Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 26 december 2017

De Europese droom (2017), documentaire van Misja Pekel


Tegenwerking bij Europese samenwerking is niet van vandaag of gisteren

Drie jaar geleden maakte documentairemaker Misja Pekel onder de titel De eurocrisis en de beeldvorming een programma over de crisis rond de verwachte uittreding van Griekenland uit de Europese Unie. Inmiddels is er een andere partner die op eigen houtje besloten heeft om het bijltje erbij neer te gooien. Na de Brexit kijkt Pekel terug op het ontstaan van de Unie en vooral de samenwerking daarin met de Britten die altijd al een buitenbeentje waren. De oude archiefbeelden zijn daarbij een lust voor het oog.

Het Verdrag van Maastricht, dat vijfentwintig jaar geleden gesloten werd, is niet aan Pekel voorbij gegaan omdat hij zelf uit die plaats komt. Toen al veroorzaakte het verdrag breuklijnen tussen voor – en tegenstanders van Europese samenwerking, dus de huidige malaise is niet alleen van vandaag de dag. Pekel laat aan de hand van oude televisiebeelden zien dat het verdrag in 1992 noodzakelijk was. De Nederlandse premier Ruud Lubbers zei dat de twaalf lidstaten gevangenen van elkaar waren en dat ze gebonden waren om tot overeenstemming te komen.

Pekel begint zijn documentaire aan het eind van de Koude Oorlog. De Amerikanen verkeerden in de illusie die ze die na de val van de Sovjet Unie gewonnen hadden. De gewijzigde verhoudingen in de wereld zorgden ervoor dat de Europese Unie in zicht kwam. De samenwerking ging daarvoor echter ook al niet gemakkelijk. Premier Thatcher lag in 1979 in Dublin al dwars op het gebied van de afdracht aan geld aan de Unie. Volgens de Britse diplomaat John Kerr irriteerde ze daarmee haar collega’s. 

Verschillende opvattingen over het lidmaatschap lagen aan de problemen ten grondslag. Lubbers vond dat men teveel bezig was met het doordrukken van het eigenbelang. Kerr meende dat de nationale trots van de Engelsen het moeilijk maakte om zich aan te passen bij de andere landen van de gemeenschap. Onlangs ging Pankaj Mishra daar in een Tegenlichtuitzending dieper op in. Het beeld dat Pekel van de kolos van de EU in Brussel laat zien, is daarbij illustratief.

Uffe Ellermann-Jensen, minister van Buitenlandse Zaken van Denemarken, zegt dat er geen bezieling voor Europa was, maar die kwam er wel in 1985 door Jacques Delors, die hamerde op een sociale component naast de economische samenwerking. Het proces dat hij in gang zette, werd in 1992 met het Verdrag van Maastricht afgerond, al ging dat niet soepel. Delors sprak zelfs de Engelse vakbonden toe die tegen de Europese samenwerking waren. Dat was tegen het zere been van Thatcher die niets zag in een centrale Europese regering en de mislukte Sovjet Unie daaraan ten voorbeeld stelde.

De Unie werd desalniettemin in het zadel geholpen door de val van de Muur. Mark Eyskens, de Belgische minister van BuZa, was verrast dat de woordvoerder van de DDR bekend maakte dat de burgers van Oost Berlijn meteen een kijkje konden nemen bij hun buren. Daarmee was het hek van de dam. Kohl deed daar nog een stapje bovenop door de eenwording van de Duitslanden aan te kondigen. Om aan de zorgen van de andere Europese leden tegemoet te komen was hij bereid om een monetaire unie in te voeren. Tijdens een conferentie in Straatsburg zat Thatcher bekneld tussen Frankrijk en Duitsland. In een toespraak in 1990 zei ze dat ze tegen een gemeenschappelijke munt was.

De oorlog in Joegoslavië maakte de vorming van een Unie nog urgenter. Om de vrede te waarborgen diende ook Oost Europa in het vangnet te worden opgenomen. De besprekingen over het Verdrag van Maastricht duurden lang en verliepen moeizaam. John Mayor die de plaats van Thatcher had ingenomen, bedwong een opt-out wat betreft de monetaire samenwerking en later, met Kerr als adviseur onder tafel, ook een opt-out wat betreft de sociale paragraaf. De burgers in Europa hadden weinig te zeggen over het verdrag, maar koningin Beatrix pleitte tijdens het openingsdiner voor de Unie. Hoewel de Denen in een referendum tegen het verdrag stemden, werd de overeenkomst uiteindelijk toch in een dik boek vastgelegd. In Engeland ontstond daarop UKIP die onder leiding van Nigel Farage ijverde voor onafhankelijkheid. Terwijl de Unie doorgroeide, stapte Groot – Brittannië er vorig jaar uit na een felle strijd waarbij tegenstanders van de Unie zoals de jonge Boris Johnson (zie foto), zich van valse argumenten bedienden.     

Hier mijn bespreking van De eurocrisis en de beeldvorming, hier mijn verslag van de Tegenlichtuitzending met Pankaj Mishra.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten