Het droevige lot van een aardig maar wanhopig meisje
Twee jaar geleden maakte Maasja Ooms de aangrijpende
documentaire Tussen mensen, waarin
een Brabants stel in therapie probeert te leven met de patronen die zij in hun
relatie ontwikkeld hebben. Inmiddels is zij terug met de door Willemijn Cerutti
geproduceerde en niet minder aangrijpende documentaire Alicia waarin we enkele jaren een meisje van een jaar of tien met
dezelfde naam volgen dat langzamerhand vermalen wordt in de jeugdhulpverlening.
Alicia sluit aan bij de documentaire Ik
ben geen probleemkind, ik ben een uitdaging die Rolf Orthel een jaar
geleden maakte over een gesloten jeugdinrichting.
Van tevoren lezen we in kille typeletters, die vaker een indruk
geven van hetgeen in rapportages over Alicia wordt gezegd, dat zij in haar tweede
levensjaar in een pleeggezin geplaatst is, met vijf jaar vanwege de dood van
haar pleegvader in kindertehuis Maashorst in Reek terecht kwam waar ze
inmiddels, negen jaar oud, wacht op plaatsing in een nieuw pleeggezin.
Ooms begint met een beeld van een konijn in een hok met
tralies op het terrein van de Maashorst. Het symboliseert de gevangenschap van
Alicia, zoals ze die zelf ervaart. Ze zou niets liever willen dan een gewoon
leven leiden in een pleeggezin maar dat is nog niet zo gemakkelijk te vinden.
De teleurstelling druipt van het gezicht van Alicia als de leiding haar zo
voorzichtig mogelijk vertelt dat het tijdstip van overgang naar een pleeggezin
onzeker is (zie poster). Alicia vindt troost bij een klein konijntje dat ze in een
schoenendoos bewaart, maar droevig genoeg gaat dat later dood.
Op de afdeling is Alicia onrustig. Zij kijkt uit het raam en
ziet anderen die opgehaald worden door hun ouders. Dat reageert ze af op haar
groepsgenoten en gedraagt zich dominant ten opzichte van jongere kinderen. De
leiding is lief voor haar, geeft haar een kus voor het slapen gaan. Als ze
zichzelf niet meer in bedwang heeft wordt ze naar haar kamer gestuurd tot ze
weer kalmer is. Een bezoek aan haar moeder en haar halfbroertje op haar verjaardag
doet haar goed, maar terug in het tehuis krijgt ze een terugslag. Ze raakt snel
van streek als ze met haar moeder probeert te chatten en die niet reageert. Dat
is voor haar het bewijs dat ze niet gewenst is en alleen in de wereld staat. Ze
steekt haar tong uit maar Ooms die haar op haar bed filmt waar ze met haar lijf
uitdrukking probeert te geven aan hetgeen binnen in haar leeft. De leiding
vindt haar uitspraken en gedrag steeds zorgwekkender en dient haar pillen toe
die haar angst binnen de perken moeten houden, maar Alicia doet een dringend
beroep op voogd Machteld om een andere plek voor haar te vinden. Een aanval op
de schooljuf zorgt voor een escalatie van
de problemen. Tijdens een gesprek met Alicia in het kantoor
van een leidinggevende weet men de patstelling niet te doorbreken, waarop
Alicia met tien jaar en acht maanden naar een orthopedagogisch centrum in
Boxtel wordt gestuurd.
Vanaf die tijd is er sprake van achteruitgang. Het is
pijnlijk te zien dat ze in een volgende locatie in Rotterdam veel te
aangesproken wordt op haar eigen verantwoordelijkheid. Als reactie eet Alicia
het papiertje op waar ze, zoals vaker, mogelijk vragen geformuleerd heeft.
Onontkoombaar is de gang naar een gesloten inrichting. Ze is teleurgesteld in
het geringe contact met haar moeder maar Machteld heeft dat juist
tegengehouden. Ze krijgt ook nog bezoek van twee leidinggevenden in Reek die
zich op de terugweg wel achter hun oren krabben over de treurige gang van
zaken. Ooms richt zelf vooral op het meisje zelf dat steeds wanhopiger een
uitweg zoekt en zich daarbij zelf in de voet schiet. Alicia geeft aan hoe gemakkelijk de hulpverlening kan ontsporen en
hoe snel een kind daarvan de dupe wordt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten