinding aangaat met het uiterlijke dat zes dagen van de week het leven beheerst. De sabbat is voor hem een staat van zijn, waarin men contact maakt met de schepping.

De nogal fragmentarische maar daardoor ook boeiende beelden van drukke koopzondagen afgewisseld met mooie plaatjes uit de natuur, zijn in en rond Amsterdam geschoten. De documentaire begint met beelden van de op zondag gehouden Van Dam tot Damloop als ik het goed heb gezien. Een van de organisatoren is een zakenman die heel gehaast en nauwelijks verstaanbaar praat.

Daartegenover staat een roodharige man die in het dagelijks leven gewonde roofvogels verzorgt. Hij geniet van het contact met de vogels die op hem reageren als hij hun geluiden nabootst en voelt de band met de dieren in de stilte. Met twijgen maakt hij op het terrein een zweethut, waarin mannen weer kan tot zichzelf kunnen komen. Door gloeiend hete bakstenen in de hut te brengen en die te overgieten met water ontstaat een hitte die alle gif uit het lichaam drijft. Cohen doet zelf ook mee en zegt dat hij niet anders kon dan zich eraan overgeven. Na afloop koelen de mannen af in het natte gras.

Cohen haalt een boek te voorschijn dat van zijn joodse opa is geweest waarin over de overgang naar de sabbat wordt gesproken. Bij het vallen van de avond wordt het leven kalmer en openbaart de stilte zich duidelijker. Cohen stapt met de Grote stilte atlas van Nederland waarin plaatsen staan waar het nog stil is, in de auto en belt met Schiphol over de gang van zaken in het stiltecentrum aldaar. Een vrouw, die een ander stiltecentrum leidt, vertelt over de waarde van de stilte waarin we andere geluiden waarnemen dan wanneer we actief zijn. Ze geeft ook cadeaubonnen uit die recht geven op drie uur in de stiltegroep.

Cohen vraagt zich door het contact met de zakenman, die nogal in zijn eentje de beste wijnen proeft (zie foto), af of hij moet doorgaan met het verzamelen van beelden die ervaringen van anderen weergeven. Zijn zus schrijft hem dat het contact maken met de schepper nog is anders is dan met de schepping. Het andere is overal maar veel over te zeggen valt er niet. Tegen een fotograaf die een portret van hem maakt, vertelt hij over zijn project. Hij zegt dat hij al heel lang bezig is met het onderwerp en dat het geheim in de eindsprint zit. In zijn huis zit hij voor de televisie te spoelen terwijl zijn roodharige kat zijn best doet om met een pootje contact met hem te maken.

Desondanks maakte Cohen een hele belangrijke documentaire, waarin hij waarschuwt voor het teloorgaan van de stilte als essentiële menselijke waarde door technologische ontwikkeling en vierentwintig uurs economie. De gevolgen daarvan worden door de aankomende Klaartje Til en Jochem Gunster sterk in beeld gebracht.

Ze zetten in Doorgedraaid (2015) een streep door het documentaire gebod van Cohen, dat voorschrijft namelijk om het idee over de film los te laten als men eenmaal aan het filmen is. Zij laten een drietal knappe jonge vrouwen aan het woord over de druk die zij in hun leven ondervinden door de eisen van werk, studie en een sociaal leven. Ze hebben sterk het gevoel dat ze geleefd worden en niet echt zelf aanwezig zijn. Ze zoeken op hun eigen manier naar rust. De vorm van dit tien minuten durende project is boeiend: ze laten ook de gezichten van de vrouwen doordraaien. 


Geen opmerkingen:

Een reactie posten