Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 18 december 2017

Renate Dorrestein over Reddende engel, VPRO Boeken, 17 december 2017


Lezen van belang om een completer mens te worden

Carolina Lo Galbo heeft Renate Dorrestein uitgenodigd om wat langer met haar te kunnen praten over haar nieuwste roman Reddende engel, eerder werk zoals Weerwater (2015) en haar schrijverschap. Ze zegt al meteen dat de schrijfster ziek is en niet meer beter wordt. Daarover opent het gesprek en daarna wil Dorrestein het liever over de literatuur hebben.

Dorrestein zegt op de opmerking van Lo Galbo dat ze zich niet als patiënt wil gedragen. Ze wil daarentegen dat alles gewoon blijft zoals het was. Ze heeft een hekel aan goed bedoelde grafstemmen door de telefoon. Ze neemt aan dat ze net zo lomp en onhandig blijft als ze altijd geweest is en vindt dat geen ramp. Lo Galbo vraagt naar het elektronisch kastje voor pijnbestrijding dat haar sinds twee weken comfort geeft nadat morfine niet meer werkte, maar daarna is het echt de beurt aan de literatuur.

Lo Galbo toont een aantal boeken van Dorrestein die op tafel liggen waaronder Het geheim van de schrijver, bedankt haar voor de inhoud daarvan en vraagt haar naar de in het boek genoemde moed die nodig is om te schrijven.
Dorrestein spreekt van een wonderlijk evenwicht dat er moet zijn tussen behagen en afrekenen. Om in vrijheid te kunnen schrijven dient men niet bang te zijn wat een ander ervan vindt. Omdat de lezer ook een bondgenoot is, ligt de verhouding ingewikkeld. Lezers vragen haar vaak hoe het met de personages gaat die in haar boeken voorkomen. Omdat men lezers van alles kan wijsmaken, dient een schrijver voorzichtig met de lezer om te springen. Schrijven is niet alleen expressie, maar ook impressie naar de lezer. Doseren is belangrijk net als de lezer het gevoel geven dat men bij de schrijver in goede handen is. Ze had dat zelf met een scène in Catcher in the rye als het zusje van de hoofdpersoon samen met hem wil vluchten en hij bedenkt dat zijn plan niet goed is.

Lo Galbo vraagt of een goede afloop belangrijk is.
Dorrestein merkt op dat het in haar boeken nog alle kanten op kan. Een roman is een toegangspoort tot emoties die we in het leven van ons afhouden en lezen maakt dat we completere mensen worden. Door lezen gebeurt dit meer dan door het kijken naar een film omdat we zelf aan de hand van het boek de inhoud voorstellen. Zelf weet ze ook nooit van tevoren hoe haar personages morele dillema’s oplossen.

Lo Galbo vraagt naar de inhoud van Weerwater waarin de wereld vergaat behalve Almere.
Dorrestein zegt dat ze, na een periode waarin zij een schrijfblokkade had, een uitnodiging kreeg om in Almere gastschrijver te worden. De nieuwe stad bevrijdde haar van de last van het verleden, waaronder de zelfmoord van haar zusje. Ze durfde het aan te schrijven over verbinding. Bloedbanden vindt ze dwingend terwijl een partner die men zelf kiest juist vrijheid geeft. Dat thema komt ook voor in Reddende engel, maar de verschijning daarvan is ook in de huizen langs de straat te zien.

Lo Galbo brengt de vele brieven ter sprake die Dorrestein tegenwoordig krijgt, waaronder een brief waarin ze een meemoeder wordt genoemd.
Dorrestein vertelt dat ze een trouwe lezersschare heeft van vrouwen van haar eigen leeftijd die haar in de loop der tijd gevolgd hebben. Men is door te lezen nooit alleen, zegt ze. Daardoor voelt men zich prettiger. Ze herinnert zich een mail van een middelbare scholiere die haar dwong een antwoord te formuleren op de vraag wat werkelijk belangrijk in het leven is. Dat is volgens haar de verbinding met de ander. Ze haalt haar geliefde schrijver Kurt Vonnegut aan die het begrip karass gebruikte om aan te geven dat mensen bij elkaar horen en samen iets tot stand kunnen brengen.

Lo Galbo brengt het personage Dennis uit Weerwater ter sprake die getergd wordt door de zelfmoord van zijn vader maar desondanks een gelukkig leven tegemoet gaat.
Dorrestein antwoordt dat hij de angst kwijtraakt om een verbinding met anderen aan te gaan, maar dat dit geen standaard oplossing is. Elk type zelfmoord kent een eigen antwoord. Het boek heeft haar niet meer inzicht gegeven in de daad van haar zusje. Ze hoorde van psychiater Bram Bakker dat zelfmoord eerder een probleem van de wereld is dan van een individu. Een roman schrijven is geen therapie, wellicht dat een dagboek daar eerder voor in aanmerking komt.

Lo Galbo vraagt naar haar lievelingsboek.
Dorrestein antwoordt dat haar laatste boek altijd haar lievelingsboek is, maar dat ze inmiddels met een nieuw boek bezig is waarvan ze hoopt dat ze het af krijgt, hoewel dat anders ook geen ramp is, maar over de betekenis van die uitspraak laat ze zich niet uit, zoals ze dat ook nooit doet over boeken waaraan ze nog werkt.

Na afloop van de uitzending riep Dorrestein nog op om te blijven lezen. Op Twitter werd daarvan melding gemaakt in een filmpje dat ruim een minuut duurde. Dit is volgens haar de enige manier om ervoor te zorgen dat de wereld niet vergaat. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten