Moderne ondernemer zwengelt steeds nieuwe projecten aan
Ricardo Semler is een wonderlijk mens. Nadat hij het bedrijf
Semco van zijn vader overnam en op democratische wijze reorganiseerde, trok hij
zich terug uit de onderneming. Hij richtte zich op een nieuw project: het
stichten van een school waar kinderen alvast de principes leren die in het
bedrijf van toepassing zijn. Op dit moment is het bezig met een ander groot
project: het dorp Mellos in de Braziliaanse binnenlanden, waar hij in de buurt
een riant landgoed bezit, omtoveren tot een gemeenschap waarbij men op
harmonieuze wijze samenleeft. De bouw van een exclusief hotel vormt de
hoeksteen voor de economische activiteit. Voor de werknemers gelden dezelfde
principes als in de fabriek. Omdat het afhangt van de mensen zelf hoe ze het
werk in de praktijk georganiseerd wordt, wil Semler zich er niet teveel mee
bemoeien. Hij geeft een slinger en anderen borduren erop voort. Semler zit aan
het eind van de reportage in zijn landhuis, kijkt uit over het aangelegde meer
en de bossen en rookt een dikke Cubaanse sigaar. Hij maakt een wat verloren indruk.
Het is een opgave om stil te zitten, zegt hij. Hij overdenkt vaak welke
afspraken hij kan afzeggen. Tegenlicht mocht zich gelukkig prijzen dat hij tijd
voor hen vrijmaakte.
De documentaire begint met Semler in de kelder van zijn
landgoed op een basgitaar. Hij was in zijn jeugd in de ban van de rockmuziek en
wilde de vrijheid die eruit sprak overbrengen in het bedrijf Semco dat hij in
de jaren tachtig van zijn vader overnam. De prikklok vond hij een onding. Dat
moest anders kunnen. Hij ontsloeg een groot deel van het management, zette zijn
familie uit het bedrijf en stelde een pedagoog aan om een organisatie op te
zetten waarbij het niet uitmaakte hoe lang en wanner men werkte, zolang men
maar op tijd de opdrachten klaar had. Een goede arbeidsprestatie heeft te maken
met tevredenheid. We zien arbeiders die in hun hangmatten liggen omdat ze het tijd
vonden voor een moment voor zichzelf. Ze zitten veelal aan computers te werken.
Het bedrijf maakt grote industriële machines. Hun baas kennen ze niet of
nauwelijks. Een sportmedewerkster doet lichaamsoefeningen tussen de bureaus,
maar niet iedereen doet eraan mee. Men neemt zelf zijn beslissingen en men
deelt ook in de winst. Nog een sterk punt om de betrokkenheid van het personeel
te vergroten. Semler zegt dat de werknemer zich bij hem minder hoeft aan te
passen. Hij schreef de internationale bestseller Maverick en geldt als
een vooraanstaand figuur op het gebied van bedrijfsvernieuwing.
Semler kreeg het burgemeesterschap van San Paolo aangeboden,
maar had een ander idee, namelijk om de school te ontdoen uit het straffe
keurslijf. Kinderen moeten hun eigen interesses kunnen volgen, waardoor de
nieuwsgierigheid geprikkeld wordt. De autonomie staat voorop. In de
Luminarschool in Mellos worden deze principes in praktijk gebracht. De
individuele benadering staat tegelijk in dienst van de gezamenlijke
ontwikkeling. De meerderheid beslist wat ze wel of niet capoeira gaan doen.
Semler geeft een rondleiding over zijn landgoed in zijn
golfwagentje, dat hij ook nog eens tegen een boom rijdt. Hij heeft zelf de
architectuur ontworpen. Dat stelde hem in staat de architectonische wetten te
vermijden. Zeven jaar geleden kreeg hij een ernstig auto ongeluk. In het zicht
van de dood begreep hij dat hij jachtig leefde. Hij ging zich op wezenlijke
zaken concentreren. Zijn vader deed een psycho-analyse bij Freud en hield zich
niet met zijn zoon bezig, maar voor zijn moeder was hij, na zeven mislukte
bevallingen, een oogappel. Ze gaf hem zijn zelfvertrouwen mee. Zelf is hij een
aanhanger van Jung die oog had voor ongrijpbare energieën die in de wereld
werkzaam zijn en waar je geen invloed op hebt.
Je vraagt je af waarom Semler niet af en toe een kijkje
neemt in de fabriek, op de school en bij het dorpsproject om te horen of de
werknemers met zijn principes uit de voeten kunnen. Is de bedrijfsvoering niet
een cosmetische operatie in een tijdsperiode waarin mensen mondiger worden en
niet meer slaafs orders opvolgen? Winstdeling is een ander verhaal. In een andere
economie zou dat het uitgangspunt moeten zijn. De opvattingen over kindgericht
onderwijs zijn niet nieuw. De blik in de school was te kort om het experiment
op waarde te kunnen schatten. En staat dat dure hotel niet er ver weg van het
idee van harmonieus samenleven?
Hier
meer over de uitzending.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten