Het leven is het maken van keuzes
Elf jaar na Extreem
luid en ongelooflijk dichtbij (2005) komt Jonathan Safran Foer (1977) met Hier ben ik, dat handelt over het stel
Jacob en Julia in Washington D.C. dat in een relatiecrisis terecht komt terwijl
in het Midden Oosten na een aardbeving een conflict ontstaat waarop de regering
mensen oproept de staat te komen helpen. Hier
ben ik is vooral een roman over het omgaan met conflicten en het maken van
keuzes.
Jeroen van Kan vraagt of Jacob iets kwijt moet raken of iets
los moet laten.
Foer zegt dat verhalen altijd een antwoord zijn op een
probleem en dat rusteloosheid die dat met zich meebrengt drama en empathie
teweegbrengt. Iedereen heeft zijn eigen angsten. Jacob vreest zijn gezin te
verliezen en zijn land, maar vooral het beeld dat hij van zichzelf heeft.
Loslaten is niet zijn grootste kwaliteit. Pas als hij zijn doodzieke hond moet
laten sterven, beseft hij dat hij meer moet loslaten meer dan de gebeurtenissen
van de zes weken waarin de roman zich afspeelt, veertig jaar van zijn leven
zelfs. Foer zelf weet eigenlijk niet of hij daar klaar voor is. Hij vergelijkt
de situatie van Jacob met die van Abraham die door God gevraagd wordt zijn zoon
Izaak te offeren. Abraham komt in gewetensnood omdat hij niet alleen God maar
ook zijn zoon verantwoording schuldig is. Bij Jacob gaat het om paradoxen die hij
in zijn leven ervaart tussen zijn gezin en zijn geliefde, tussen zijn joods
zijn en zijn Amerikaan zijn en tenslotte tussen zijn ouder zijn en vakman zijn.
De identiteit is een constructie die op de proef wordt gesteld als een mens
gedwongen wordt moeilijke keuzes te maken. Pas dan wordt zichtbaar wie men
werkelijk is. Jacob zegt aanvankelijk tegen een Israëlische neef die op bezoek
komt, dat hij tenminste in existentiële omstandigheden leeft, waarop de neef
zegt dat Jacobs probleem is dat hij geen probleem heeft. Volgens Foer worden
steeds meer mensen op het ogenblik voor existentiële uitdagingen gesteld.
Van Kan vraagt waar de huwelijkscrisis tussen Jacob en Julia
mee te maken heeft.
Volgens Foer is het zowel een mysterie als een tragedie. Het
vuur was er al langer uit als Julia de sms berichten van Jacob met zijn
geliefde leest. De twee hebben te weinig affectie met elkaar. Er was teveel
nabijheid, die de intimiteit en de seksualiteit smoorde. Julia hertrouwt en
Jacob komt op haar bruiloft hetgeen een pijnlijke scène was om te schrijven.
Van Kan gaat verder over de relatie van Jacob met zijn eigen
vader.
Foer zegt dat de twee nooit met elkaar in gesprek gingen.
Jacob verdringt het verleden door er een grap over te maken. Daardoor leven er
ook veel taboes in zijn gezin, zoals over de holocaust waarover nooit gesproken
wordt. De vader van Jacob is de personificatie ervan. In de Verenigde Staten is
hij een alomtegenwoordige afwezigheid.
Van Kan begint over de dierenarts die een belangrijke rol in
het boek vervult, omdat hij Jacob aanzet tot reflectie op zijn leven.
Foer zegt dat Jacob eigenlijk niets weet over de hond en
zijn eigen vader. Met de dood van de laatste sterft een belangrijk element van
de joodse identiteit uit. Ook Julia en Jacob gaven elkaar geen kans om de
relatie te herstellen. Nadat Julia de pornografisch getinte sms-jes van Jacob
aan zijn geliefde gelezen heeft, volgt er al snel een scheiding. Julia woont in
een hotel en Jacob wil naar Israël maar hoopt dat Julia hem tegenhoudt. Zij is
echter zijn gepraat beu. De kracht van woorden speelt een belangrijke rol in
het boek. Jacob is nooit vreemd gegaan, alleen met woorden, maar voor Julia is
de grens bereikt. Ze had liever een man gehad met daadkracht dan iemand die
alleen verbaal ingesteld is. Of Jacob tenslotte de muur weet te slechten moet
de lezer zelf beoordelen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten