De angst om over te schieten verlamt elk non - conformisme
De sfeer zit er al voor het begin van de voorstelling in de benedenzaal
van de Toneelschuur goed in. Achter een groot wit scherm met blauw licht
dansen De Hollanders uitgelaten op opzwepende muziek. Het publiek moet weten
dat er een groot feest aan de gang is. De belichting neemt een belangrijke
plaats in. Het sfeer na het feest is verstild en donker. Buiten regent het. Imke
en Thijs, zoals ze in het echt ook heten, voeren in het donker een dialoog
zoals mensen dat doen aan het eind van een feest. Over vrienden die er geweest
zijn en wie niet. Over een onvindbare kurkentrekker en over teckels. Langzaam
worden hun gezichten zichtbaar. Ze schieten in de lach als het over een andere
vrouw gaat. Thijs heeft wel zin in Imke, maar die is nogal serieus. Eva
verbreekt hun intieme samenzijn. Ze belt met haar mobieltje. Pas bij het eerste
swingende nummer Heb je tic of ben je aan
het dansen zien we ook Thomas en Simone.
Volgens de begeleidende tekst gaat het om de laatste vijf
overgebleven van een feest, dat symbool kan staan voor de glorietijd van de
westerse beschaving, als de laatste vijfentwintig jaar tenminste zo genoemd kunnen
worden. De laatsten komt volgens de
begeleidende tekst voort uit de vraag of we aan het einde van een tijdperk
leven. Waar moeten we voor strijden en wat laten we juist achter? Helaas
blijven de antwoorden achterwege. De vijf hebben hun eigen preoccupaties.
Thomas met de alcohol en zijn vreselijke hoest die nogal onnatuurlijk uit zijn
lijf komt, Eva met de liefde die ze deelde met iedere man die ze tegenkwam en
die haar telkens weer een aangename roes van pijn bezorgde, Thijs met zijn
vrees om slechts een samenloop van omstandigheden te zijn, Simone met haar
geloof en Imke met haar herinneringen.
De verhoudingen tussen de vijf wisselen van sympathie tot
antipathie. Eva hadden al eens eerdere relaties met de twee mannen. De
conversaties gaan over liefde, die zich niet laat dwingen zoals mannen wel
denken en over de kick van wurgseks. Thomas komt met een openhartige bekentenis
over zijn gevoel om er niet bij te horen. Hij was negen jaar en met zijn ouders
op de camping. Hij kon niet slapen, hoorde de ademhaling van zijn ouders en
besefte dat ze er ooit niet meer zouden zijn. Hij keek uit het raampje van de
caravan naar de vrolijke drukte op het terras. Met een gevoel van
buitengesloten te zijn dat hem daarna nooit meer verliet.
De urgentie neemt toe als de regen stopt. Het is de
aankondiging van het einde. Het publiek begrijpt dat ze alleen met tweetallen
kunnen ontkomen. Na een muzieknummer piepen Imke en Thijs er op hoge laarzen tussen
uit. Wie van de drie blijft als laatste over en wordt geconfronteerd met diepe
eenzaamheid? Simone wil zich opofferen. Als Thomas op zoek gaat naar brood kunnen
de twee vrouwen samen weggaan, maar dat willen ze Thomas toch ook niet aandoen.
Als Thomas terugkomt is hij vooral opgelucht dat hij het eten niet allemaal
alleen op te eten. De afloop is tenslotte wat gekunsteld.
Als De Hollanders even stil waren geweest hadden ze misschien dit
fragment uit de door Willem de Wolf geschreven toespraak van Eleanor Marx in de
bovenzaal kunnen horen. ‘Je kan naar de
maan reizen, je kan onsterfelijk worden door biogenetica, je kan al je seksuele
fantasieën uitleven. Maar als het over de samenleving gaat en over de economie
wordt bijna alles voor onmogelijk gehouden. Je wilt de belastingen voor de
rijken een beetje verhogen, ze zeggen dat het onmogelijk is, wat meer uitgeven
aan gezondheidszorg, dan verliezen we onze concurrentiepositie. We kunnen ons
alles voorstellen behalve het einde van het kapitalisme.’
In plaats van strijdbaarheid te tonen, sussen ze ons met als toegift het liedje Hoogste tijd in
slaap. Sukkels zijn het, zoals de aankondiging al liet weten, vermoeide
zichzelf bevestigende en besluiteloze sukkels. Producten van hun tijd, bang
voor elke vorm van non-conformisme.
Theatercollectief De Hollanders maakt toneelstukken in
samenwerking met Nederlandse auteurs. Na de bijdrage van Arnon Grunberg en
Arthur Japin schreef dit keer Erik de Jong van Spinvis de tekst. Bij de muziekcomposities
was ook Eva van Manen betrokken. De regie was in handen van Gerardjan Rijnders.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten