Mooi vormgegeven spel over een driehoeksverhouding
Het toneelstuk Betrayal
van Pinter is sinds 1987 al vaak opgevoerd. In het Nederlandse taalgebied waagden gerenommeerde
toneelgroepen als Stan en Toneelgroep Amsterdam zich aan dit - in achterwaartse
richting geschreven - overspeldrama, spelend in de jaren 1975 en 1968 tussen literair
agent Jerry en galeriehoudster Emma, echtgenote van uitgever Robert. Dat Barakoeda i.s.m. Nachtgasten iets extra’s
aan de driehoeksverhouding toevoegen, bleek wel uit de zaal die tijdens de
première vijf kwartier lang muisstil was.
Meteen al de opstelling met stoelen op het podium is
verrassend. Een deel van het publiek neemt daarop plaats. De spelers lopen negen
scènes lang tussen hen door. Emma vraagt tijdens de voorstelling aan iemand om haar
schort vast te knopen en een ander om een fles drank open te draaien. De
openbaarheid staat in een mooi contrast tot het geheime verbond en straalt
warmte uit in een ijzig menselijk drama. Een oud nummer van de Rolling Stones en
later van Queen en Tina Turner zorgt voor veel sfeer.
De eerste scène wordt gespeeld tussen Emma en Jerry, beiden gekleed
in regenjassen. Het is Londen, 1977. Ze spreken over hun zevenjarige relatie
die twee jaar daarvoor eindigde. Emma vertelt dat ze Robert heeft ingelicht
over hun relatie. Jerry is overstuur. Hoe kon Emma zijn beste vriend, met wie
hij als literair agent ook zakelijk omgaat, daarover verteld hebben? Emma zegt
dat ze een nacht lang gepraat hebben, waarin Robert een verhouding bekende en
zij niet kon achterblijven. Jerry en Emma vragen elkaar verschillende keren hoe
het gaat en krijgen zoals dat gaat steeds minder oppervlakkige antwoorden. Emma
vraagt ook naar Judith, de vrouw van Jerry en diens twee kinderen, al was het
gebruik om nooit namen te noemen. Jerry refereert aan de keer dat hij de jonge dochter
van Emma in de lucht gooide, tot drie maal toe en tot plezier van allen.
In de tweede scène nodigt Jerry Robert uit om over de
bekentenis van Emma te praten. Hij vreest dat zijn beste vriend hem niet meer
wil zien, maar Robert doet alsof hij niet boos is. Hij vertelt dat hij al vier jaar daarvoor van hun relatie wist.
In een mooi uitgespeelde scène van jaren daarvoor spreekt hij Emma aan op een
brief die zij van Jerry ontving. Hij herkende het handschrift. Na lang
doorvragen bekent Emma dat zij en Jerry en liefdesverhouding hebben, die ze in
een flat in Noord praktiseren. Tijdens dezelfde scène leest Emma een boek van
Spinks, een nieuwe schrijver, geprezen door Jerry en afgekeurd door Robert. Ze doet alsof ze geboeid leest maar heeft ondertussen meer aandacht voor het publiek.
De kleding die begint met regenjassen wordt in het stuk steeds schaarser.
Steeds meer ontdaan van vormelijkheid, steeds meer casual, zoals de
verhoudingen waren in 1968 toen Jerry tijdens een feestje helemaal gek werd van
verliefdheid op Emma.
Het verhaal speelt in het literaire milieu en bevat veel humor
zoals over Benders en Spinks, auteurs die voor grappige verdeeldheid tussen de spelers
zorgen of over een partij squash, die Robert graag met Jerry speelt, maar dan
wel zonder het bijzijn van Emma, die zich daarop natuurlijk zwaar beledigd
voelt. Als Robert Jerry naar zijn mening daarover vraagt, kan die natuurlijk
niets zeggen en geeft een ontwijkend antwoord. Robert is toch al een macho man die
lak heeft aan conventies en graag commandeert.
Bedrog is een
prachtig vormgegeven spel over een driehoeksverhouding, vertaald door Gerrit
Kouwenaar, geregiseerd door Koen Wouterse en gespeeld door Margje Wittermans,
Kees Boot en York Zwart.
Bijgewerkt, 20 december 2014 om 11:24 uur.
Bijgewerkt, 20 december 2014 om 11:24 uur.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten