De waarde van stilzitten voor kinderen
Met gemengde gevoelens begon in aan de documentaire Kikker zit stil, waarin mindfulness voor
kinderen wordt gepropagandeerd. Ik vroeg me af het goed is als kinderen al in
de eigen geest gaan graven. Kinderen hebben nog een leven voor zich, willen
vooruit en niet teveel achterwaarts kijken.
Eline Snel is de schrijfster van Stilzitten als een kikker (2012), een boekje met cd dat aandachtsoefeningen
voor kinderen bevat, zoals de piekerfabriek en de spaghettitest. De eerste
oefening helpt om in slaap te vallen, bij dit laatste gaat het om het
aanspannen en loslaten van lichaamsdelen, hetgeen ook voor ontspanning zorgt. Snel
schreef het boekje na haar ruime ervaring met het geven van mindfulness lessen.
Jaap Verhoeven filmt haar, terwijl ze naar de andere kant van de wereld vliegt
om over haar werk te vertellen.
In Hong Kong bezoekt ze een school met zeventienjarige
leerlingen, de laatste klas. Ze toont een kikker in een glazen bol, eerste
terwijl de sneeuw om hem heen dwarrelt, daarna als die is neergedaald en we een
helder zicht hebben. Het staat voor onze geest, die vertroebeld kan zijn of
helder en rustig. De methode is zeker van nut in China waar leerlingen nauwelijks
ruimte krijgen om zich zelf te ontplooiien maar zich snel moeten aanpassen en
presteren. Mindfulness helpt dan om stress te verminderen.
Een groep oudere leerlingen op openbare basisschool De Heerd
in Leusden krijgt les van Snel in aandachtstraining. De kinderen hangen wat rond
in de kring. Sommigen zitten op tafels met een kromme rug, niet bepaald een
ideale houding om concentratie te oefenen. Snel besteedt hieraan geen enkele
aandacht, maar vraagt hen zich voor te stellen dat ze stilzittende kikkers zijn
en vertelt over het letten op de ademhaling om rust te vinden. Ze geeft al
vijfentwintig jaar dit soort lessen. Het begon met haar dochter die niet wist
hoe ze zich moest concentreren en dat op school niet leerde.
Zelf was ze al vroeg in deze materie geïnteresseerd.
Verdriet zakte af als ze ergens anders aan dacht, merkte ze. De relatie tussen
gedachten en gevoelens was een hele ontdekking. Rond haar zestiende begon ze
met lezen over deze meditatie en ging ze ook zelf doen. Gedurende de acht jaar dat
ze daarmee bezig was, ontdekte ze de waarde ervan. Zeven jaar geleden vroegen
basisschooldirecteuren haar om lesmateriaal te ontwikkelen waarmee de aandacht van
leerlingen verbeterd kon worden.
Jaap Verhoeven brengt enkele kinderen van De Heerd in beeld
die baat hebben bij de mindfulnesslessen. De moeder van Oliver zegt dat haar
zoon met ADHD zich moeilijk kon focussen en door mindfulness geleerd heeft
prikkels gedoseerd binnen te laten komen. Luca heeft ADD en is dromerig. Als
hij thuiskomt vertelt hij zijn moeder wat hij van Eline geleerd heeft.
Docente Yvonne Leijenhorst van De Heerd werd gegrepen door
de methode van Snel en werd kindertrainer. Ook leerlingen met problemen binnen
het autistisch spectrum hebben baat bij aandachtstraining. Anderen krijgen er meer
zelfvertrouwen door. Omdat kinderen zich bewuster worden van hun gevoelens,
worden ook problemen ook op het schoolplein voorkomen. Kinderen weten eerder
wanneer ze onaardig zijn en houden daarmee op. Een pestprotocol is dan ook niet
nodig. Ook toetsen worden beter gemaakt na aandachtstraining. Leijenhorst had
eerder kindertrainer willen worden. Ze denkt dat ze daarmee veel gedragsproblemen
had kunnen voorkomen.
Op een basisschool in Brussel vertelt een kindertrainer dat
de groepsdynamiek door aandachtstraining verandert. Kinderen voelen wat in hun
lichaam gebeurt. Toepassing in het dagelijks leven is moeilijk, maar niet onmogelijk.
De twee kindertrainers geeft wellicht goed weer wat de
waarde van mindfulness is. Ik denk dat dit soort aandachtstraining goed kan
werken in gevallen van ADHD of ADD, maar het verbaliseren van gevoelens en het
expliciteren van gedachten lijkt me eerder passen bij het kringgesprek. Ik zie basisschoolkinderen
liever knutselen en bewegen, zoals ze ook met Yvonne Leijenhorst deden.
Hier
de trailer die in het Engels Sitting still like a frog heet en waarin ook veel kinderen met positieve verhalen aan het woord
komen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten