In de kapitalistische wereld draait het om geld en
uitbuiting van mensen, dieren en de natuur, of het nou gaat om de bijensterfte
of de winning van schaliegas. Over het westen van Nicaragua hangt in 2009 de
schaduw van de dood als gevolg van het gebruik van pesticiden voor de bananenteelt.
Alles wordt in het werk gesteld om de productiecijfers omhoog te krijgen, om
aldus nog meer winst te behalen uit de bananenplantages. Een derde van de
productiekosten van de bananen gaat zitten in die voor pesticiden.
De befaamde advocaat Juan Dominguez uit Los Angeles, zelf
een Latino, hoorde van het onrecht en ging er een kijkje nemen. Hij begreep dat
de pesticide DBCP, geproduceerd door Dow Chemical, werkers in de plantages
onvruchtbaar maakte en vroegtijdige dood veroorzaakte. De pesticide was in de
VS al verboden maar werd door multinational Dole in Midden Amerika nog volop
gebruikt. Mannen wisten vaak niet dat hun onvruchtbaarheid door de pesticide
werd veroorzaakt. Zij wijtten die aan hun vrouw, met alle relationele problemen
van dien.
Dominguez besloot op basis van no cure no pay de strijd aan te gaan met Dole. De zaak van twaalf choperos die niet eens de hele dag
blootgesteld waren aan het gif, zou een testcase zijn. Het werd de eerste keer
dat een Amerikaanse rechtbank zich uitsprak over arbeidsomstandigheden in
Midden Amerika en het zou een precedent kunnen vormen op het gebied van
arbeidsrechten. Dominguez schakelde de schrandere advocaat Duane Miller in,
omdat de zaak niet gemakkelijk zou zijn en raadde de werkers aan niets te
tekenen maar te gaan voor een collectieve regeling.
De Zweed Fredrik Gertten filmde de inspanningen van
Dominguez en Miller om het onrecht uit de weg te ruimen. We zien beelden van
vliegtuigjes die hun giftige lading boven de plantages afwerpen, waarbij de
arbeiders totaal niet beschermd werden tegen het gif en we zijn getuige van een
begrafenis van een werker uit de plantages. De zoon ziet met leedwezen de kist van
zijn vader de grond in gaan, die wilde dat zijn kinderen zouden gaan studeren
zodat ze niet besmet zouden worden zoals hijzelf. Zijn moeder was in de tijd
dat haar man stierf in Managua. Ze leerde hem kennen op de plantage. Hij was
haar baas en zij waren 36 jaar gehuwd. De zoon van de overleden vader vertelt
op het eind dat inmiddels ook zijn moeder kanker heeft, die haar hersenen
aantast.
Tijdens de rechtszaak in de VS wordt DeLorenzo verhoord die
in het bestuur zat van Dole. Hij vertelt dat zijn bedrijf naar Nicaragua ging,
omdat de overheid daar investeringen wilde. Hij bagatelliseert het gebruik van
DBCP, dat verdampt of in de bodem weg sijpelt. In 1977 stopte Dow het productie
van het middel omdat de nadelige effecten op de mannelijke vruchtbaarheid wetenschappelijk
bewezen waren en vroeg de afnemers de restanten terug te sturen, maar Dole
weigerde en beschuldigde Dow zelfs van contractbreuk.
Een van de eisers, Morales Mendoza, huilt over zijn
onvruchtbaarheid. In de pauze van het proces krijgen Miller en zijn assistenten
ananassap van Dole aangeboden.
Na vijfentwintig dagen komt de uitspraak. Dole wordt
aansprakelijk gesteld, de helft van de eisers krijgt een schadevergoeding, Morales
Mendoza valt niet onder de gelukkigen. Dole ziet de zaak als een overwinning
omdat de tegenpartij niet uit de kosten komt. Dominguez en Miller zijn echter
blij en gaan door.
Ook de documentaire maker was nog niet van Dole verlost, zo
hoorden we al eerder in de Tegenlichtuitzending De bananenmaffia. Hier mijn
verslag van het onthutsende verhaal van een documentairemaker, die door Dole
werd aangevallen; hier
meer over Bananas, hier de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten