Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 12 december 2017

Nureyev – dance to freedom (2015), documentaire van Richard Curson Smith


Spannende reportage over de sprong naar de vrijheid

Documentairemaker Richard Curson Smith richtte zich na een fascinerend portret van de Britse schrijver Ted Hughes, op het leven van de Russische danser Rudolf Nureyev. Hij richt zijn aandacht vooral op de tijd dat Nureyev (1938-1993) naar het Westen ontsnapte. Dat was in 1961 op het hoogtepunt van de Koude Oorlog. Ooggetuigen vertellen hoe ze een en ander beleefden en door dramatisering van de gebeurtenissen rond Nureyev, vertolkt door Bolsjoj danser Artem Ovcharenko, maken we alles direct mee. De tijdsaanduidingen, die aangeven hoeveel dagen het nog is voor de ontsnapping plaatsvond, zorgen voor extra spanning in het portret. Tenslotte horen we ook nog over politieke motieven die ten grondslag zouden liggen aan de feitelijke gebeurtenissen.

Richard Curson Smith begint zeven maanden voor de gebeurtenis plaatsvond die op 16 juni 1961 als een schokgolf door de wereld ging. Sergej Vikoelov, danser bij het Kirov ballet was op dat moment al bewust van de enorme expressieve techniek van Nureyev. Zijn vrouwelijke collega Alla Osipenko zegt dat men in de groep groot respect had voor choreografe Natalia Dudinskaya maar dat Nurujev een slechte verhouding had met de leidende danser Konstantin Sergejev. Zo weigerde hij na de repetitie de vloer aan te vegen en deed dit pas na druk op hem van zijn collega danser Yuri Slovjev. De vrouw van de laatste zegt dat Nuruyev anders dan Yuri geen enkel geduld had en zijn eigen gang ging. Een vriendin van Nuruyev zegt dat hij het liefst naar Parijs wilde.

Die mogelijkheid deed zich in 1961 voor de eerste keer voor. In de Koude Oorlog wilden de Russen ook hun artistieke en culturele superioriteit bewijzen. Voor vertrek was er nog een vergadering over het gedrag van Nureyev die Yuri beledigde maar er met een berisping vanaf kwam. De groep werd zwaar beveiligd onder leiding van Vitaly Strizhevsky, die heel wat uit te staan kreeg met Nurujev die in Parijs zijn kans schoon zag om van de vrijheid te genieten. Meteen al maakte Nurujev contact met het Franse gezelschap, waaronder Pierre Lacotte. Nurejev kreeg toestemming om met hen te gaan dineren, maar zijn kamergenoot Yuri moest dan ook mee. Na een spetterend optreden ontmoette Nureyev de knappe Claire Saint in het Franse gezelschap. Zij was weliswaar verloofd maar meteen verliefd op de innemende Nureyev. Omdat de escapades van Nurejev Strizhevsky boven het hoofd groeiden werd zijn onaangepaste gedrag aan Moskou gerapporteerd. Bemiddeling door de Russische ambassadeur kon voorkomen dat Nuruyev werd teruggestuurd en dat bespaarde Sergejev veel kopzorgen over de invulling van de rollen. Strizhevsky was echter woedend dat Nurujev niet inbond.

De spanning wordt opgevoerd als Nurujev zich op een avond door Yuri laat masseren, maar vervolgens uit de kamer wordt gegooid. Strizhevsky ziet daarin een mogelijkheid om Nuruyev uit te schakelen op grond van homoseksueel gedrag. Als het gezelschap zich opmaakt om op Le Bourget naar Londen te vliegen, krijgt Nuruyev te horen dat hij naar Moskou gaat. Lacotte roept Saint op, die de doodsbange Nuruyev ziet en naar de politie stapt. Na een korte worsteling met KGB agenten, die hem al de hele tijd in Parijs gevolgd waren, weet Nuruyev zich te bevrijden en wordt afgevoerd naar een appartement waar hij zich dood verveelt, terwijl de Russische leider Chroetsjov alles op alles wil stellen om de verrader op te pakken en zijn benen te breken. Saint regelde een Frans balletgezelschap waar Nurujev aan de slag kan, al neemt het publiek hem aanvankelijk zijn uitspraak kwalijk dat hij in Frankrijk nooit gelukkig zal zijn. In Londen probeert Yuri de rol van Nurujev te doen vergeten, maar de druk die op hem wordt uitgeoefend eist zijn tol en jaren later pleegt hij zelfmoord.

Tenslotte horen we nog bij monde van een KBG agent over de politieke achtergrond van deze zaak, waarbij Nurujev werd ingezet om Alexander Shepelin, het hoofd van de KGB te wippen, waarmee het persoonlijke en politieke nauw met elkaar vervlochten waren.

Hier de trailer, die begint met archiefbeelden van de dansende Nureyev, hier mijn bespreking van Ted Hughes – sterker dan de dood.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten