Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 18 augustus 2015

Theaterrecensie: Heren van de thee, regie Ger Thijs, televisieregistratie, 5 september 2010



Schematische weergave van roman ontroert niet

Wie geen tijd had de dikke pil Heren van de thee (1992) van Hella Haasse te lezen, kon terecht bij het theatergezelschap onder leiding van Ger Thijs, dat de moeite nam het verhaal van de Hollandse theeplantersfamilie Kerkhoven op de planken te brengen. Nadeel is wel dat men de mooie beschrijvingen van Haasse mist. De vele tekst van de acteurs blijft cerebraal in het verhaal dat met de grote stappen door de familiegeschiedenis gaat, de knappe televisieregistratie van Marc Nelissen ten spijt.

Het verhaal begint – en eindigt – in 1918 op Java. Rudolf Kerkhoven staat bij het graf van zijn vrouw Jenny, die nooit gelukkig geweest in op de theeplantage Gamboeng in de regio Preanger, die Kerkhoven door zijn vader kreeg toebedeeld na zijn studie in Delft. Hij kan eigenlijk niet wachten om naast haar te kruipen, want zelf heeft hij, mede door de onvrede van zijn vrouw, ook weinig geluk gekend.

Na een onderbreking met fraaie archiefbeelden die steeds tijdens de scènewisselingen te zien zijn, verplaatsen we ons naar Batavia 1917. We maken kennis met Cateau en Bertha, zussen van Rudolf. De eerste zal gaan trouwen met Joan, de tweede is al getrouwd, heeft een jonge dochter en is alweer zwanger. Rudolf komt aan in Indië en vindt meteen met zijn neus in de boter, want er is een ontvangst bij de familie Holle waar ook de twee huwbare dochters Roosegaarde aanwezig zijn, de cynische Marie en de naïeve Jenny, waarbij meteen duidelijk is wie de aanstaande van Rudolf zal worden, hetgeen in de inleiding natuurlijk al gezegd werd.
De vader van Rudolf stuurt hem naar Gamboeng, op een dagreis van zijn eigen plantage, waar hij de minder sterke August laat meewerken, iets dat voor de nodige wrijving tussen de broers zorgt, temeer omdat de familie financieel meeparticipeert in Gamboeng, hetgeen in slechte tijden gunstig voor Rudolf is maar in goede tijden een nadeel, zoals op het eind blijkt.

In het begin zijn er inderdaad veel problemen om de grond geschikt te maken voor thee en het droge klimaat werkt ook niet mee. In de familie ontstaan problemen als zus Bertha overlijdt tijdens de bevalling van haar dochter, waarop Cateau en Joan de zorg voor de kinderen op zich nemen. Jenny voelt zich een fokbeest en raakt verzwakt door de vele kinderen die Rudolf haar schenkt en Rudolf zelf begrijpt niet dat zijn broer er zoveel pleziertjes op na kan houden. Het verzoek van Jenny om ook eens aan het mondaine leven deel te nemen, wijst hij af. Daar heeft hij geen geld voor, zegt hij.

Na enige tijd verplaatst de scène zich naar Apeldoorn. Cateau en Joan zijn daar gaan wonen omdat het intellectuele klimaat in Nederland boeiender is dan in Indië en hebben twee studerende zoons van Rudolf en Jenny onderdak verleent. Hun ouders zijn op bezoek. Rudolf blijkt niet gediend van vrouwenemancipatie en wil zeker Indië niet afstaan. Hij krijgt een conflict met Joan over de toekomst van Gamboeng en besluit tenslotte de familie uit te kopen en zelf de onderneming tot bloei te brengen. Jenny kwijnt daardoor weg en sterft, waardoor Rudolf met lege handen staat en we terug zijn bij af. 

De uitvoering is nogal schematisch, wel handig om de vorm van het verhaal te doorgronden maar minder geschikt om de kijker mee te voeren. Psychologisch is het nogal karig. De teksten worden er in sneltreinvaart doorheen gejaagd, waarbij de stemmen veelal extatisch klinken. Ik vond daarbij dat de toon van Cees Geel teveel die van Rudolf overheerste  
.






Geen opmerkingen:

Een reactie posten