Lucas Ellerbroek over Planetenjagers, VPRO-Boeken, 8 februari 2015

Hoe verder men keek, hoe groter het leek

Astronoom Lucas Ellerbroek gaat, zoals de ondertitel al zegt, in Planetenjagers op zoek naar buitenaards leven, een eeuwige bron van fascinatie.

Wim Brands zegt dat er op het ogenblik veel artikelen verschijnen die over planeten gaan. Er komen er steeds meer.

Ellerbroek zegt dat er vijf per week bij komen.

Brands wil weten wat een exoplaneet is.

Een planeet die om een andere ster draait dan de zon. Twintig jaar geleden werd de eerste gevonden.

Brands vraagt hoe Ellerbroek bij zijn onderwerp gekomen is.

Ellerbroek vertelt dat hij als kind met zijn opa naar het Teylers Museum ging en daar een model zag van het zonnestelsel. De koperen bol met stokjes die de planeten aangaven, fascineerde hem. Hij ging evenwel natuurkunde studeren, maar belandde op een promotieplek toch weer naast een telescoop.

Brands merkt op dat er onder astronomen planetenjagers zijn en theoretici.

Volgens Ellerbroek komt de wetenschap alleen verder als beiden met elkaar samenwerken.

In zijn boek Planetenjagers behandelt hij een aantal astronomen door de eeuwen heen, te beginnen bij druktemaker Bruno die in de zestiende eeuw een veelheid aan oneindige planeten postuleerde en daardoor als ketter op de brandstapel belandde. Achteraf had hij wel gelijk.

Christiaan Huygens ontdekte in de zeventiende eeuw met zijn telescoop manen rondom Saturnus en mat de afstand tot de sterren. Hij had ook humor, schreef het eerste science fiction boek, waarin hij op reis ging door het heelal en fantaseerde over buitenaards leven op exoplaneten.

De Kepler telescoop gaf in de twintigste eeuw het startsignaal tot de planetenjacht. Een medewerker van Nasa kwam na het Apollo project met een manier om exoplaneten te ontdekken. In vier jaar tijd werden met zijn methode meer dan vijftienhonderd planeten ontdekt, hetgeen Brands tot een versregel verleidt van Jules Deelder: Hoe verder men keek, hoe groter het leek.

Ellerbroek bevestigt dat deze dichterlijke inval klopt. Door verder te kijken en verschillende atmosferen onder de loep te nemen veranderde onze definitie van wat we onder leven verstaan.  

Brands ziet nog geen E.T.’s om brommertjes voorbij komen.

Volgens Ellerbroek moeten we, om verder te komen, eerst weten wat buitenaards leven is. Bij ons gaat het om zuurstof, op Mars om methaangas.

Brands vraagt hoeveel exoplaneten er nu zijn gevonden.

Ellerbroek zegt dat het er een paar duizend zijn, maar dat is het topje van de ijsberg. Inmiddels weten we dat er meer planeten dan sterren zijn.

Brands realiseerde zich dat men met bevatten niet verder komt.

Volgens Ellerbroek gaat het om waarnemen en de juiste vragen stellen.