Schuchtere ballerina aangezet tot losbandigheid
Het pompeuze openingsbeeld van 20th Century Fox met de
sterke lichtstralen vanuit een in betonnen gegoten logo zegt eigenlijk al
genoeg. Wat we kunnen verwachten zal weinig subtiel zijn en bedoeld voor
kijkers die met hun ogen half dicht naar een sprookje willen kijken. In dit
geval een uitgebeende interpretatie van het sprookje van het Zwanenmeer, waarin
het kwaad in de vorm van een zwarte zwaan de strijd aanbindt met de goede en
dus witte zwaan.
Ballet vormt het begin en het einde van Black Swan. Het begin van de film met ballerina Nina Sayers is een
beeld uit het einde waarin er een katharsis optreedt die de weer ontwaakte kijker met veel instemming zal begroeten. Ze heeft na veel lichamelijk
en geestelijk leed het kunstje toch geflikt. Ook haar choreograaf Thomas Leroy
tovert een big smile op zijn gezicht, al is de manier waarop hij zijn pupil tot
een topprestatie heeft verkregen niet fraai en verdient hij een taakstraf.
Het gaat erom dat Nina de zwarte en de witte zwaan in
zichzelf moet verenigen en dat haar dat maar niet lukt omdat ze nog erg
kinderlijk en verlegen is. Thomas probeert de losbandige vrouw in het kind tot leven
te wekken maar dat gaat natuurlijk niet door haar naar zich toe te trekken en
haar heftig te kussen of haar de tegenstrijdige bevel te geven om de
verlegenheid los te laten. Daarbij heeft Nina ook nog een dominante moeder die
graag ziet dat haar dochter bereikt wat voor haar onbereikbaar was, haar scherp
in de gaten houdt en ervoor zorgt dat ze voldoende nachtrust krijgt.
Het onderwerp ballet vormt een gemakkelijke ingang om een
film in elkaar te timmeren. Alle clichés worden uit de kast gehaald: de
moeizame repetities, de onderlinge afgunst tussen de ballerina’s en de macho
gedrag van de choreograaf om er maar enkele te noemen. Het begint er al mee dat
Leroy zijn bedoelingen met het Zwanenmeer aan zijn meisjes duidelijk maakt terwijl
ze druk aan het oefenen zijn. Ik begrijp dat zoiets snelheid geeft aan de film
maar amateuristisch is het wel en ook heel oppervlakkig. Het zou de film goed
doen als er een stevige discussie werd gevoerd over de interpretatie van Leroy.
De half in slaap gesuste kijker heeft inmiddels wel te doen
met de lieve Nina Sayers (Natalie Portman), die door haar voorlijke collega Lily het verkeerde
pad op wordt gestuurd. Het zegt veel over het Amerikaanse en westerse mensbeeld
dat een vrouw niet de kans krijgt om haar eigen ontwikkeling te volgen en dat
mannen een vrijbrief hebben hun macht op te leggen aan hun ondergeschikten.
Helaas is Nina niet zo sterk dat ze tegen de ambitie van haar moeder kan
ingaan. Ze heeft ook al wondjes op haar lijf omdat ze zich ’s nachts krabt. Hoewel
ze die probeert te verbergen is haar moeder er als de kippen bij om haar nagels
kort te knippen.
It was perfect, zegt Nina op het eind, als ze toch de
gewenste rol op de planken heeft gezet. Dat ze daarbij een zware buikwond heeft
opgelopen waarmee ze wellicht haar leven moet bekopen is bijzaak. In de
commerciële wereld telt alleen de heroïek.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten