Geen monarchie maar democratie!

Tot mijn verontwaardiging te groot werd, heb ik op eergisteravond 28 januari j.l. de heisa rond de troonopvolging gevolgd. Ik kwam voor het nieuws en verbaasde me over de Oranjegezinde gevoelens die in de publieke omroep geventileerd werden, op de eerste plaats door de verslaggevers zelf. Alles in omroepland leek in rep en roer. Gekakel van jewelste. Op een volkomen overdreven verslaat men het afstand nemen van de troon door Beatrix, alsof er geen ander nieuws in de wereld is, alsof er niet gevochten wordt in Mali, alsof men niet lijdt in Syrië of van mening verschilt in Egypte, om naar enkele onderwerpen te noemen die onze aandacht verdienen. Bij ons niets van dat al. In Nederland wordt van zetel gewisseld. Daar moet alles voor wijken. Hier geen werkelijkheid, hier gelooft men in een sprookje. Het is het begin van de volksverdwazing die, net als het tweejaarlijkse nationale voetbalevenement, tot eind april ongekende vormen zal aannemen.  

We leven in de eenentwintigste eeuw, meende ik. De tijd van de monarchie ligt ver achter ons. We zijn geen onderdanen meer van een koning die de scepter zwaait. We zijn een parlementaire democratie, waarin we een gekozen vertegenwoordiging de macht geven om namens ons de gang van zaken te regelen, althans dat was ooit de bedoeling van het democratische systeem. Dat is echter in de loop der tijd uitgehold door internationale ondernemingen, financiële instellingen en slimme advocaten die de mazen van de wetgeving weten te vinden. Er waren ook altijd nog koningen die een vinger in de pap wisten te houden. Het was verheugend dat het parlement onlangs op de macht van de koningin beknibbelde. Zij dient geen rol te spelen in de kabinetsformatie en andere politieke zaken. Het kan niet zo zijn dat een absolute vorst de dienst uit maakt en de gang van zaken in het land regelt. Nog steeds zijn sommigen daar niet helemaal van overtuigd. Rutte zag in zijn reactie op de troonsopvolging nog steeds ruimte voor meer koningsmacht dan alleen de ceremoniële.

Leve de republiek, schreef ik, nadat ik het televisietoestel had uitgeschakeld, op Twitter. Niet als cynische reactie op het nieuws van de troonsopvolging, maar om mijn hart te luchten over zoveel domheid, meegaandheid, kritiekloze instemming met de koninklijke plannen. Nederland was ooit een republiek geweest. Het zou van durf getuigen als de politiek een discussie zou beginnen om de monarchie te heroverwegen. Wat mij betreft hoeft er geen president voor in de plaats te komen. Verkiezingen daarvoor zijn duur, omslachtig en hebben weinig betekenis. Waarom kiest de Tweede kamer niet een Minister van Staat, iemand die zijn sporen verdiend heeft? Laat die een aantal jaren de ceremoniële functie bekleden zoals staatshoofden uit andere landen ontvangen. Nederland zou daarmee een voortrekkersfunctie vervullen.

Een belangrijk aspect tegen de monarchie is dat het nationalisme erdoor wordt versterkt. Juist in een tijd van ruimere grenzen in een wereld die steeds kleiner wordt zou het van werkelijkheidszin getuigen om minder het nationale karakter te benadrukken en meer vanuit de internationale gemeenschap te redeneren. Wereldburgers zijn we, of we het willen of niet. Om de betrokkenheid van de bevolking te waarborgen zou de politieke schaalvergroting hand in hand moeten gaan met een grotere invloed voor de regio’s. De staat speelt in die wisselwerking slechts een ondergeschikte - zeg administratieve - rol, die later kan worden overgenomen door een internationale, misschien wel digitale, organisatie. Het wordt tijd om oude structuren los te laten, achterhaalde tradities op te geven en de blik vooruit te werpen.

Leve het internationalisme, leve de democratie!