De persoon Bob Dylan is omgeven door veel mystificaties. In I’m
not there is de zanger op weg naar een uitzinnige zaal en op het moment dat
hij het podium zal opstappen knijpt hij in de remmen. I am not there. Daar ligt ie dan. Geveld door zes
schoten. Het begint cryptisch. Het is wellicht de bedoeling dat Dylan na zijn
ongeluk uiteengevallen is in een multiple persoonlijkheid, die gespeeld wordt
door zes verschillende personen, waaronder de elfjarige negerjongen Woodie
Guthrie. Die neemt het voortouw. In een oude treinwagon reist hij in 1959 door
het zuiden en spreekt met twee oude mannen - een daarvan is Richie Havens -
over de blues die hij leerde van een zangeres die haar geliefde was
kwijtgeraakt. ‘Zing over je eigen tijd,’ raadt de vrouw hem aan die na het
samenspel het eten op tafel zet. Woodie stapt op en wordt in de trein beroofd
van zijn gitaar. Hij springt in het water en wordt gered door mevrouw Peacock
die hem uitnodigt om in haar huis te spelen. Hij vertelt dat hij net als Elvis
Presley naar Hollywood wil. Na een telefoontje uit een jeugdinrichting in
Minnessota vlucht hij naar New Jersey om bloemen te brengen aan de stervende
Woody Guthrie.
We verplaatsen ons naar Greenwich Village. Jack Rollins
vertolkte het levensgevoel zegt Alice Fabian, folksinger en activiste. Ze
leerde Jack kennen in 1962. Hij had iets te melden. Ze herinnert zich de dood
van Kennedy. Jack dronk teveel tijdens een diner in het Witte Huis en hield een
onsamenhangende toespraak waar hij zich later voor verontschuldigde.
Tussendoor komt de dichter Arthur Rimbaud in beeld die
ondervraagd wordt. Hij zit achter een tafel, spelt zijn naam en zegt dat hij
geen fatalist is, maar een troubadour. Woodie Guthrie is dood, little Richard
een predikant, rock and roll duivels, zegt Rimbaud, die bijna zelfmoord pleegde
uit radeloosheid. Ik accepteerde de chaos, zegt hij, maar accepteerde de chaos
mij? Hij geeft later zeven stelregels om onder te duiken, waaronder het idee
dat liefde altijd tijdelijk en grillig is en dat het beter is om niets te
scheppen.
Claire maakt een ontbijt voor haar twee dochters en belt
Robbie (de laatste rol van Heath Ledger) die in een hotel verblijft vanwege de afgesproken boottocht met de
kinderen. Louise Pickering neemt op omdat Robbie nog onder de douche staat. In
de hotelkamer staat de televisie aan. We zien documentaire beelden waarin Nixon
spreekt over de terugtrekking uit Vietnam. Schilderes Claire ontmoette de
22-jarige acteur Robbie in 1964. Hij speelde in Grain of sand. Het was
liefde op het eerste gezicht. I want you so bad, honey, klinkt het onder
de beelden.
Vanuit het vliegtuig bedenkt hij dat hij Claire moet bellen,
die echter de deur uit is en naar een feestje. Eenmaal weer thuis maakt Robbie
op een terras ruzie met een bevriend stel over zijn idee dat vrouwen niet
kunnen dichten. Je bent veranderd, zegt de vriend. Claire keert zich van hem
af. Later belt ze hem voor een afspraak over de kinderen en ze vraagt hem haar
foto’s mee te nemen. Robbie leest een brief van haar waarin ze zegt dat ze er
niet meer tegen kan en bij hem weggaat. Als Robbie bij haar is, verenigen ze
zich fysiek maar er volgt toch een rechtszaak.
Jude Quinn (Cate Blanchett) treedt met zijn band op op een festival in New
Engeland maar hun rockmuziek is veel te hard voor de folk oren. Hij gaat
vervolgens naar Engeland waar hij bedolven wordt onder de pers. Jude reageert
tegendraads. Hij wordt bedreigd door een bediende met een mes op zijn
hotelkamer maar zijn vriendinnetje slaat de belager van achter neer. Just
like a woman, zegt ze, als hij haar bedankt. Hij heeft veel plezier met de
Beatles en een lastig gesprek met Keenan Jones, verslaggever van de BBC, die
hem bestookt met moeilijke vragen. Als ze samen in een taxi zitten komt Allen
Ginsberg op een zijspan langszij. Jude stapt gekwetst uit. We horen de regels You don´t know what it
is, mr Jones. Judas, roept iemand tijdens een optreden in de
Verenigde Staten, waarna het publiek boos het podium opkomt.
Jude ziet spinnen maar is wel miljonair, al moet hij
daarvoor te veel optreden. Hij flirt met Coco Rivington en begint over haar kat
die al vier dagen weg is. Hij begrijpt niets van seks en liefde, zegt hij. Hij
is wanhopig en ziek. Kom van het kruis af, zegt Ginsberg. Jude staat naast hem.
Vriendin Angela Reeves leidt John naar God. Ze doen in 1974
samen aan bijbelstudie. Voorganger John legt de gemeente uit dat de duivel van
de geest overwonnen moet worden en dat men vrij is de boodschap van God op te
volgen. I keep pressing on, zingt het gospelkoor.
Billy the Kid (Richard Gere) verschuilt zich in het Westen. Hij is daar
onzichtbaar, ook voor zichzelf en wil daar sterven. Als hij met zijn paard uit
rijden gaat, ontsnapt zijn hond Henry. Op zoek naar hem komt hij de zwarte Homer
tegen die zegt dat de hond bang is voor lieden die een snelweg door het gebied
willen aanleggen. Billy rijdt naar het dorp, dat leegloopt, terwijl we One
more cup of coffee for the road horen en een giraf en een struisvogel zien
die in de stoet meelopen. Als Billy zich tijdens Halloween verzet tegen de
snelweg wordt hij in zijn nekvel gepakt en in de gevangenis gegooid. Na zijn
ontsnapping vertrekt hij, uitgezwaaid door Homer, met de trein. Billy zegt nog
dat vrijheid afhangt van de manier van leven en dat hij vaak niet weet wie hij
is. Alles speelt zich af in dezelfde ruimte, gister, vandaag en morgen. Waarop
de mondharmonica uit Mr. Tambourine man klinkt.
De film keert weer terug naar het fragment uit 1966 waarin
Jude in de remmen knijpt. Vervolgens zien we de vernielde motor tegen een boom.
Betekenisloosheid is heilig. Ik ben geen folkzanger, zegt Jude voordat hij door
zes schoten wordt geveld.
Een veelheid aan indrukken blijft over. De toespelingen
waren me niet allemaal duidelijk, overspoeld als ik werd door beelden waarop
geassocieerd kon worden. Nam de ene persoon het stokje over van de ander of
leefden ze naast elkaar? Wat is werkelijk en wat is fictie? Was er sprake van
chronologie of is de film thematisch? In mijn bespreking heb ik de
verschillende delen zo veel mogelijk bij elkaar gezet. Bij alle onduidelijkheid
maakten de prachtige folksongs veel goed. Die maakten veel los over de vrije vagebond die Dylan voor mij is. Tijdens de aftiteling kwam nog een
mooi filmpje langs over The Basement Tapes, waaraan de titel ontleend
is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten