Het nieuwe Rijksmuseum (2008), documentaire van Oeke Hoogendijk

Amusant gesteggel tussen instanties over verbouw Rijksmuseum

Het is bijna zo ver dat het Rijksmuseum na tien jaar zijn deuren weer opent. Oeke Hoogendijik brengt op vermakelijke wijze enkele moeilijke momenten in het verbouwingsproces in beeld.

Alleen al de opening is fraai - niet van het museum maar van de documentaire met een beeld van het breekwerk aan de binnenkant van het gebouw met stof, lasapparatuur en puin. In deze documentaire gaat het over de periode 2005-2008. Toen was al bekend dat de openingstermijn niet gehaald werd maar werd opgeschoven naar 2009

Toenmalig directeur Ronald de Leeuw leidt met een helm op gasten rond. Hij vertelt dat het gebouw weer in de staat wordt hersteld zoals Cuypers het in 1885 bedoeld had. Door het wegtrekken van zware muren komen er weer grote zalen. De Spaanse architecten Cruz en Ortiz kregen de opdracht voor de verbouwing vooral vanwege hun oplossing van de verlaagde entree in de onderdoorgang, die een belangrijke fietsroute is tussen Amsterdam-Zuid en Centrum. Juist dat fietspad vormt in deze periode een struikelblok. Fietsers krijgen te weinig ruimte. Er is op 3 maart 2005 een hoorzitting over alternatieven. Ook Emile Jänsch, voorzitter van de stadsdeelraad uit kritiek, maar de architecten zijn al ver in hun denken. De Leeuw vindt de fietsplannen provinciaal. Hij komt tot de uitspraak: ‘Ich bin auch ein Fietser.’

In december 2005 uit De Leeuw zich ongeduldig over de vertraging. Hij wil op een nieuwe manier de collectie tonen, namelijk longitudinaal vanaf de middeleeuwen tot de 20^ste eeuw. Taco Dibbits, conservator 17^de eeuw, moet werken selecteren vanwege een kleinere oppervlakte. Hij wil een schuttersstuk (1588) van Cornelis Ketel ophangen dat lang niet te zien is geweest. Het is een van de eerste stukken van na de beeldenstorm en het ademt een verlangen ademt naar de Republiek. Hoogendijk volgt het restauratiewerk. Conservator Reimer Baarsen voor de achttiende eeuw wil een tijdssfeer creëren die door zijn hele gang loopt.

Inmiddels wordt er gesteggeld over de entree, welke dan ook, roept De Leeuw aan het beging van de bespreking. De Cuypersvariant met vier ingangen naar het museum wordt afgekeurd maar een variant van De Leeuw haalt het ook niet. De architecten zijn teleurgesteld. Huismeester Leo van Gerven houdt de scheuren in de muren in de gaten na de onttakeling van de binnenkant. Taco Dibbits bespreekt in het depot in Lelystad met medewerkers over de werken die worden opgehangen. Dan is er nog het gesteggel over het studiecentrum. Volgens bouwer Bart van der Pol moest er ruimte bijkomen. De ontworpen flat naast het oude gebouw is een fremdkörper dat weerstand zal oproepen.

Menno Fitski van het Aziatisch paviljoen dat in het nieuwe gebouw komt, maakt een maquette om zich de inrichting beter te kunnen voorstellen. Hij vindt dat het spannend moet worden en wordt daar wakker van, zoals hij dat noemt. De Leeuw reist naar Kyoto om te onderhandelen over twee levensgrote beelden die in het paviljoen moeten komen.    

De Leeuw vraagt zich of het rechthoekige gebouw geen steen des aanstoots wordt. De politiek ligt inderdaad dwars. Er moet een verdieping af. Tot teleurstelling van de architecten en ook van Van der Pol, die het tijds- en motivatieverlies vindt. Cruz denkt dat De Leeuw zijn zin doordrukt. De Leeuw zegt dat ze verschillende belangen hebben. De architecten twijfelen om door te gaan.

Hier de trailer. Zondag a.s. de volgende twee delen van dit drama op televisie, een week later het vierde en laatste deel. NOS-verslaggever Gerri Eickhof, zie hier, was gister tijdens de openstelling voor journalisten zeer tevreden over het resultaat.