Schrijven vanuit de bron
De autobiografie van Hendrickje Spoor over verhouding met haar
vader heeft als ondertitel Het verhaal
over een opvoeding en is volgens de omschrijving een openhartige, soms
pijnlijke, maar meest ontwapenende en menselijk portret van haar vader André
Spoor, voormalig hoofdredacteur van de NRC, zijn huwelijk en hun gezin in een
uitgesproken liberaal, artistiek en intellectueel milieu.
Volgens Wim Brands leest het autobiografische boek als een
roman. Hij vraagt haar waarom ze dit schreef.
Spoor miste haar vader en kwam op deze manier dicht bij hem.
Het is het verhaal van hun vriendschap. Het boek kon geen roman worden want dat
genre vindt ze vervelend. Het echte fascineert haar, het bedachte niet. Het zou
ook niet fair zijn haar haar vader als romanfiguur af te beelden. Het gaat uit
van engagement en liefde. Haar vader was authentiek in de zin dat hij bij
zichzelf bleef, al had hij merkwaardige eigenschappen, waarover we verder niets
horen.
Brands gaat verder met de opvoeding van Spoor en de relatie
tussen haar ouders.
Spoor vertelt dat haar moeder een kunstschilder was en
alcoholiste, die in therapie ging bij de controversiële Henk Jurriaans. Ze
noemt haar moeder, die uit een gesloten katholiek nest kwam en artistiek
begaafd was, een getormenteerde persoonlijkheid. Ze vond het moeilijk haar
kunstenaarschap gestalte te geven.
Brands zegt nogal plompverloren dat haar vader zich aan de
au-pair vergreep.
Spoor nuanceert dat beeld. Haar vader was geen seksmaniak.
Ze zag een keer dat hij in een wilde omhelzing met de au-pair was.
Brands vraagt naar haar problematische jeugd.
Volgens Spoor lag het ook wel aan de generatie van haar
ouders, die gek deden, de vrijheid namen op seksueel gebied en experimenteerden
met hun huwelijk. Als kind keek anders tegen de dingen aan. Ze observeerde om
te overleven. Op haar tiende kwamen ze terug uit de Verenigde Staten. De
overgang was moeilijk, vooral sociaal. Ze nam vanaf dat jaar afstand, zo herinnert
ze zich van een vakantie in de buitengewoon mooie Franse natuur. Op de
middelbare school had ze het moeilijk. Ze vluchtte weg in Oscar Wilde en
schreef korte, bevreemdende verhalen waarin angst een grote rol speelde.
Brands memoreert dat ze brieven van haar vader aan haar in
het boek heeft opgenomen, die op een hele intieme relatie duiden.
Spoor zegt dat die relatie begon nadat haar ouders op haar
tiende scheidden. Ze voelde zich meer op haar gemak bij haar vader dan bij haar
moeder. Hij hield net als zij van lezen en schrijven. De adviezen die haar
vader aan haar vroeg, ervaarde ze als normaal. Als kind hoort men bij de
ouders. Later ervaarde ze de beklemming van de verhouding.
Brands vraagt of ze tijdens het schrijven wel eens twijfelde
over haar schaamteloosheid.
Spoort ontkent dit, al was het soms moeilijk iets te
beschrijven, zoals haar leugen tijdens een televisieuitzending van de IKON in
een programma over gescheiden ouders, waarin zij beweerde dat haar vader haar
moeder sloeg, terwijl hij zoiets nooit deed. Ze was toen tien jaar oud en zei
dat waarschijnlijk omdat ze wilde opvallen.
Brands vraagt zoals vaker naar haar belangrijkste ontdekking
tijdens het schrijven.
Spoor antwoordt dat ze zich heeft losgemaakt, haar zo zijn
heeft gevonden.
Brands moest tijdens het lezen denken aan de dagboeken van
Hans Warren.
Spoor aan Paul Leautaud. De autobiografie is in Frankrijk meer
geaccepteerd als literair genre. Het schrijven over jezelf was ook de bron waar
het schrijven uit voortkomt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten