Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 12 april 2013

The two faces of Auschwitz (2011), documentaire van William Karel



Twee fotoalbums schetsen beeld uitroeiing Hongaarse joden

William Karel neemt twee verschillende fotoalbums als uitgangspunt om het verhaal te vertellen van de uitroeiing van de Hongaarse joden in Auschwitz in de zomer van 1944. De foto’s lijken op elkaar en kunnen door dezelfde persoon gemaakt zijn.

Het eerste album werd na de bevrijding gevonden in een lege flat in Frankfurt door Auschwitz overlevende Lili Jacob (zie foto). Het bevatte 166 foto’s van het kampleven en het werd haar toegangsbewijs tot de Verenigde Staten, waar ze in 1999 overleed. Ze wilde het album nooit afstaan, ook niet voor de processen die in 1963 tegen kampbewakers in Auschwitz werden gevoerd. Later gaf ze het aan een joods herdenkingsinstituut in de VS.  

Het tweede album is van SS-er Karl Höcker, die eerder in kamp Majdanek werkte en samen met Richard Bär naar Auschwitz kwam waar onder leiding van Höss systematisch gewerkt werd aan de uitroeiing van joden. Höss legde een nieuw perron aan waarop de ene trein na de andere binnenkwam. Höcker was een selecteerder. Zijn album bevat 193 foto’s en toont onder andere de selectie van de getransporteerden en het vakantie verblijf van de bewakers in de buurt van het kamp aan de rivier Sola, waar zij uitrustten met hun vrouwen en waar ook de SS-Mädel aanwezig waren die ondersteunende diensten verrichtten zoals het telegraferen van boodschappen die, als het ging over de Endlösung, gecodeerd waren.

Karel grijpt terug op de Wannsee conferentie in 1942 waarin in enkele uren tot de vernietiging van de joden beslist werd. Eichmann werd verantwoordelijk voor de uitvoering van het plan dat geheim moest blijven. In het Oostenrijks-Hongaarse rijk waren joden een rijke en artistieke minderheid, maar na het uiteenvallen ervan in 1920 werd hun situatie moeilijker. Eichmann ging op bezoek in Boedapest, gedroeg zich hoffelijk, waarop Horthy, leider van de Hongaarse koninkrijk, toestemming gaf tot deportatie van de joden. In juli 1944 werd Horthy afgezet omdat hij, bang voor zijn eigen hachje, de joden uit Budapest spaarde. Hij werd vervangen door een brute antisemiet die ook de laatste joden wegstuurde.

Lili Jacob bevond zich in het konvooi dat op 26 mei 1944 op transport werd gesteld naar Auschwitz. Ze wilde bij aankomst naar haar moeder die samen met haar twee broertjes een andere kant op werd gestuurd, maar werd door een bewaker hard weggeslagen. Ze vertelt over de soep die ze kregen die de naam niet waard was, maar die ze dronken omdat ze uitgedroogd waren door de zware treinreis, en de modderige barakken waarin ze het maar moesten uitzoeken. De groep van haar moeder ging zonder veel gemor naar de gaskamers. Een SS-er strooide blauwzuurgas door de schoorsteen in de afgesloten ruimte. Als het eenmaal stil was, werden de lijken op karren naar het crematorium gebracht waar dag en nacht onafgebroken verbrand werd. Höss volgde alles van een afstand.   

Lili vertelt over het kampleven. Om vier uur, half vijf werden ze gewekt om geteld te worden. Daarna werden ze ingedeeld voor de tewerkstelling. Lili moest met een paar andere vrouwen de toiletten op het land legen. Ze waste zich twee maanden niet en kreeg tyfus. In november 1944 waren de Russen in de buurt. Himmler gaf opdracht de sporen van de vernietiging uit te wissen. Gevangenen werden elders tewerkgesteld. Bär en Höcker regelden de evacuatie en stuurden hele groepen op dodenmars naar andere kampen. De zieke Lili ging naar kamp Dora bij Stuttgart en werkte daar in een wapenfabriek tot de bevrijding door de Amerikanen. Op de foto’s van het album dat ze vond, ontdekte ze haar broertjes en ook zichzelf. In de trein op weg naar huis ontmoette ze een vriendin. Ze trouwde met een jeugdvriend en vertrok, in ruil voor fotokopieën van haar album, naar de VS. De foto’s werden gebruikt in het Eichmann proces in 1961.  

Aan het einde van de documentaire horen we hoe het de bewakers verging. Velen kregen een lichte straf en deden weer mee in de maatschappij. Höckner werd bankbediende. Simon Wiesenthal spoorde hen weer op en in 1963 volgde een proces in Frankfurt. Lili werkte in een restaurant in Miami en liet zich, ondanks haar zwakke gezondheid, overhalen daarbij aanwezig te zijn. Ze was blij dat ze getuigde en herkende de bewaker die haar had neergeslagen toen ze naar haar moeder en broertjes wilde. Bär was al overleden in 1960. Höcker vertelde dat hij nergens van geweten had. Hij werd tot zeven jaar gevangenisstraf veroordeeld en kwam in 1970 vrij.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten