Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 19 april 2013

De ‘liefde’ volgens Haneke (2013), documentaire van Yves Montmayeur



Gruwelijke films van vriendelijke man

Michael Haneke (1942) is een Oostenrijks filmmaker en scenarioschrijver. Een ambachtsman, die dichter bij de waarheid probeert te komen en de toeschouwer serieus wil nemen. Techniek is belangrijk en de kunst is een surplus. We zien hem aan het werk tijdens een les aan de Weense toneelacademie, waar hij zelf niet aangenomen, evenmin als aan het conservatorium. Hij vindt de teksten van Tsjechov het best geschikt om scènes mee te spelen. Net als in zijn films doet hij veel voor. Hij laat de studenten hun sterke en zwakke plekken ontdekken.

Het verabsoluteren van een ideaal corrumpeert het. Het is een vorm van terrorisme zoals in Das Weisse Band ofwel The White Ribbon (2009) blijkt. Het publiek morde. Het probeerde een onaangename waarheid te ontkennen door de auteur te psychologiseren.

Caché (2005) laat zien dat er wel duizend waarheden zijn, afhankelijk van je gezichtspunt. Haneke probeert de tegenstrijdige werkelijkheid te doorgronden, springt van niveau naar niveau, van herinnering naar werkelijkheid. Video heeft een andere diepte dan film, zegt hij. Het lukt hem niet om dromen uit te beelden zoals Bunuel doet. Hij is blij dat hij, zoals elke kunstenaar, zijn angsten kan verwerken door het maken van films.

In La pianiste (2001) met Isabelle Hupert worden het sublieme en obscene, het verhevene en het verwerpelijke door de pianiste Erika Kohut met elkaar verenigd. Volgens Haneke is Oostenrijk de bakermat van zowel neuroses als cultuur. Muziek is zijn passie, omdat men daarin samen ademt. La pianiste is een parodie op het melodrama, geen psychologische maar een existentiële film tegen alle fatsoensnormen in. Haneke vindt Isabelle Hupert een van de beste actrices. Hupert zelf vindt het opwindend de juiste toon te treffen. Ze noemt Haneke radicaal maar vindt La pianiste humanistisch omdat de sadomasochistische hoofdrolspeelster wel ruimte heeft voor onschuld.

Code inconnu (2000) gaat over de onmogelijkheid tot communicatie. Het vormaspect niet te scheiden van de inhoud. Voor acteurs zijn langere scènes prettiger maar ook zwaarder in geval de scène weer over moet omdat iemand bijvoorbeeld een verkeerde kant op kijkt. Hoe extremer het verhaal des te meer de auteur zich in het onderwerp moet verdiepen. De scènes moeten eerst emotioneel doorleefd zijn. Het creatieve proces is emotioneel van aard. De waarheid wordt duur betaald. Juliette Binoche hoedt zich voor het extreme.

In Funny games (1997) wil Haneke ons laten ervaren dat wij consumenten van geweld zijn. Een psychopaat is niet verontrustend maar wel als het je buurman is. De film wil vervreemding opwekken door de regels te doorbreken en stelt de vraag ten opzichte van wie men verantwoordelijk is. Bijna iedereen laat zijn oren hangen naar de commercie en dat is obsceen.

In Der siebente kontinent(1989) is de reductie van de werkelijkheid duidelijker dan in de andere films. Het wil geen troost geven. Die komt pas als men zich ten diepste beroert voelt.

Amour (2012) gaat over verval. De oude Anne wordt gespeeld door Emanuella Riva. Ze werd vastgepakt, haar onzekerheid weggenomen, in vertrouwen genomen. De rol greep haar aan, zegt Jean Trintignant die haar man George speelt. Haneke kan acteurs heftige dingen laten beleven en vreselijke uitspraken laten doen, maar het blijft film. Haneke zegt dat men tot waardigheid in het lijden komt door liefde en compassie. En dat is niet voor iedereen weggelegd.  

Na elke film weer een nieuw idee. Toeval speelt een grotere rol dan het conceptuele. Achteraf ziet men een lijn. Hier de Duitstalige trailer met Engelse ondertiteling op vimeo.

2 opmerkingen:

  1. Als ik tijd heb wil ik hem nog graag zien.Mijns inziens gaat La Pianiste niet over het obscene maar over een symbiotische moeder-dochter-relatie;met alle gevolgen vandien.

    Groet
    Laila

    BeantwoordenVerwijderen