Lezen van belang om een completer mens te worden
Carolina Lo Galbo heeft Renate Dorrestein uitgenodigd om wat
langer met haar te kunnen praten over haar nieuwste roman Reddende engel, eerder werk zoals Weerwater (2015) en haar schrijverschap. Ze zegt al meteen dat de
schrijfster ziek is en niet meer beter wordt. Daarover opent het gesprek en
daarna wil Dorrestein het liever over de literatuur hebben.
Dorrestein zegt op de opmerking van Lo Galbo dat ze zich
niet als patiënt wil gedragen. Ze wil daarentegen dat alles gewoon blijft zoals
het was. Ze heeft een hekel aan goed bedoelde grafstemmen door de telefoon. Ze
neemt aan dat ze net zo lomp en onhandig blijft als ze altijd geweest is en
vindt dat geen ramp. Lo Galbo vraagt naar het elektronisch kastje voor
pijnbestrijding dat haar sinds twee weken comfort geeft nadat morfine niet meer
werkte, maar daarna is het echt de beurt aan de literatuur.
Lo Galbo toont een aantal boeken van Dorrestein die op tafel
liggen waaronder Het geheim van de
schrijver, bedankt haar voor de
inhoud daarvan en vraagt haar naar de in het boek genoemde moed die nodig is om
te schrijven.
Dorrestein spreekt van een wonderlijk evenwicht dat er moet
zijn tussen behagen en afrekenen. Om in vrijheid te kunnen schrijven dient men
niet bang te zijn wat een ander ervan vindt. Omdat de lezer ook een bondgenoot
is, ligt de verhouding ingewikkeld. Lezers vragen haar vaak hoe het met de
personages gaat die in haar boeken voorkomen. Omdat men lezers van alles kan
wijsmaken, dient een schrijver voorzichtig met de lezer om te springen.
Schrijven is niet alleen expressie, maar ook impressie naar de lezer. Doseren
is belangrijk net als de lezer het gevoel geven dat men bij de schrijver in
goede handen is. Ze had dat zelf met een scène in Catcher in the rye als het zusje van de hoofdpersoon samen met hem
wil vluchten en hij bedenkt dat zijn plan niet goed is.
Lo Galbo vraagt of een goede afloop belangrijk is.
Dorrestein merkt op dat het in haar boeken nog alle kanten
op kan. Een roman is een toegangspoort tot emoties die we in het leven van ons
afhouden en lezen maakt dat we completere mensen worden. Door lezen gebeurt dit
meer dan door het kijken naar een film omdat we zelf aan de hand van het boek
de inhoud voorstellen. Zelf weet ze ook nooit van tevoren hoe haar personages
morele dillema’s oplossen.
Lo Galbo vraagt naar de inhoud van Weerwater waarin de wereld vergaat behalve Almere.
Dorrestein zegt dat ze, na een periode waarin zij een
schrijfblokkade had, een uitnodiging kreeg om in Almere gastschrijver te
worden. De nieuwe stad bevrijdde haar van de last van het verleden, waaronder
de zelfmoord van haar zusje. Ze durfde het aan te schrijven over verbinding.
Bloedbanden vindt ze dwingend terwijl een partner die men zelf kiest juist
vrijheid geeft. Dat thema komt ook voor in Reddende
engel, maar de verschijning daarvan is ook in de huizen langs de straat te
zien.
Lo Galbo brengt de vele brieven ter sprake die Dorrestein
tegenwoordig krijgt, waaronder een brief waarin ze een meemoeder wordt genoemd.
Dorrestein vertelt dat ze een trouwe lezersschare heeft van
vrouwen van haar eigen leeftijd die haar in de loop der tijd gevolgd hebben.
Men is door te lezen nooit alleen, zegt ze. Daardoor voelt men zich prettiger.
Ze herinnert zich een mail van een middelbare scholiere die haar dwong een
antwoord te formuleren op de vraag wat werkelijk belangrijk in het leven is.
Dat is volgens haar de verbinding met de ander. Ze haalt haar geliefde schrijver
Kurt Vonnegut aan die het begrip karass
gebruikte om aan te geven dat mensen bij elkaar horen en samen iets tot stand
kunnen brengen.
Lo Galbo brengt het personage Dennis uit Weerwater ter sprake die getergd wordt
door de zelfmoord van zijn vader maar desondanks een gelukkig leven tegemoet
gaat.
Dorrestein antwoordt dat hij de angst kwijtraakt om een
verbinding met anderen aan te gaan, maar dat dit geen standaard oplossing is.
Elk type zelfmoord kent een eigen antwoord. Het boek heeft haar niet meer inzicht
gegeven in de daad van haar zusje. Ze hoorde van psychiater Bram Bakker dat
zelfmoord eerder een probleem van de wereld is dan van een individu. Een roman
schrijven is geen therapie, wellicht dat een dagboek daar eerder voor in
aanmerking komt.
Lo Galbo vraagt naar haar lievelingsboek.
Dorrestein antwoordt dat haar laatste boek altijd haar
lievelingsboek is, maar dat ze inmiddels met een nieuw boek bezig is waarvan ze
hoopt dat ze het af krijgt, hoewel dat anders ook geen ramp is, maar over de
betekenis van die uitspraak laat ze zich niet uit, zoals ze dat ook nooit doet
over boeken waaraan ze nog werkt.
Na afloop van de uitzending riep Dorrestein nog op om te
blijven lezen. Op Twitter werd daarvan melding gemaakt in een filmpje dat ruim
een minuut duurde. Dit is volgens haar de enige manier om ervoor te zorgen dat
de wereld niet vergaat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten